Тоғызбаева Шолпан,
Ө.А.Жолдасбеков атындағы
экономика және құқық академиясы
«Құқықтану» мамандығының 1-курс студенті
Туғанбаева Қамила
Алматы облысы Қаратал ауданы, Қаңбақты ауылдық округының Алмалы ауылының тұрғыны 1914 жылы туылған Туғанбаева Қамила 1931-1933 жылдары 16-17 жастағы бойжеткен қыз екен. Ол кісі өзінің басынан өткенін былайша әңгімелейді:
- Бұл өңірдегі халық мал бағады. Өкімет келіп қолдағы жалғыз сиырға дейін малды тартып алып, айдап әкетті. Халық қиналып қалды. Елдің біразы Қаратал мен теңіз жағалап, балық аулап күн көрді.
Елдің көбі қазіргі Алмалы ауылынан 170 шақырым жердегі Үштөбе теміржол станциясына қарай босыды. Үштөбеде ол кезде ет комбинаты мен күріш егетін егіс даласы бар үлкен елді мекен болатын. Олар қазір де бар. Сонда жұмыс бар деген соң біз де: әке-шешем, бауырым Әбутәліп төртеуміз Үштөбеге қарай жолға шықтық..
- Сол бір қиын кез болды ғой!- деп көзіне мөлдіреп келген жасты қарт ана жасыра алмады.
Әке-шешем сол жақта, яғни Үштөбеде, қайтыс болды. Ол жақтың да адамдары жетісіп жатқан жоқ екен. Халық аш. Аш адамдар жан-жақтан күнде ағылып келіп жатады. Бойнаның (мал соятын орын) маңында қырылып жатқан адамдар. Мен күріш тазалаушы болып жұмыс істедім. Бауырымды балалар үйіне өткіздім. Ол менен үш жас кіші болатын. Жазда оларды Алматыға алып кетті деп естідім. Күзге қарай қайтып келді.
Олар Алматыға барғанда бас киімдерінің жыртығына алма тығып сатып, жан сақтайды екен. Күзде келгенде алма сатып, жинаған ақшаларын маған беріп жатыр. Балалар үйіндегілердің айналысатын ісі - егістіктен масақ теріп, соны пісіріп, тағам қылады екен.
Інімнің әңгімесі. Сол жылы қасқыр да көп болып, олар да адамдарды жеді. Балалар масақты теріп, от жағып, отты айнала қоршай тамақты пісіріп отырғанда, айнала отырған балалардың бірі Төлтайды қасқыр іліп алып тұра безеді, қайта сол жерде отырған балалар шуылдап жүріп Төлтайды аман алып қалыпты.
Мен Үштөбеде жүріп, елде «Көпбірлік» колхозының ашылғанын естіп, төрт адаммен бірігіп, ауылға қайттым. «Көпбірлік» колхозына келіп, артелге жұмысқа кірдім. Күні-түнімен теңіздің үстінде балық аулап, сүзекі тартамыз, әйтеуір қарның тоқ, ел қатарына сөйтіп жүріп қосылдық қой. Біраз ес жинаған соң, балалар үйіне хат жазып, бауырым Қарымсақов Әбутәліпті іздеттім. Хат жазғаннан кейін, он күн өтпестен жауабы келіп, бауырымның мекен-жайын содан алдым. Сөйтіп, бауырымды тауып алдым, бірге болдық, кейін ол оқуға түсіп қалаға кетті, ал мен күйеуге шығып, осы ауылда қалдым. Сөйтіп, жылдар зулап өте берді, өте берді.
Міне, қазір 94 жастамын. Ауылдың үлкен ақсақалдары менің баламмен қатарлас. Көзімнің нашарлау көретіндігі болмаса, әлі де далаға өзім шығып-кіремін! - деп аяқтады өзінің сөзін қарт ана.
Жазып алған
Манапбай Айна
Ө.А.Жолдасбеков атындағы
экономика және құқық академиясы
студенті
Достарыңызбен бөлісу: |