мен температуралар тәуелділігінің графигі
Процестің ұзақтығы 1 мен 2 келесідей анықталады:
1 = ln (´/´´)/m, и 2 = ln (´´/´´´)/m
мұнда m - қыздырылу қарқындылығы немесе өнімді қыздырудың салыстырмалы жылдамдығы, сағ-1;
´, ´´, ´´´- 1 бастапқы және 1 соңғы, 2 бастапқы және 2 соңғы - графиктен анықталады.
´= tорта - tн; ´´= tорта - tп; ´´´= tорта - tо
(m) максималды мәні:
m = а/k,
мұнда а - температура өткізгіштік коэффициенті, м2/сағ;
k - дене пішінінің коэффициенті.
Соңғы цилиндр үшін (шұжық батоны):
k = 1 / (2,4 /R)2 + (/L)2
шексіз цилиндр үшін радиус R. шексіз тақта үшін радиус R. шардың радиусы R:
k = R2/2
1. Еренғалиев А.Е., Қасенов Ә.Л., Орынбеков Д.Р. Ет өнеркәсібінің технологиялық жабдықтары. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті – Семей: 2010. – Б. 212.
2. Кабулов Б.Б. Ет өнеркәсібінің технологиялық жабдықтары бойынша лабораториялық практикум. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті – Семей: 2012. – Б. 208.
3. ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚТАР ТАҚЫРЫПТАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚЫСҚЫША МАЗМҰНЫ
Әр лабораториялық сабақтың дайындалуын тақырыптың негізгі ережелерінің қайталауынан бастау қажет және бақылау сұрақтарына жауап беру керек.
Оқулықпен жұмыс істеу кезінде қарастырыл отырған тақырып бойынша есептерді шешу қажет. Есептерді өз бетімен шешу керек, себебі осы кезде алған теориялық білімдері жақсы меңгеріледі және бекітіледі.
Барлық талап етілген есептерді өз бетімен шығару, одан кейін оқулықтарда және оқу әдістемелік нұсқауларында шығарылып көрсетілген есептерге талдау жасау өте пайдалы
Типтік есептерді біз аудиториялық лабораториялық сабақтарда шешеміз. Үй тапсырмаларын орындау кезінде туындаған сұрақтарға студенттердің оқытушы қол астындағы өздік жұмысы (ОСӨЖ) кезінде жауап беремін.
Қарастырылатын материалдарды толық меңгеру үшін әр тақырып бойынша қысқаша конспект жасау керек, оған негізгі анықтамаларды, барлық формулаларды және олардың ішіндегі шамалардың физикалық мәнін талдау жасай отырып жазу керек.
Әр тақырыптар бойынша есептердің шешімдерін және барлық жазбаларды лабораториялық сабақтарға арналған жеке дәптерге жазу керек.
Өздеріңіздің өз бетімен дайындалған материалдарыңыз одан әрі емтихан алдындағы пәнді қайталау кезінде үлкен көмекші құрал болып табылады, сонымен қатар іс жүзінде анықтама ретінде пайдаланылуы мүмкін.
4. Студенттердің өзіндік жұмысы үшін тапсырмалар
Әдістемелік ұсыныстар
Әрбір студентке пәнді оқу барысында жеке үй тапсырмалары беріледі. Үй тапсырмалары пәннің негізгі бөлімдерінің барлығын қамтиды және теориялық білімдері қандай деңгейде меңгерілгенін және сол теориялық білімдері практикалық есептерді шешуге қолдана алатындығын көрсетеді.
Әрбір тапсырма А4 формат беттерде орындалу және есептеу жұмыстарына қойылатын талаптарға сай рәсімделіп жазылуы қажет. Өздік жұмыс анық жазуымен жазылу керек. Есептеу - графикалық жұмыстың сыртқы бетінде студенттің аты-жөні, мамандығы, курсы, тобы, вариант номері және тапсыру уақыты көрсетулі керек.
Есептерді шешу кезінде оларға қысқаша түсініктемелер беріледі, есептерде қолданатын барлық формулар міндетті түрде көрсетіледі және қажетті сызбалады масштабын ескеріп орындалады. Үй жұмысының соңында пайдаланылған әдибеттерге сілтеме жасау қажет.
