Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Рабиға Сыздық
- Нұргелді Мақажанұлы Уәлидің
| АЛҒЫ СӨЗ
Жазу мәдениетінің жетіліп, жазба нормалардың қалыптануы, қазақ тілінің ресми іс қағаздарында жаппай қолданылып келе жатқан қазіргі кезең болашақ тіл маманына жазуымыздың тари- хынан, қолданыстағы емле нормаларының уәжділігінен білімі болуды міндеттейді. егемендік жылдарынан бастап қазақ тілі, әдебиеті, тарихы, мәдениетімен қоса қазақ жазуына да жаңа көзқарас, тарихына жаңаша бағам пайда бола бастады. Қазақ орфографиясының ғылыми негіздерін 60 ж. бастап академик Рабиға Сыздық зерттесе, қазақ әліпбиінің фоноло- гиялық негіздерін 90 ж. профессор Нұргелді Уәли іздеп, түсін- дірмелі емле, уәждемесі бар сөздік жариялады. Осы еңбектердің нәтижесінде Қр-ның ЖОО-нда «Қазақ жазуының тарихы», «Қазақ тілі орфографиясы мен орфоэпиясы» атты пәндер жүр- гізіліп жатыр. Сулейман Демирель атындағы университеттің қазақ тілі мен әдебиеті бакалавр мамандығына да 2008 ж. бері «Қазақ жазуы- ның тарихы мен теориясы», магистранттарға «Қазақ орфогра- фисының мәселелері» атты таңдау пәндері жүреді. Бірақ атал- ған пәндердің қай-қайсынан да республика көлемінде таралған оқу құралдары жоқ. Сондықтан қолдарыңыздағы осы оқу құ- рал дәрістер мен практикалық сабақ материалдары және 2010 ж. жарық көрген «Қазақ жазуының теориялық негіздері» мо- нографиямыздың (Қ.Күдеринова) негізінде қорытылып, жүйе- леніп жазылып отыр. Оқу құралдың басты ерекшелігі ретінде білім алушыларға алғаш рет жазу теориясы, әліпби теориясы, фонема, графе- ма ұғымы, қазақ орфографиясының негізгі принципі, әліпби- дің фонологиялық негіздері, қазақ мәдениеті қолданған әліп- билердің фонема-графема қатынасы, әліпби таңдау принциптері ұғымдарының түсіндіріліп, лабораториялық тапсырмалармен бекітетіндігін атар едік. Әр тақырыптың аясында хрестоматия- лық мәтіндер мен шығармашылық тапсырмалардың беріліп, тест алынуы білім алушының әр көздерден іздеп, уақытын кетірмеуі- не және есте сақтауына көмектеседі. Оқу құралы студенттерге қазақ мәдени өмірінде қолданылған фонемографиялық жазу типі түрлерінің онтогенездік дамуы, қазіргі қазақ графикасы мен орфографиясының теориялық не- гіздері, емле ережелерінің уәжі, сөйтіп, қазіргі қазақ жазуының 7 мәртебесі мен орны турасында толыққанды білім береді деуге болады. Оқу құралын жазуда ұстазым, зерттеу жұмыстарымның ғылыми жетекшісі, қазақ жазу теориясын алғашқы болып зерттеген профессор Нұргелді Мақажанұлы Уәлидің терең теориялық кеңестері басшылыққа алынды. КІРІСПЕ Жазу – адамзаттың ұлы мәдени құндылықтарының қатары- на жататын, өркениет дамуының құрамдас бөлігі. адамзат мәдениетінің өркениетке аяқ басуы дыбыстық жазу типінің пайда болуынан басталса, өркениеттің әлемиетке ұласуы жазба коммуникацияның, жазба тілдің жоғары даму сатысына жеткені- нен хабар береді. Бүгінде жазу кеңістігі ұлғайғаны соншалық оны жазу және мәдениет, жазу - өркениет, жазу - қоғам, жүктеу/скачать 1.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|