ЖҰмыс бағдарламасы пән, пән коды Медициналық экология Мамандық 5В110400-«Медициналық-профилактикалық іс»

а| комбинирленген, комплексті, үйлескен

б| суммарлы, комплексті, үйлескен

с| комбинирленген, периодты, үйлескен

д| тұрақты, аралас, комбинирленген

е| уақытша, комбинирленген, тұрақты

2~ Әртүрлі факторлардың ағзаға бірмезгілде немесе біртіндеп әсер етуін - ... әсер ету деп атайды.

а| комбинирленген

б| үйлескен

с| тұрақты

д| периодты

е| комплексті

3~ Болжамдау әдісі ... топты құрайды.

а| 5

с| 6

е| 2

а| орталықтандырылған және жергілікті

б| арнайы және арнайы емес

с| аймақтық және жергілікті

д| микроскопиялық

е| тұрақты және тұрақсыз

5~ Моделдеу әдісі бойынша болжау үшін моделдің ... тобын қолданады.

а| 3

с| 5

е| 6

а| физикалық, математикалық, логикалық

б| математикалық, интуитивтік, логикалық

с| логикалық, ақпараттық, математикалық

д| географиялық, математикалық, логикалық

е| тарихи, қазіргі жаңартылған, интуитивтік

7~ ... әдіс – бұл қолайсыз факторлар әсерінен халықтың денсаулық жағдайын болжауда қолданылатын моделдеу әдісі.

а| Ақпараттық

б| Физикалық

с| Логикалық

д| Математикалық

е| Интуитивтік

8~ Иондаушы сәулелердің түрлері:

а| инфрақызыл сәулелер

б| ультракүлгін

с| лазерлік сәулелер

д| альфа, бета, гамма

е| көрінетін жарық

9~ Нақты күштемені өлшеу үшін ... бөлігіндегі салыстырмалы биіктікті қолданады.

а| Ксум

с| шектеулі рұқсат етілген мөлшер

д| шектеулі рұқсат етілген доза

е| шектеулі рұқсат етілген бағытталған мөлшер

10~ Химиялық заттардың әсер ету деңгейі ... тәуелді.

а| әсер ету ұзақтығына мен заттардың химиялық құрамына

б| заттардың химиялық құрамына

с| физикалық және химиялық қасиеттеріне

д| мөлшері мен әсер ету ұзақтығына

е| мөлшері мен заттардың физикалық қасиеттеріне

11~ Атмосфералық ауаның химиялық ластану дәрежесін химиялық заттардың ... мөлшеріне қарай бекітеді.

а| әр айдағы

б| жылдық

с| орташа жылдық

д| үш жылдық

е| жарты жылдық

12~ Химиялық заттардың тәуліктік түсуінің рұқсат етілген бірлігі:

а| кг/тәул

б| мг/тәул

с| мг/м3

е| Дж/тәул

13~ Адам ағзасына тәулігіне ... мг-ға дейін цианидтер енсе зиянсыз болып саналады.

а| 3,5

с| 5,4

е| 2,7

а| жүрек-тамыр жүйелеріндегі аурулардың

б| жүйке-психикалық аурулардың

с| жүйелі қан ауруларының

д| тыныс алу мүшелерінде аурулардың

е| ревматоидты артриттің

15~ Нефротоксикалық элементтерге ... жатады.

а| кадмий, сынап, талий, мырыш, күміс

б| алюминий, кальций, берий

с| калий, кальций, магний

д| мыс, калий, сынап, натрий

е| кадмий, темір, күміс, алтын

16~ Кадмиймен ластанған тағамдық өнімдерді пайдаланғанда ... ауруы туындайды.

а| Минамат

б| итай-итай

с| Юшо

е| Боткин

17~ Сынаппен ластанған тағамдық өнімдерді пайдаланғанда ... ауруы туындайды.