Тапсырмаларды орындауды оны тапсырудың соңғы күніне қалдырмаңыз. Өкінішке орай кебір студенттер солай жасайды. Сізге бұл жағдайда күрделірек есептерді шешу кезінде қиыншылықтар туындайды.
Егер сіз тапсырма жұмыстарын орындағанда белгіленген графикті ұстансаңыз, есептерді шешу кезінде туындаған сұрақтарға ОСӨЖ өткізу кезінде жауап бере аламын.
Бақылау есептерінің номерін студенттің сынақ кітапшасының соңғы саны бойынша (кесте 1), ал есепте көрсетілген шамалардың сандық мәндерін студенттің сынақ кітапшасының соңғы санының алдындағы сан бойынша алады (кесте 2).
Есептерді шығаруға қажетті жетіспейтін параметрлерді берілген оқулықтың қосымша кестелерінен немесе басқа анықтамалық оқулықтардын алуға болады.
Зертханалық сабақ №1
Тақырыбы: Технологиялық жабдықтардың жұмысшы органдарының конструкциясын оқу: аспалы жолдар және еткомбинатының конвейерлерi
Жұмыстың мақсаты:
Аспалы жолдар мен конвейерлердiң негiзгi жұмысшы органдарының конструкциясын оқып-үйрену, негiзгi технологиялық есептердiң орындалу әдiстерiмен танысу.
Жалпы мағлұматтар.
Аспалы жолдар технологиялық ағынның топтасу тәсiлi болып табылады. Ол өнiмдi есептеу процесiндегi сияқты өнiмнiң берiлiсiне және ауыр жүктердi цехаралық тасымалдауға негiзделген.
негiзгi қасиеттерi мыналар:
-қайта өңдеу процесi кезiнде өнiмнiң ластануы болмайды;
-қосымша қозғалмалы оперциясыз жан-жақтан өнiм өңдеу жағдайы пайда болады;
-цехтарда талап етiлетiн санитарлы-гигиеналық жағдайларын қолдану мұмкiншiлiктерi қамтамасыз етiледi;
-ветеринарлы-санитарлық бақылау талабына сәйкес аспалы жолдардағы өнiмдер ағыннан шғарылады немесе қосылады.
Аспалы жолдар классификациясы. Классификацияны маңызды белгiлер қатарымен жұргiзу қабылданған.
-
Салмақ тұсу бойынша. Аспалы жолдар механикалық салмақпен конвейерлi немесе механикалық салмақсыз – конвейерсiз болады.
-
Орналасуы бойынша. Аспалы жолдар жазықтықты (тiк, көлденең, көлбеу) және кеңiстiктi болады.
-
Салмақ органының тұрi бойынша. Аспалы жолдар шынжырлы, арқанды шнектi және штангiлi болуы мұмкiн.
-
Іозғалыс тұрi бойынша. Аспалы жолдар толассыз және ұздiксiз қозғалыста болады.
-
Жұк көтеретiн органының конструкциясы бойынша:
-троллея және iлгект; -бекiтiлген iлгектi;
-
Жұкке конвейерлi шынжырдан қозғалыс беру тұрi бойынша: итергiш және жұк тасымалдағыш.
-
Жетек тұрi бойынша. Аспалы жолдар электрлi гидравликалы жiне пневматикалық болады.
-
Жетек саны бойынша: бiр жетектi, көп жетектi және топты жетектi болып келедi.
-
Орналасуы бойынша:
-малдың бiр тұрiн қайта өңдеуге арналған қарапайым аспалы жолдар.
-малдың бiрнеше тұрiн қайта өңдеуге арналған универсалды аспалы жолдар. (Захаров конвейерi)
Аспалы жолдардың негiзгi техникалық параметрлерiн анықтау.
-
Тарту коэффициентерiн анықтау.
Тарту коэффициентi (k) деп жұктi тұсiруiне қажеттi салмақтың (S,H) тасымалданатын жұктiң ауырлық кұшiне (G,H) қатынасын айтамыз.
k=S/G
Бұл анықтамадан k шамасы өлшемсiз екенiн көруге болады.
