Казахстан Республикасы бiлiм жане гылыми министiрлiгi

1.Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымы мен ролі

2.Азаматтық қорғаныс жүйесінің мақсаттары

3.Азаматтық қорғаныс жүйесінің басқару ұйымдары мен құрылымы

1.Қарулы күштерді әлсірету үшін әр соғысушы жақ екінші жақтың ту сыртына соққы беру мақсат етеді. Мұндай соққы беру мүмкіндігі 1914-1918 жылдары ұшақтардың пайда болуына байланысты, әуеден бақылау мүмкіндігі туды. Сөйтіп қалаларға, қорғаныс шебінен тыс тылдарға әуеден соққы беріле бастады. Ал мұның өзі осы қалалардың ауадан шабуылына қарсы тұра алатындай дәрежеде болуын талап етті. Бұл жағдай әуе шабуылына қарсы қарсы тұратын әскери күштермен қатар, қираған өндіріс орындарын, тұрғын үйлерді қайта қалпына келтіруге халықтың өзін көтеру қажеттілігі туындады.

Сөйтіп әуе шабуылынан қорғау үшін 1920 жылы жергілікті әуе шабуылынан қорғану жүйесі құрылды.

Кеңес одағында ХӘҚЖ 1961 жылы Азаматтық қорғаныс (АҚ) – деп аталына бастады. Кеңес өкіметі 1925-1932 жылдары осы Азаматтық қорғаныс жүйесін одан әрі нығайту мақсатында бірнеше қаулылар қабылдады. Осы ХӘҚЖ – не төмендегідей міндеттер жүктелді:

• 
  әуе шабуылы туралы халыққа ескерту және қауіптің өткендігін хабарлау;
  
• 
  әуе шабуылының зардаптарын жою;
  
• 
  бомбадан не газдан, улағыш заттардан (УЗ) паналау орындарын дайындау;
  
• 
  зардап шеккен жан-жануарларға көмек көрсету;
  
• 
  қауіп төнген аудандарға қоғамдық тәртіпті сақтау шараларын жүргізу;
  
• 
  ХӘҚЖ үшін арнайы мамандар дайындау жұмысын жүргізу.
  

Ұлы Отан соғысы жылдарында бұл істерге жоғары маңыз беріліп, бұл күштер халықты қорғауда, шабуыл зардаптарын жоюда үлкен жұмыстар атқарды.

Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін де бұл қызмет одан ары қарай жалғастырып жетілдіре берілді.

Бұл күндері оларға жаңа міндеттер жүктелінген, құрылымы өзгерген. Халықты әуе шабуылынан, атом бомбасының қолдануынан, химиялық, бактериологиялық қарулардан қорғануға дайындау жұмыстары жүктелді. Бұл жұмысты басқаруды ұйымдастыру министрліктерге, облыстық, қалалық және аудандық әкімшіліктерге жүктелген.

• 
  әр қоғамдағы ең басты және бағалысы – адам. Сондықтан барлық қорғану шараларында адамдардың кауіпсіздігін ескерту – негізгі мақсат. Адамды қорғай білу – мемлекет үшін маңызды. Сондықтан халықты қорғау адамның өмірін сақтап қалу, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету азаматтық қорғаныс жүйесінің негізгі жұмысы.
  
• 
  халықтың еңбегімен жасалған барлық байлықты сақтап қалу. АҚ ережелерінде олар сенімді түрде қорғалуы қажет деп көрсетілген.
  

• 
  халықты жаппай қыру құралдарының(ядролық, химиялық, бактериялық) зардаптарынан сақтап қалу;
  
• 
  төтенше жағдайда өндіріс орындарының тұрақты жұмысын қамтамасыз ету;
  
• 
  зардапқа ұшыраған адамдарды құтқару және қалпына келтіру жұмыстарын жеделдетіп жүргізу;
  
• 
  апат болған, қираған жерлерде барлау жұмыстарын жүргізу;
  
• 
  зардап шеккен адамдарды іздестіру, құтқару, оларға қажетті көмек көрсету;
  
• 
  төтенше жағдайда шыққан өртпен күресу, олардың өршуіне жол бермеу;
  
• 
  өндірістік орындардағы апаттық көрші тұрғын объектіге зиянын келтірмеуін көздеу және қалпына келтіпу;
  
• 
  адамдарды және техникаларды басқа да объектілерді улы, бактериялық, химиялық заттардан санитарлық тазалықтан өткізу;
  
• 
  территорияны, техниканы, киімді, тамақты, улы радиактивті заттардан, бактериялардан қорғау.
  

3.Азаматтық қорғаныс жүйесінің басқару ұйымдары мен құрылымы

Азаматтық қорғаныстың басқару ұйымдары:

• 
  республикадағы азаматтық қорғаныс штабы;
  
• 
  облыстық, қалалық, аудандық штабтар;
  
• 
  министрлік бойынша жергілікті жердегі мекемелерде;
  
• 
  АҚ штабтары немесе қызметкерлері;
  
• 
  азаматтық қорғаныс ұйымының кезекшілік қызметкерлері мен байланыс органдары.
  

• 
  азаматтық қорғаныс әскерлері;
  
• 
  ауқымдық не министрліктерге бағынатын жасақшылар;
  
• 
  арнайы жасақшылар.
  

• 
  Қазақ Республикасының Прьемер-министрі;
  
• 
  республикалық азаматтық қорғаныс штабы;
  
• 
  төтенше жағдай жөніндегі комиссия;
  
• 
  облыс әкімі;
  
• 
  қала әкімі;
  
• 
  аудан әкімі;
  
• 
  әр мекемедегі бірінші басшы.
  

Азаматтық қорғаныс жүйесі территориялық және өндірістік негіздері бойынша құрылады.

Территориялық – дегеніміз әр облыс, қала , аудан территориясында құрылады.

Өндірістік – дегеніміз жұмыс саласындағы әр министрлік бойынша жергілікті жерде солардың басшылығымен жұмыс жасайтын азаматтық қорғаныстың орындары болады.