а| Юшо

с| Минамат

д| Бери-бери

е| Боткин

18~ Юшо ауруының туындауының себебі:

а| мұнай өнімдері

б| жануар майы

с| өсімдік майы

д| минералды тыңайтқыштар

е| синтетикалық талшықтар

19~ БДҰ эксперттер комитетінің ұсыныстарына сәйкес комбинирленген әсер етудің түрлері:

а| химиялық, биологиялық, физикалық

б| аддитивті, потенцирленген, антогонистті

с| аддитивті, географиялық, биологиялық

д| антогонистті, географиялық, биологиялық

е| географиялық, аддитивті, потенцирленген

20~ Балалар ағзасына қолайсыз әсер ететін негізгі факторлардың бірі:

а| ойыншықтар мен киімдер

б| күн радиацияға

с| көміртегі оксиді және шу

д| тағамдық қоспалар

е| далада серуендеу

а| аллергиялық реакцияларды тудырады.

б| АІТ қызметінің бұзылысына алып келеді.

с| көру қызметінің бұзылысына алып келеді.

д| ішек дисфункциясын тудырады.

е| остеопорозға алып келеді.

2~ Фенолдың адам ағзасына әсер етуі ...

а| АІТ қызметінің бұзылысына алып келеді.

б| бауыр және бүйрек қызметтерінің бұзылысына алып келеді.

с| көру қызметінің бұзылысына алып келеді.

д| ішек қызметінің бұзылысына алып келеді.

е| қуық қызметінің бұзылысына алып келеді.

3~ Қорғасынмен уланудың негізгі белгілері - ...

а| ұйқының бұзылуы, тершеңдік.

б| бас ауру, сусыздану.

с| шаршағыштық, ішектің бүруі.

д| жиі кіші дәретке шығу.

е| дене қызуының көтерілуі.

4~ Нитрозамин ... қасиетке ие.

а| эмбриогенді

б| патогенді

с| тератогенді

д| канцерогенді

е| өт айдаушы

5~ Нитриттерге аминдердің әсер етуінен ... түзіледі.

а| хлорфторальдегидтер

б| нитраттар

с| фосфалиттер

д| хлораминдер

е| нитрозаминдер

6~ Жоғарғы атмосфералық қысымның ағзаға кері әсерi ... байланысты.

а| азот тотығының наркотикалық әсерiне

б| көмірқышқыл газының мөлшеріне

с| дене температурасының көтерiлуiне

д| оттегiнiң улы әсерiне

е| дене температурасының төмендеуiне

7~ Климат дегенiмiз -

а| белгiлi бiр жердегi метеорологиялық көрсеткiштiң

айқындылығы.

б| белгiлi бiр жердегi метеорологиялық көрсеткiштердiң

жиынтығы.

с| белгiлi бiр жерде байқалатын ауа райының көп жылдық тәртiбi.

д| белгiлi бiр жердегi адамның өмiр сүру жағдайын анықтайтын

табиғи климаттық жағдайлардың жиынтығы.

е| фауна мен флора дамуын анықтайтын табиғи факторлардың жиынтығы.

8~ ... ағза үшiн ауадағы азот қауiптi болып саналады.

а| Жоғары атмосфералық қысым жағдайында жұмыс iстеу кезінде

б| Таудан тез түсу кезінде

с| Ұшақпен ұшқанда

д| Қорғаныс заттарынсыз жоғары биiктiкке тез көтерiлгенде

е| Суда жүзгенде

9~ Бөлмедегi көмiрқышқыл газының ШРЕК – сы ... пайыз.

а| 2

б| 1

д| 3

10~ Атмосфералық қысымды … өлшейді.

а| актинометрмен

б| термографпен

с| барометрмен

д| кататермометрмен

е| гигрографпен

11 ~Тыныс жолдары мен көздiң кiлегейлi қабықшасына тiтiркендiргiш әсерiн тигiзетiн озонның мөлшерi:

а| 0,5 кг/куб м

б| 0,01 мг/куб м

с| 0,1 кг/куб м

д| 1,0 кг/куб м

е| 2 кг/куб м 12~Атмосфералық ауа температурасы төмен болған кезде оның салқындат- қыш әсерiн күшейтетін жағдай - …

а| атмосфералық қысымның төмендеуі.