Ауырлық коэффициентiн бiлу керек:
-жұк тұсiру кезiнде энергия шығынын есептеу ұшiн;
-жұк тасымалдайтын орган типiн таңдау ұшiн;
-штанг немесе шнектiң шынжыр не кедергi тартылысын анықтау ұшiн;
Ауырлық коэффициентi жоғары дәрежеде рельстiң иiлу бұрышына ( ) тәуелдi. Бұл сырғанақ негiзде жұктi тасымалдау жағдайында ауырлық салмақты табу тәуелдiлiгiнiң қорытындысында дәләлденген.
Ауырлық салмақ (S,H) дегенiмiз өнiмдi тасымалдау ұшiн жұк тасымалдағыш органға салуға қажеттi болатын минималды кұш.
мұнда, құбырлы рельс бойымен жұк тасымалдағыш iлгектiң сырғанау коэффициентерi: ( )
Осы тәуелдiлiктi қорытындылай отырып, екi қорытынды жасауға болады.
Бiрiншiден, егер  (тiк конвейер) болса, онда Sin900=1, Cos900=0, Сондықтан S=G, яғни жұк көлденең конвейер арқылы қозғалу ұшiн оы жұктiң ауырлық кұшiнiң минимумына тең ауырлық салмақты қосу керек.
Екiншiден егер  болса, онда Sin00=0, Cos00=1, сондықтан S=G, Яғни жұк көлденең конвейер арқылы қозғалу ұшiн жұктiң ауырлық кұшiнен аз болатын ауырлық салмақты қосу қажет.
Рельс бойымен сырғанайтын iлгектегi жұк тасымалдау жағдайы ұшiн k жалпы жағдайда былай табылады.
Тiк тасымалдау кезiнде k=1, ал көлденең тасымалдау кезiнде  . Осыдан мынандай өорытынды жасауға болады: табиғат бойынша ауырлық коэффициентi – сырғанау коэффициентiмен бiр ғана мағына беретiн шама.
Ауырлық коэффициентi аз болса, соғұрлым жұктiң қозғалысы ұшiн қажеттi салмақта аз болады. Ауырлық коэффициентiн азайту ұшiн майлау қажет. Адымды iлгек майланбаған рельске қарағанда майланған рельсте жақсы қозғалады.
Бiрақта сырғанау негiзiнде жұктi тасымалдаудың сәйкес варианты қолайлы емес, ол жұк тасымалдаудың екi вариантын бередi:
-
қозғалмалы роликтерде
-
iлгектi-қозғалмалы роликтерде
Сәйкес қозғалмалы iлгектерi бар роликтер ет өндiрiсiнде троллея деп аталады.
Троллея мына жағдайларда қолданылады:
-Iрi қара малды қансыздандыру, бөлшектеу және тасымалдау конвейерлерiнде;
-Шошқаны бөлшектеу конвейерлерiнде;
-еттi ұша мен жартылай ұшаларды сақтау, салқындату, мұздатуға арналған өндiрiстiк тоңазытқыштарда қолданылатын барлық тасымалдау конвейерлерiнде;
Жұмсақ салмақты байланысқан роликтер, яғни iлгектi шынжыр Ұсақ малды қайта өңдеу линияларында кеңiнен қолданылады.
Рельстiң көлбеу орналасу кезiндегi ауырлық коэффициентiн келесi тәуелдiлiкпен табуға болады
Ал, аспалы жол рельсiнiң көлденең орналасу кезiнде және конвейер шынжырының бiрқалыпты қозғалысы кезiндегi ауырлық коэффициентi
2) Рельстiң иiлу бұрышын анықтау.
Көрсетiлгендей рельстi көлденең немесе көлбеу орналастыруға болады. Соңғы жағдайда, егер олардың иiлуiн ауырлық кұш және тҰрақты жылдамдық әсерiнен жұктi қозғалту ұшiн қолданса, онда қажетi бҰрыш мына қатынаспен анықталуы мұмкiн:
Рельстiң иiлу бұрышы:
 немесе 
Егер жұктiң жылдамдатылған қозғалысы қажет болса, онда иiлу бұрышы мына қатынаспен анықталады.
Конвейер өнiмдiлiгi (Мдана), жұктi органның қозғалыс жылдамдығы (V) және жұктер арасындағы қашықтық (L).
