Үйсіндер тарихы (б з. д. ІІІ – б з. Y ғғ.) МазмұНЫ: кіріспе ежелгі үйсіндердің шығу тегі, орналасуы, КӨрші елдермен қарым-қатынастары
Біртіру жұмысының деректік негізін
жүктеу/скачать 364 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бітіру жұмысының мақсаты мен міндеттері.
| Біртіру жұмысының деректік негізін ежелгі үйсін тайпалыары туралы негізгі дерек көздерін қытай деректері береді. Яғни, Н. Мыңжан кітабына сүйене отырып, үйсін тайпалары турасында бірнеше деректер тобын атап өтуімізге болады. Мәселен, үйсін тайпалары туралы «Хан патшалығы тарихы, дуан шежірелерінде», «Хан патшалығы тарихы, Батыс өңір шежіресінде» «Үйсін елі» деген арнаулы тарау енгізіліп, үйсіндердің ьтарихы баяндалған. Сол сияқты «Тарихи жазбалар, Дуан шежіресінде» де үйсін тайпалары аталады.
Сондай-ақ жоғарыда аталынып өтілгендей жұмыстың негізгі дерек көздерін археологиялық материалдар тобы құрайды. Академик Ә.Х. Марғұлан Жетісу өңірін мекендеген тайпалардың тұрақты қоныс-жайларының даму тарихын сонау көне дәуірден бастап, архитектуралық қоныс жүйелері туралы мәліметтер берсе, археолог-тарихшы А.Н. Бернштамның Жетісудың оңтүстік және оңтүстік батыс аудандарына жүргізген зерттеу жұмыстарының арқасында археологиялық ескерткіштерді дәуірлерге бөліп, олардың этникалық жағына баса назар аударады. Ал К.А. Акишев Жетісу жерін мекендеген сақ-үйсіндердің материалдық жағын зерттей отырып, олардың мәдениетінің өзара ұқсас болғандығы туралы мәліметтер береді. Археолог ғалым Г.А. Кушаев Іле бойындағы сақ-үйсіндердің б.д.д. Y -ІY ғасыры мен б.д. ІІІ-ІY ғасырларына дейін тайпалық одақтар болғандығы туралы мәлімет береді. Бұл аталғандардың барлығы да бізе ежелгі үйсін тайпалары туралы негзгі дерек көздерін береді. Сол сияқы үйсін тайпалары туралы тағы бір құнды мәліметтер тобын Шадыман Ахметұлының құрасытыруымен ҚХР Үрімжі қаласында басылып шыққан «Ежелгі үйсін елі» атты үйсін тарихына қатысты қытай деректері мен зерттеулерінің топтамасы беріп отыр /14/. Аталған зерттеуде 1960-1990 жылдар аралығында зерттеушілер назарында болған үйсін тайпаларының тарихы, деректері, археологиялық ескерткіштері туралы мәліметтер топтастырылған. Бітіру жұмысының мақсаты мен міндеттері. Бітіру жұмысының негізгі мақсаты ІІІ-І ғасырлардағы ежелгі үйсін тайпаларның тарихын саралап, аталаған мәселе бойынша жарық көрген зерттеулерге тарихнамалық тұрғыдан шолу жасай отырып, мәселенің мәнін ашу болып отыр. Айқындалған мақсатымызға байланысты мынандай міндеттер тобын шешуді белгіледік: - Үйсін тайпаларына қатысты мәселенің тарихнамасы және дерекік мәліметтеріне тоқталу; - Ежелгі үйсін тайпаларының территориялық орналасуын айқындау; - Үйсін тайпаларының көрші елдермен өзара болған қарым-қатынастарының мәнін ашу, - Үйсін тайпаларының қалыптастырған материалдық және рухани мәдениетне тоқталу арқылы өзіндік ерекшеліктерін көрсету; - Үйсіндердің тайпаларының шаруашылығы және оған табиғи ортаның әсерін баяндай болып отыр. жүктеу/скачать 364 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|