б| ауада ылғалдылықтың төмен болуы.

с| тәулiк уақыты.

д| ауада ылғалдылықтың жоғарылауы.

е| атмосфералық қысымның жоғарылауы.

13~ Көзге көрiнетiн жарықтың биологиялық маңызы -…

а| жарықты және түстi сезудi қамтамасыз етедi.

б| зат алмасуды жылдамдатады.

с| мешел ауруының алдын алады.

д| залалсыздандыру қасиетiне ие.

е| жылулық қасиетке ие.

14~ Қоршаған орта дегенiмiз-

а| қоғам, оның өндiрiстiк күшi мен өндiрiстiк қатынасы.

б| ғарыштық кеңiстiк.

с| ағзаның iшкi ортасы.

д| мұхит пен теңiз тереңдiктерi.

е| жер қойнауы.

15~ Физикалық факторларға ... жатады.

а| азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар

б| судағы микроэлементтер

с| өндiрiстiк шу, дiрiл

д| атмосфералық ауадағы азот, оттегi

е| топырақтағы бактериялар мен вирустар

16~ Антропогендiк биологиялық факторларға ... жатады.

а| бактериялар

б| вирустар

с| саңырауқұлақтар

д| антибиотиктер, ақуыздар

е| өсiмдiктер

17~ Биологиялық табиғи факторларға ... жатады.

а| жасанды дәрумендер

б| жемдiк ақуыздар

с| бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар

д| вакциналар

е| жасанды токсиндер

18~ Атмосфералық ауадағы СО2 мөлшерi ...пайыз.

а| 0,1

с| 0,03-0,04

д| 0,5

е| 0,6

а| биосфера

б| жердiң сулы

с| ауаның ортаңғы

д| ауаның жоғарғы

е| ауаның ең төменгi

20~ Ауаның абсолюттi ылғалдылығы дегенiмiз -

а| белгiлi бiр температура кезiнде 1 текше/метр куб ауада болатын грам-

мен берiлген су буларының мөлшерi.

б| 760 мм сынап бағанасындағы барометрлiк қысым мен 0 град Стемпера-

тура кезiндегi ауаны қанықтыратын су буларының серпімділігі.

с| белгiлi бiр температура кезiндегi 1текше метр ауада ұсталынып қалуы мүмкiн граммен берiлетiн су буларының максимальды мөлшерi.

д| ауаның су буларымен қанығу температурасы.

е| ауадағы жоғары ылғалдылық.

а| белгiлi бiр температурадағы 1текше метр ауаны қанықтыру үшiн қажетті граммен берiлген су буларының мөлшерi.

б| 760 мм сынап бағанасындағы барометрлiк қысым мен 0 градус С температура кезiндегi ауаны қанықтыратын су буларының серпiмдiлiгi.

с| теңiз деңгейiндегi 0 градус С температура кезiндегi 1 текше метр ауадағы су буларының мөлшерi.

д| ауадағы жоғары ылғалдылық.

е| мұздың еру нүктесiнен спирттiң қайнау нүктесiне дейiнгi температуралық

аралықтың 1/100 бөлiгi.

2~ Адам ағзасына ылғалдылық әсеретеді ...

а| ультракүлгiн сәулесiнiң интенсивтiлiгiн төмендейдi.

б| инфрақызыл радиациясының интенсивтiлiгiн төмендейдi.

с| адамның жылуды сезiнуi өзгередi.

д| атмосфералық қысымды төмендетедi.

е| атмосфералық ауаның химиялық құрамы өзгередi.

3~ Төменгi атмосфералық қысым жағдайында гипоксияның дамуы ...

байланысты.

а| ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуiне

б| ауадағы азот мөлшерінің артуына

с| инертті газдар мөлшерінің артуына

д| ауаның ластануына

е| эфференттi иннервациялаудың бұзылуына

4~ Кессон ауруының дамуына себепшi болатын жағдайлар:

а| жоғарғы атмосфералық қысым жағдайына бiрден ауысу

б| жоғарғы ылғалдылық жағдайында жұмыс атқару

с| ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуi

д| жоғарғы атмосфералық қысым жағдайынан бiрден шығу

е| төменгi атмосфералық қысым жағдайында ұзағынан болу

5~ Ауа райы дегенiмiз -

а| осы жерге тән метеорологиялық көрсеткiштердiң көп жылдық айқындылығы.

б| белгiлi бiр жердегi белгiлi бiр уақытта байқалатын

барлық метеорологиялық факторлардың жиынтығы.

с| осы жердегi адамның өмiр сүру жағдайын бейнелейтiн метеокөрсеткіштердiң жиынтығы.

д| осы жерге тән флора мен фаунаның дамуын қамтамасыз ететін табиғи

климаттық факторлардың жиынтығы.

е| жер бетiнде өзара әсерлесiп атмосферада жүретiн физикалық үдерістердiң қарқындылығы.

6~ Пассивтi акклиматизация дегенiмiз -

а| өмiрдiң жаңаша жағдайларына адамның физиологиялық бейімделу

мүмкiншiлiктерiнiң төмендеуi.

б| адамның өмiрдiң жаңаша жағдайларына бiртiндеп бейімделу үдерісі.

с| өмiр сүрудiң жаңаша жағдайларына бейiмделу үшін жағдайлар тудыру.

д| өмiрдiң жаңаша жағдайларына ағзаның физиологиялық бейімделу үдерісі.

е| өмiр сүрудiң жаңаша жағдайларында жұмыс iстеу үшiн жылу реттеуді

қайта құру.

7~... атмосфералық ауадағы оттегiнiң тұрақты болуына себепкер табиғи үдерiс болып табылады.

а| Ультракүлгiн сәулелердiң әсерiнен стратосферадағы су молекуласының ыдырауы

б| Топырақтағы радиоактивтiлiк үдерiсi

с| Органикалық заттардың синтезi

д| Мұхиттар мен теңiздер суының оттегi бөлiп шығаруы

е| Фотосинтез

8~Тыныштық жағдайда ересек адам бiр сағат көлемiнде ... көмірқышқыл газын бөледі.

а| 20л

с| 5 л

е| 15 л

а| дене температурасының төмендеуi

б| жөтел

с| көзден жас ағу

д| ентiгу

е| iштен қан кету

10~ Озонды тесiктер дегенiмiз-

а| атмосфераның жоғары қабатындағы озон қабатының жоғалуы.

б| стратосфераның белгiлi бiр бөлiмдерiндегi озон мөлшерiнiң төмендеуi.

с| ауа ластанушыларымен озонның байланысуы.

д| стратосфераның ультракүлгiн сәулелерiнiң бактерицидтiк спектрiн өткiзуi.

е| атмосфераның ғарыштық сәулелердi өткiзбеуi.

11~ Өте ыстықта атмосфералық ауаның жылулық әсерiн қиындататын

жағдайлар:

а| атмосфералық қысымның жоғарылауы

б| желдiң болуы

атмосфералық қысымның төмендеуі

с| ауа ылғалдылығының төмендеуі

д| гипокинезия

12~ Химиялық факторларға ... жатады.

а| ауыз судағы микроэлементтер

б| шу,дiрiл

с| электромагниттiк толқындар

д| күн радиациясы, ылғалдылық, температура

е| ауыз судағы бактериялар мен вирустар

13~ Антропогендiк физикалық факторларға ... жатады.