Мдана , V, L параметрлер өзара тығыз байланысты. Ет өнеркәсiбiнiң конвейерлерiне, бәрiнен бҰрын жұктiң негiзгi тұрi еттi ұшалар не жартылай ұшалар болғандықтан, дана өнiмдiлiк тұсiнiгi тән. Көбiнесе жобалау есептерiн, жұргiзгенде дана өнiмдiлiк есептелмейдi, ол берiледi. Мысалы конвейер өнiмдiлiгi 60 дана/сағ не 600 дана/смена және т.б.
Дана өнiмдiлiктi теория жүзiнде табу ұшiн келесi тәуелдiлiк қолданылады:
 дана/сағ
Егер конвейер өнiмдiлiгi берiлген болса, онда бҰл тәуелдiлiк, көбiнесе, шынжыр қозғалысының жылдамдығын табу ұшiн қолданылады.
 =MданаL/60,
немесе =MданаL/3600, м/с
БҰл конвейер ұшiн дана өнiмдiлiгiн жұмыстың сағат уақытымен есептеуге болады. Ал секунд уақыт аралығы ұшiн “дана/с” өлшемi алынбайды.
Мал союға арналған конвейердегi жұктердiң арақашықтығы (L) шынжырдың конструкциясына байланысты болады. Конвейердiң пластиналы шынжыр адымы – 150 мм.
ұсақ малды өңдеуге арналған жұк тасымалдағыш конвейерлер ұшiн ұшалардың арақашықтығы – 0,55 м, iрi қара малды өңдеуге арналған конвейердегi ұшалардың арақашықтығы – 0,9-1,8 м. Бiрақ өнiмдiлiк пен жылдамдықты есептеудiң бұл тәсiлi ұздiксiз қозғалысты конвейерлерге тән.
Пульс беретiн конвейерлер есебi ұшiн келесi шамалар енгiзiледi:
А) Толық бiр цикл ұзақтығы  . Бұл шама бiр циклдағы  конвейердiң шынжыр қозғалысының уақыт қосындысы мен бiр циклдағы  тоқтау уақытынан тұрады, яғни
Конвейер тоқтаған кезде жұкпен қандай да бiр технологиялық операцмя болады. Конвейер жетегiнде қозғалыстың ұқсас режимдерi болмау ұшiн қозғалыстың циклды режимiн қамтамасыз ететiн шаппа, мальтийский немесе басқа механизм орнатылады.
Б) Жұк тасымалдағыш конвейердегi ұшалардың арақашықтығы (L). Адымы 150 мм болатын шынжыр ұшiн, L=0.45; 0,6; 0,9; 1,2; 1,5; 1,8 м. Жұк итергiш конвейерлер ұшiн бұл шама шынжырдың саусақтары арасындағы қашықтыққа тең болатын мәндi қабылдайды.
В) Бiр циклдағы шынжыр қозғалысының ұзындығы (в) немесе бiр циклдағы жұктiң өткен жолы. Бұл шама ұшалардың арақашықтығына тең болу керек, яғни 0,45; 0,6; 0,9; 1,2; 1,5; 1,8 м
Г) Конвейердiң минутына қозғалу саны (z).
Д) Пульстейтiн конвейердiң шынжыр жылдамдығы  :
 ,м/с немесе  , м/мин
К) Пульстейьтiн конвейердiң өнiмдiлiгi (Фалеев бойынша)
 , дана/сағ
4)Конвейер қозғалтқышынының қуаты. Ол профессор П.С. Козьминнiң Ұсынған тәсiлi бойынша анықталады. БҰл тәсiлдiң негiзi салт тармақтары жағынан конвейердiң жетекшi жҰлдызшасына алдын-ала шынжырды тартудың минималды кұшi (Sмин) енгiзiледi. (Sмин=1000-4000 H). Ең қарапайым екi жҰлдызшадан тҰратын көлденең конвейер ұшiн бөлiктер былай болады: тiк салт, көлбеу салт, тiк жҰмысшы, көлбеу жҰмысшы.
Тарту салдарынан болған өсу қосындысы жолымен максималды тарту анықталуы мұмкiн ( ).
Шеңберлiк салмақ максималды және минималды кұштер айырмасы сияқты анықталады.
Берiлген тәсiл жеткiлiктi тұрде дәл, бiрақ кұрделi. °сiресе ол айналу жҰлдызшалары көп конвейерлер ұшiн кұрделi. Сондықтан, практикалық есептер ұшiн А.И. Пелеев Ұсынған формуланы қолдануға болады.
