- Біздің бүгінгі көтеріп отырған мәселеміз Ашаршылық жайында. Сол туралы айтып берсеңіз.
Бұл сұрақ апамызды толғандырды ма, ол қалтасынан орамалын алып, қатпарланған бетін сүртіп, ауыр күрсінді де, сөзін әрмен қарай жалғастырды.
- Ашаршылық деп жатырсың ғой. Оны білгенің жөн, балам. Естір құлақ болса, айтар сөзім дайын.
Мен ол кезде жасым 7-8 жас шамасында болсам керек. Баламыз ғой, бірақ санамыз анағұрлым жоғары болатын. Әке-шешеміз де бізді бала демейтін. Жұмысқа ерте орналасқандықтан ба, жоқ, әлде әкеміздің қатал мінезінен қорыққандықтан ба, әйтеуір білмедім, бір жарқырап күліп, бала болып ойнап жүрмеуші едік.
Орып кеткен бидайдың артынан масақ теретінбіз. Шөптен көже жасап ішетінбіз. Үйге күндіз кіре бермеуші едік, кірсек қарынымыз ашып, асқазанымыз шұрқырап, басымыз айналып, өзегіміздің талатынын білеміз де, кері айналып, шығып кететінбіз. Шешем бізді ойлап, атасынан нан ұрлап, болмаса бидай ұрлап әкелетін. Далада оны-мұны жұмыстар жасап, кештің батуын күтетінбіз. Қараңғы түссе әке-шешеміздің әкелген бір аяқ бидайын дереу қуырып жеп, жатып қалатынбыз. Азанда масақ теруге шығып кететінбіз.
- Кешіріңіз, ойыңызды бөлгенім үшін, сөзіңіз аузыңызда. Осы жерде бір сұрақ туады. Жоғарыда айтып өттіңіз ғой «намаз оқимын, ораза ұстаймын» деп, сонда ұстаған оразаңызға, оқыған намазыңызға Ашаршылықтың кесірі тиді ме?
- Әрине тиді, бірақ біз дінді одан да жоғары қойдық. Күндіз бес уақыт намазымызды қате жібермейтінбіз. Құран мен нанның қасиеті бірдей ғой. Құранды аяғыңың астына қойып нанды алуға болады дейді ғой.
Балам, саған мына бір шынында да болған оқиғаны аңыз қылып айтайын. Бірде кесапат әйел баласының құйрығын нанмен сүрткен екен, сонда Алла- Тағала жердегі жайқалған бидайды көкке ұшырып әкетіп бара жатқан екен. Сол кезде ит тұрып, «Мені қайда тастадың, менің ырыздығым қайда?» деп Құдайға жалбарынып жылаған екен дейді. Сонда Жаратушымыз:
- Сен аузыңды толтыра қапсырып тістеп қал, сол сенің несібең!- деген екен.
Мына жеп отырған нанымыз «иттің ырыздығы» деген сөзде содан қалса керек.
Сол жылы ең алғаш ораза ұстадым, үйде бір сиырымыз, екі саулық қойымыз болатұғын. Жерге дән қалмаған соң, әкем бір саулықты сойды, соның етін талшықтап, өлмес әл-ауқат құрып жүрдік. Үйде артық бидай қалса, көршілерге таратып немесе үйге шақырып, шуылдасып жүретінбіз.
Жаздыгүні күн ұзақ, өзі ыстық және тіпті ауыр болатын бізге. Ерніміз кезеріп, ішіміз бұралып жүретінбіз. Көп балалы отбасыларға тіптен қиын еді. Бытырап жан-жаққа жаяу кететін еді. Сол жылдары бидай аз шықты, кейбір жерлерде мүлдем шықпады. Шыққан бидайды байларымыз қамбаға салып отырды, қалғанын малдарына берді. Ес білгелі көрген-білгенім осы .
- Сізге қояр менің соңғы сауалым. Сол кезде қайтыс болған ата-әжелерімізге, аға-қарындастарымызға кейініректе ас беріп, Құран бағыштадыңыздар ма?
- Онсыз бола ма. «Өлі риза болмай, тірі байымайды» деген сөз бар қазақта. Жыл сайын ас беріп, құран оқытып, бейіттің басына барып, мал сойып еске алып отырамыз. Бейіт басына барған сайын өткенді еске алып, енді келер ұрпағымызға аштықтың жетпеуін тілейміз.
- Апа, әңгімеңізге көп-көп рахмет! Деніңізге Алла қуат берсін. Ашаршылық туралы біраз өзекті сыр шерттіңіз.
Жазып алған
Достарыңызбен бөлісу: |