а| бактериялар мен вирустар

б| күн радиациясы

с| атмосфералық қысым

д| өндiрiстiк шу, дiрiл

е| азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар

14~ Нормативтердi жасағанда ескерiлетiн тұрғындардың ең сезiмтал контингенттерi:

а| әйелдер

б| еркектер

с| балалар, қарт адамдар

д| жүктi әйелдер,жасөспiрiмдер

е| науқастар

15~ Психогендi факторларға ... жатады.

а| азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар

б| сөз, хат, басылым өнiмдерi

с| өндiрiстiк шу, дiрiл

д| бактериялар, вирустар, гельминттер

е| температура, антибиотиктер

16~... атмосфералық ауаның құрамына кiретiн газ.

а| Азот

б| Натрий

с| Кальций

д| Кобальт

е| Қорғасын

17~ Атмосфералық ауаның ... оттегі құрайды.

а| 19%

б| 16%

д| 18%

18~Жылулық соққының себебi -

а| күн астында бас киiмсiз жүру салдарынан ми қабықшаларының қызыш

кетуi.

с| ағзадағы жылу өңдеудiң бiрден жоғарылауы.

д| ағзадағы жылу өңдеудiң жылу беруден басым түсуi.

е| ағзада кондукциялық жылу берудiң бiрден жоғарылауы.

19~ Көмiрқышқыл газының физиологиялық ролi -

а| тыныс алу орталығының жұмысын реттейдi.

б| өсiмдiктердiң өсуiн реттейдi.

с| өндiрiстiк бөлмелердегi ауа тазалығының санитарлық көрсеткiшi болып

табылады.

д| заттардың диссимиляция үдерiсiне қатысады.

е| ағзада зат алмасуының күш берушiсi болып табылады.

20~ Тыныс алу кезiнде өзгерiске ұшырайтын ауа көрсеткiші:

а| ылғалдылық

б| шаң

д| инерттi газдар

е| микроағзалар

5-нұсқа
1~ Озондық тесiктердiң адам үшiн жағымсыз әсерi -

а| УКС мутагендiк әсерiн күшейтедi.

б| жер бетiне ғарыштық сәуле шоғырын жоғарылатады.

с| жер бетiне келiп түсетiн бактерицидтi ультракүлгiн сәуле мөлшерін

төмендетеді.

д| қатерлi iсiк ауруларының санын төмендетедi.

е| ауадағы улы газдардың мөлшері артады.

2~ Кессон ауруының дамуына себепшi болатын жағдайлар:

а| төменгі атмосфералық қысым жағдайында жұмыс істеу

б| жоғарғы атмосфералық қысым жағдайынан бiрден шығу

с| ауадағы оттегiнiң парциалдық қысымының төмендеуi

д| жоғарғы атмосфералық қысым жағдайына бiрден ауысу

е| төменгi атмосфералық қысым жағдайында ұзағынан болу

3~ Антропогендiк химиялық факторларға ... жатады.

а| азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар

б| жасанды ақуыз

с| көлiктер түтiнi арқылы түсетiн ауыр металдар

д| өндiрiстiк шу, дiрiл

е| атмосфералық қысым

4~ Табиғи физикалық факторларға ... жатады.

а| көше шуы

б| ядролық жарылыс кезiндегi иондағыш сәулелер

с| телебағаналардың электромагниттiк толқындары

д| атмосфералық қысым

е| өндiрiстiк цехтардың микроклиматтық факторлары

5~ ... химиялық заттар үшiн белгiленетiн норматив.

а| Санитарлық норма мен ереже

б| ШРеД

д| Заттардың шамалап алынған қауiпсiздiк деңгейi

е| ШРеК

6~ ШРеК ... белгiленбейді.

а| күн радиациясы мен ауаның қозғалыс жылдамдығына

б| ауыр металдарға

с| газ тәрiздi заттарға

д| пестицидтерге

е| канцерогендерге

7~ Табиғи атмосфералық ауаның құрамына ... кiреді.

а| натрий

б| көмiрқышқыл газы

с| кальций

д| кобальт

е| қорғасын

8~ Атмосфералық ауаның ... азот құрайды.