 , Н
Қансыздандыру конвейерлерi ұшiн (ұшалар қансыздандырылмаған, терiсi сыдырылмаған, iшек-қарыны алынбаған кұйде iлiнiп тҰрғанда)  - максималды ұлкен болады.
Одан кейiн технолгиялық өңдеуде ең азаяды. Ақырында жартылай Ұшалары тоңазытқышқа тасымалдау конвейерлерi ұшiн ең аз мәнге ие болады.
Тиiмдi жұк массасын есептеу оңай, егер Ұша немесе жартылай Ұша массасының орташа мәнi және итергiш конвейердiң саусақ арақашықтығы белгiлi болса, iрi қара малды қайта өңдеуге арналған линияларда тек саусақтары төмен орналасқан жұк итергiш конвейерлер қолданылады.
ұзындығы 1 м рельске жұк массасы: конвейерлi жол ұшiн - 150- 350 кг, ал конвейерсiз жол ұшiн –350- 1200 кг.
Конвейердiң 1 м шынжыр массасы оның конструкциясы мен маркасына байланысты және сәйкес анықтамадан алынады. Шынжыр массасы 10- 12 кг болуы мұмкiн. Негiзiнде конвейер қозғалтқышының қуатын табу ұшiн осы шамалар жеткiлiктi. Теориялық қуат жұктi орган жылдамдығына ( х, м/с) шеңберлiк салмақ ( P, H ) туындысы ретiнде табылады.
N= P х, Вт
Үздiксiз әрекеттi машиналар ұшiн
N= P V  a / 1000 1 кВт
МҰнда  – қозғалтқыштың қуатының қор коффициентi ( )
 - конвейер жетегiнiң пайдалы әсер коэффициентi ( )
- жылдамдық, м/с
Зертханалық сабақ №3
Тақырыбы: Ұсақтағыштар мен ет кескiш машиналар
Жұмыстың мақсаты:
Тамақ өндiрiсiнде қолданылатын ұсақтағыштар мен ет кескiш машиналарының құрылысымен танысу
Ет јндiрiсiнде ет кескiш машиналарын - јнiмдердiң ұсақталған бјлiктерiнiң дәрежесiне қарап, оларды iрi, орташа және ұсақ кесетiн машиналар деп бјледi. Осыған сәйкес ет кескiштер орта және ұсақ кескiштерге жатады.
Қолдану аймағы бойынша ет кескiш машиналар қалыпты және қатырылған кұйдегi еттi, ферменттi майлы шикiзаттарды және т.б. јнiмдердi ұсақтау ұшiн қолданады.
Цилиндрлердiң iшкi қабаттарында тiк немесе спираль тәрiздi кедiр-бҰдыр қабырғалары бар. Олардың болуы јнiмнiң јс бойынша орналасуын қамтиды. Шнек пен қабырғалар арасындағы саңылау
2 мм-ден ұлкен болмауы керек.
Машиналардағы пышақтар формасы бойынша : крест тәрiздi немесе кјп қырлы болып бјлiнедi.
Кјп қырлы пышақтардың кемшiлiгi: қырларының көптiгiнен араларында бос аудан азаяды да, ол жерден ет аз өтедi, яғни көп шығарылуына керi әсер етедi. Ал араларын ұлкен қылып ашу ұшiн, пышақтың қырларын жiңiшке қылып жасайды, олардың тјзiмдiлiгiн кјтеру ұшiн қырларының ұшына қатаңдық сақинасын кигiзедi.
Кескiш механизмнiң кесу мұмкiншiлiгiн, кез- келген ет кескiш машиналар сияқты, профессор А.И. Пелеевтiң әдiстемесi бойынша былай табуға болады:
 , кг/сағ
Кескiш мұмкiншiлiгi дегенiмiз- бiрлiк уақытта пышақтармен кесiлген бетi (ауданы).
 м2/сағ;
мұндағы: -пышақтың айналу саны, айн/мин;
-пышақтың қырлар саны (к=4)
-бiр айналымдағы пышақпен кесiлген аудан, м;
-кесiлген жазықтықтар ауданы, м2
Еткескiш машиналардың јнiмдiлiгiн келесi теңдеулермен анықтауға болады.
немесе
мұндағы:
М0,Мв – шнектi механимнiң кјлемдiк және салмақтық өнiмдiлiктерi, (м3/с) немесе (кг/сағ);
-јнiмнiң тығыздығы, кг/м3, еттiң тығыздығы (1100 кг/м3);
0 – шнектiң орамының толу коэффициентi (0,80,9);
0 - ет кескiштiң цилиндрiнiң қима ауданы, м2;
V0—јнiмнiң јстiк жылдамдығы, м/с.
Ет кескiш машинаның электрқозғалтқышының қуатын келесi формуламен анықталады:
 , кВт
мұндағы: N1 - јнiмдi кесетiне қуат, кВт;
N2 – кесушi механизмнiң бјлшектерiнiң қажалудағы қуаты, кВт
N3 – шнектi қозғалысқа келтiретiн қуат, кВт;
N4 – науға тұсетiн јнiмдi цилиндрге беретiн механизмнiң жұмысынан керектi қуат, кВт;
Тәжiрибелiк жұмысты тексеретiн сұрақтар.
-
Ет кескiш машинасы қандай ұсақтау дәрежесiне қолданады?
-
Ет кескiш машинасында қандай јнiмдердi ұсақтайды?
-
Кесушi механизмiне шикiзатты беру тәсiлi бойынша е кескiш машинасы қалай сипатталады?
-
Ет кескiш машинасының негiзгi сипаттамасы деп ненi айтамыз?
-
Тјменде айтылған талаптардың қайсысы технологиялық талапқа жатпайды?
Зертханалық сабақ №4
Тақырыбы: Жұқа ұсақтауға арналған машиналарының құрылысымен танысу
Жұмыстың мақсаты
Жұмыстың мақсаты: Конструкцияның құрылуын, жұмыс iстеу тәртiбiн, режимiн, рационалды эксплуатациялануын және ерекшелiктерiн оқу. Толассыз жҰқа Ұсақтауға арналған машиналардың технологиялық есептерiн жұргiзу.
Жұқа ұсақтау ұшiн келесi машиналар қолданылды:
-
Әртұрлi пiшiндi және орақ тәрiздi пышақтары әртұрлi орналасқан толассыз және мерзiмдi әрекеттi куттерлер.
-
Әмбебап куттерлер. Бұл куттерлерде алдын-ала және соңғы ұсақтау мен араластыру операциялары қоса өткiзiледi.
-
Е т және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған әртұрлi құрылымды машиналар.
Қазiргi куттерлердiң жаңа тұрлерi жоғары өнiмдiлiктi машиналар болып табылады. Бұл куттерлерде алдын-ала волчокта ұсақталған өнiммен қатар, мұздатылған iрi ұлкен кесектi өнiмдi алдын-ала және соңғы ұсақтап, араластыруға болады. Оларды пiсiрiлген, қақталған шұжық өнiмдерiнiң өндiрiсiнде фаршты дайындау ұшiн қолданады.
Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтау ұшiн толассыз әрекеттi машиналар қолданылады. Мерзiмдi әрекеттi машиналарға қарағанда олардың келесi артықшылықтары бар: жоғары өнiмдiлiктi, ағынды жұйеге қосу мұмкiндiгi бар, жоғары дәрежелi ұсақтау қабiлетiлiгi және т.б.
1 – тиегiш шанақ; 2 – бұрандалы сақина; 3 – сызғыш; 4 – пышақты головканың тҰрығы; 5 – плита; 6 – белдемше;
7 - қақпақ; 8 - қаңқа; 9 – тұсiргiш гусак.
Машина – паштет, крем, сосиски, сарделка, шұжық, тұшпара және басқа өнiмдер өндiрiсiнде алдын-ала тор тесiктерiнiң диаметрi 3 мм волчокта ұсақталған ет және ет өнiмдерiн ұсақтауға арналған. Машина тамақ өнiмдерiн дайындау жұйесiмен қатар, асханаларда, ресторандарда, қоғамдық тамақтандыру орындарында және фермерлiк шаруашылықтарда қолданылады. Бұл машина:
-
шикiзаттың бiртектiлiгiнiң және дисперстiлiгiнiң жоғары болуын;
-
ұсақтау дәрежесiн реттеу мұмкiншiлiгiн;
-
шикiзатты толық ұсақтауды; қамтамасыз ете алады.