а| 54%

б| 70%

д| 68%

9~Адам ағзасына жоғарғы атмосфералық қысымның тiкелей терiс әсерiнен ...

а| ағзада газ алмасу нашарлайды.

б| азот тотығының наркотикалық әсерi күшейеді.

с| дене қызуы көтерiледi.

д| кессондық ауру дамиды.

е| жұмысқа қабiлеттілік төмендейдi.

10~ Мерзiмдiлiк науқастылық дегенiмiз - ... науқастылық.

а| жылдың белгiлi бiр мерзiмiмен этиологиялық түрде байланысқан

б| жылдың тек қана белгiлi бiр мерзiмiнде ғана пайда болатын

с| жыл сайын бiр уақытта қайталануымен сипатталатын

д| жылдың белгiлi бiр мерзiмiнде ауру ағымының ауырлауымен сипатталатын

е| жылдың белгiлi бiр мерзiмiнде аурудың жиiлеуiмен сипатталатын

11~ Атмосфералық ауадағы озонның санитарлық маңызы -

а| ауаны оттегiмен қанықтырады.

б| күн сәулесінің қуатын күшейтеді.

с| ауаның тазаруын күшейтiп, күштi тотықтырғыш болып табылады.

д| атмосфераның аэроионизациялануын күшейтедi.

е| адамға наркотикалық әсерi бар азотпен қосылыс кезiнде азот тотығын түзедi.

12~ Табиғи химиялық факторларға ... жатады.

а| өндiрiстiк шу, дiрiл

б| азық-түлiктегi көмiрсулар, майлар, ақуыздар

с| пестицидтер, гербицидтер

д| иондаушы сәулелер

е| бактериялар, вирустар және гельминттер

13~ Биологиялық факторларға... жатады.

а| азық-түлiктегi көмiрсулар майлар, ақуыздар

б| ауыр металдар

с| гельминттер, саңырауқұлақтар, өсiмдiктер

д| атмосфералық қысым

е| өндiрiс орындары шуы, дiрiл

14~ Физикалық факторлар үшін белгiленетiн гигиеналық нормативтi атаңыз:

а| ШРеД

б| ШРеК

д| ШРК

15~ Iрi елдi мекендердегi атмосфералық ауаны ластаушы негізгі көз:

а| өсiмдiктер

б| ЖЭС

д| химиялық тыңайтқыштар

е| өнеркәсiп мекемелерiнiң қалдықтары

16~ Атмосфералық ауада ... инерттi газдардан тұрады.

а| 1% жуық

б| 2% жуық

с| 3% шамасында

д| 8% шамасында

е| 0,1% шамасында

17~ ... атмосфералық ауаны санитарлық қорғау шараларына жатады.

а| Өндiрiстерде тазалау қондырғыларын орнату

б| Санитарлық қорғаныс аймақтарын ұйымдастыру

с| Ауадағы зиянды заттарға ШРеК белгiлеу

д| Улы заттарды улылығы төмен заттармен айырбастау

е| Жабық технологиялық цикл енгiзу

18~ Тропосфера - бұл ... қабаты.

а| жердiң сулы

б| ауаның ең төменгi

с| ауаның ортаңғы

д| ауаның жоғарғы

е| биосфера

19~ Ауыз суының сапасына қойылатын талаптар көрсетiлген мемлекеттiк құжат:

а| орталықтандырылған ауыз су көзiне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар 506 28.06.2004ж.

б| орталықтандырылған шаруашылық- ауыз сумен қамтамасыз ету

көздерi (МЕСТ 2761-84)

с| сумен қамтамасыз ету.Сыртқы су таратушы торап (СНиП 2.04.02.84)

д| әскердi далада сумен қамтамасыз ету нормасы

е| ауыз су МЕСТ 2874-82

20~... ірi қалаларды сумен қамтамасыз ету жүйесiнiң негiзгi көздерi болып саналады.

а| Бұрғылау сулары

б| Грунт сулары

с| Өзен сулары