Машинаның құрылғысы және жұмыс iстеу принципi.
Машинаның құрылғысына: қаңқа, белдемше, пышақты головканың тұрығы, ротор, бұрандалы сақина және тұсiргiш гусак (6 сурет).
Қаңқа жоғарғы жағында электр қозғалтқыш және ұсақтағыштың жұмысшы бөлiгi орналасатын плитасы арасында орналасқан фланец болып табылады. Белдемшенiң ұстiңгi бөлiгiнде пышақты головканың тұрығын бекiтуге және бұруға арналған құрылғы орналасқан. Белдемшенiң цилиндрлi бетiнде қақпақпен жабылатын терезе бар. Ол ұсақтағыш муфтасына қызмет көрсетуге арналған. Пышақты головканың тұрығы негiзгi жұмысшы орган болып табылады. Оның iшiнде – шикiзатты ұсақтап, тұсiргiш канал және гусак арқылы қабылдағыш ыдысқа тұсiруге болады. Пышақты головканың ұстiңгi бөлiгiнде бҰрандалы сақинаға арналған бҰранда, ал бұйiр бетiнде гусакты бекiтуге арналған фланецтi тұсiргiш канал орналасқан. Пышақты головканың тұрығында – шкаласы 0-ден 1 мм дейiн, бөлгiш өлшемдерi 0,055 мм сызғыш орнатылған.
Осы шкалаға байланысты бҰрандалы сақина бҰрылған кезде қозғалмалы және қозғалмайтын сақина тәрiздi тiстi пышақтардың арасындағы саңылауды өзгертуге болады.
Өзiн-өзi тексеру сұрақтары
1. Ет өндiрiсiндегi жұқа ұсақтауға арналған машиналардың қолданылуы.
2.Жұқа ұсақтауға арналған машиналардың тұрi, құрылысы және өнiмдiлiгi бойынша классификациясы.
-
Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналардың жұмысшы қҰралы және олардың құрылымдық ерекшелiктерi.
-
Бiр винттi қоректендiргiш құрылғының максималды және минималды өнiмдiлiгi.
-
Роторлы ұсақтағыштың өткiзу қабiлеттiлiгi.
-
Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналарды құрастыру ерекшелiктерi.
-
Ет және ет өнiмдерiн жұқа ұсақтауға арналған машиналарда жұмыс iстеу кезiндегi техника қауiпсiздiгiнiң шарттары.
Зертханалық сабақ №5
Тақырыбы: Аралыстырғыштар құрылысымен танысу
Жұмыс мақсаты.
Бұл жұмыстың мақсаты аралыстырғыштар құрылысымен, оларды тиімді пайдалану кезінде қауіпсіздік ережелерімен, есеп әдістерімен танысу, кинематикалыќ сұлбасын салу және бөлшектердiң жұмыс эскиздерiң жасау болып табылады.
Ет өнеркәсiбiнде шұжық, котлет, ет нанын өңдiру кезiнде сорты әртүрлi фарштың сонымен қатар майдалап ұсақтауға арналған оның компоненттерiң араластыру үшiн араластырғыштар қолданылады.
Араластыру мыналар көмегiмен жүзеге асады:
-
қозғалатын қалақшалар;
-
резервуарының айналуы;
-
массаны тесiктер, соплалар, тез айналатын жұмысшы органдар арқылы өткiзу;
-
сығылған ауа немесе бу арқылы;
-
ультра дыбыс, электргидравликалық әсер және т. б. арқылы.
Алғашқы үш тәсiл механикалық деп аталады, төртiншi-пневматикалық, ал соңғысы-кавитациялық немесе импульстi деп аталады.
Араластыру тәсiлдерiн, ыдыстың немесе араластырғыш типiн, конфигурация саның, қалақшаның формасымен қозғалыс жылдамдығын араластыратын массаның жағдайына, түрiне және басқа факторларына байланысты таңдайды.
Жұмыс алдында фарш араластырғыштын құйрықшасын әмбебап жетекке винтпен бекiтедi. Содан соң корпусқа бiлiктi қояды, үйкелiстi азайту үшiн цапфаларды тұзсыз тамақ майымен майлайдыда қақпақпен жауып гайкалармен бекiтедi.
Жетектi қосу алдында машинанын тиеу воронкасында сақтағыш заслонкаларын тексеру керек. Құрастыру аяқталған соң, жетектi қосып машина жұмысын бос күйiнде тексередi. Егер машина жұмыс iстеп тұрса, онда жұмысшы камераға аралыстыратын өнiмдi салады.
Араластыру бiткен соң заслонка жоғарыға көтерiледi, дайын масса айналып тұрған қалақшалармен ыдысқа итерiлiп түседi. Жұмыс бiткен соң фарш араластырғыштын механизмдерiн шешедi, жабысып қалған фарштан тазартып ыстық сумен жуып кептiредi.
Жұмыс орындау әдiстемесi
-
Кинематикалық сұлбаны құрастыру.
-
Негiзгi есептеулердi орындау.
-
Өзiн тексеру сұрақтарына жауап беру.
1. Араластырғыштын өнiмдiлiгiн: Мо (м3/с, м3/са№) анықтау:
Мо = Vj/t,
мұндағы: V – араластырғыш ыдысынын көлемi, м3;
t - араластыру процессiнiң уақыты, с;
j - ыдысынын көлемiн өнiммен толтыру коэффицентi (кесек еттi араластыру кезiнде 0,3-0,8; фаршараластырғыштарда 0,5-0,7; тiк аралыстырғыштарда 0,8-0,9).
2. Қажеттi қуатты анықтау NM:
NM = КNrC n3dM5,
мұндағы: Nм –араластырғыштын бiлiгiндегi жұмысшы қуаты, кВт;
Dм - араластырғыштын диаметрi, м;
rс - араластырылатын ортанын тығыздығы, кг/м3;
n - араластырғыштын айналу жиiлiгi, айн/с;
КN – ортадан тепкiш Рейнольдс критерийiне байланысты қуаттын критерийi.
Reц = rсndм2/mс,
Қуат критериi графиктен анықталады. Электрқозғалтқышты қуат қорынын коэффицентiн есепке алып
Nә = (Nр/hәhбер)b, кВт
Араластырғыштын интенсивтiгiн анықтау.
Планетарлық аралыстырғыштын бiр айналғандағы сақина ауданы:
fu = p(rс2 – riш2), м2
мұндағы: rс және riш – сыртқы және iшкi траектория радиустары немесе айналу осiнен араластырғыштын сыртқы және iшкi шеттерiнен өтетiн қисықтарына дейiнгi арақашықтық.
Өндеу процесiң интенсивтiгi, ол жалпы өнделген ауданның уақыт бiрлiгiнiң, резервуар түбiнiң ауданына қатынасы:
fм = fкzn/F, м2/(м2мин) (7.6)
мұндағы: fм - өңдеудiн меншiктi интенсивтiгi, м/мин; z - қалақшалардын саны; n - қалақшанын айналу саны, айн/мин; F – ыдыс түбiнiң ауданы, м2.
Өзiн тексеру сұрақтары.
1. Ет өнеркәсiбiндегi аралыстырғышттардын қолданылуы
2. Аралыстырғыштардын типi конструкциясы және өнiмдiлiгi бойынша классификациясы.
3. Аралыстырғыштардын жұмысшы органдары және олардын конструктивтiк ерекшелiктерi.
4. Аралыстырғыштардын пайдалы әсер коэффициентi.
5. Аралыстырғыштардын теориялық және нақты өнiмдiлiгi.
6. Аралыстырғыштардын орнату ерекшелiктерi.
7. Аралыстырғыштардын бұзылуы және оны жөндеу тәсiлдерi.
8. Аралыстырғыштармен жұмыс iстеу кезiндегi техника қауiпзiздiгi.
Зертханалық жұмыс №6.
Таєырыбы: Тiк гидравликалыє шпигкескiш ФШГ машинасының құрылысымен танысу.
-
Жұмыстың мақсаты
Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасының конструкциясымен танысу, есептеп ұйрену және кинематикалық, технологиялық, гидравликалық сұлбаларын құру.
Тiк гидравликалық шпигкескiш ФШГ машинасының құрылысы.
Достарыңызбен бөлісу: | 
