«Гранд-отель Виктория» қонақ үй ғимараты Маңғыстау облысы Ақтау қаласында 13 ш/а орналасқан

«Гранд-отель Виктория» қонақ үй ғимараты Маңғыстау облысы Ақтау қаласында 13 ш/а орналасқан.

Жалпы ауданы – 964 м²

Құрылыс ауданы – 557 м²

Ғимарат айналма дәліздермен жопарланған. Екі өртке қарсы баспалдақ торымен және бір жалпы персоналдағы бапалдақ торымен жабдықталған. Сауда орталығымен қонақ үй бөлмелерін жалғастыратын эскалатор орналасқан өртке қарсы перделермен жабдықталған.

1. Ғимараттың ірге тасы

Ғимарат ірге тасы – ленталық бетон блоктардан тұрғызылған.

2. Қабырғалар

Ішкі каптиалдық қабырғалары – ұлу тастан, гипсмақтамен қапталған плиткадан тұрады қалығдығы 20 см.

Сыртқы қабырғалары – ұлу тастан, кірпіштен қалығдығы 20 см.

3. Ара қабырғалар

Ара қабырғалар – ұлу тастан, гипскартон шыны мақтамен қапталған плиткадан қалығдығы 15 см.

4. Ара жабындылар

Ара жабындылар – металдық және темір бетонды.

5. Сатылар

Сатылар – баспалдақ марштары темірбетонды, баспалдақ алаңшалардың плиталары бір тұтас темірбетонды, сатылар темір бетонды құрастырмалы.

6. Жабындылар

Шатыр – темір бетонды, металды, рубероидты төсем және битумды жақпада.

7. Ойықтар

Ойықтар (терезе) – метолопластиктан 2 дәрежелі шыныланған, (есіктер) – темір және ағаштан.

8. Еден

9. Жылумен қамтамасыз ету

Жылу көзі – орталықтандырылған сумен жылу жүйесі арқылы қамтамасыз етілген.

11. Су құбыры

Ғимарат орталықтандырылған су құбырымен қаитамасыз етілген.

Ғимараттың сумен қамтамасыз етілуі сыртқы сақиналы су құбыр жүйеден жүзеге асырылады.

Су көзінің диаметрі 150 мм, екі өрт гидранты орналасқан әр қайсының ара қашықтығы 10-15 м. Тұрақты су қысымы 5-6 атмосфера. Өрт сөндіру жетекшісінің талабымен 9 атмосфераға дейн көтеруге болады.

Ішкі өртке қарсы су құбырының диаметрі 50 мм. Бір мезгілде 2 оқпанмен жұмыс істеуді қамтамасыз етеді, 2 жоғарлатқыш сорғышы арқылы. Ғимаратта 26 өрт краны орналас қан. Латексті өрт жеңімен ҚО-50 мен жабдықталған.

Ғимарат 25 ҰӨ-5 пен қамтамасыз етілген.

12. Электр қондырғылары

Ғимиарат 380 V электр желісімен қамтамасыз етілген. Барлық электр қондырғыларының есептегіштері жер төледе орналасқан.

1. 
   Ғимараттың өрт қауіптілігінің сипаттамасы
   

Ғимаратта жанғыш материалдар көп мөлшерде болуы мен өрт таралу көздерінің түрлі жолдары өрт қауіптілігін туындайды.

Ғимаратта қатты жанғыш заттар мен газ және сұйық материалдар жануы мүмкін (жиһаз,қағаз,мата) .Ғимараттың өрт жүктемесі 50 ден 300 кг/м² дейін.

Өрт қауіпінің ерекшеліктері:

• 
  кішігірім аудандардағы үлкен материалдардық құндылықтар;
  
• 
  барлық тауарлар, әсіресе жанармай ;
  
• 
  өрттің негізгі себептері: электр аспаптарын көшіру кезіндегі қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы, электр желілерін және электр жабдықтарын көшіру кезіндегі қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы, отпен абайсыз қолдану;
  
• 
  тұтандыру көздері: қысқа ұшқындары, ашық от, электр аспаптарының қыздырған беті.
  

Статистикалық берілгендердің анализі өрттің себептері мыналар болып табылатының көрсетеді:

• 
  Электро қондырғыларды және электро аспаптарды пайдалану кезінде өрт қауіпсіздік ережелерін бұзу және олардың ақаусыздығы.
  
• 
  Электро газ пісіру және басқа жөндеу жұмыстарды өткізу барысында өрт қауіпсіздік ережелерін орындамау;
  
• 
  Оттегі баллондарды пайдалану кезінде өрт қауіпсіздік ережелерін бұзу;
  
• 
  Электро тоғының және атмосфералы электрлі жылулық құбылыстары;
  
• 
  Механикалық энергияның және химиялық реакциялардың жылулық құбылыстары;
  
• 
  Атмосфералы электро;
  
• 
  Жылыту аспаптарды, кондиционерлерді, желдету қондырғыларды пайдалану ережелерін бұзу;
  
• 
  Отты байқаусыз пайдалану (темек шегу, құбырларды қыздыруға ашық отты пайдалану, территорияда жалындарды жаңдыру) және т.б.
  

1) жанғыш ортаның 

2) жанғыш ортада жану көздерiн мыналардың пайда болуын болдырмай қол жеткiзiледi. 

12. Жанғыш ортаның пайда болу жағдайларын болдырмауға мына тәсiлдермен: 

1) жанбайтын заттар мен материалдарды максималды мүмкiн қолданып; 

2) жанғыш заттар мен материалдардың салмағын және (немесе) көлемiн шектеп технология және құрылыс шарттары бойынша максималды мүмкiн; 

3) жанғыш заттар мен материалдарды, сондай-ақ бiр-бiрiмен өзара байланысы жанғыш ортаның пайда болуына алып келетiн материалдарды орналастырудың аса қауiпсiз тәсiлдерiн пайдаланып; 

4) тотықтырғыш және (немесе) жанғыш заттар ортасында қауiпсiз концентрациясын ұстап; 

5) қорғалатын көлемге флегматизаторды енгiзу арқылы жанғыш ортада тотықтырғыш концентрациясын азайтып; 

6) жалынның таралуы болмайтын ортаның температурасын және қысымын ұстап тұру; 

7) жанғыш заттармен жұмыс iстеуге байланысты технологиялық процестердi механикаландыру және автоматтандыру; 

8) жеке үй-жайда немесе ашық алаңқайда өрт қауiптi жабдықты орнату; 

2. ЖОБАНЫ САРАПТАУ

Жобалау кезінде өрт қауіпсіздік ережелерінің бұзушылықтарын табудың негізгі әдісі ретінде сәйкестіру болып табылады. Осы әдісі барысында жобамен көзделген шешімдер өрт қауіпсіздік талаптарына сәйкес келушілігіне тексеріледі және соныңда қорытынды жасалынады. Көптеген жағдайларда бұл сәйкестіру нақты сандық көрсеткіштермен, ал кейбір кездерде сапалық көрсеткіштермен көрсетілуі мүмкін. Мысалы: көшіру жолдар мен шығулардың сараптамасы кезінде бөлме немесе ғимараттан шығулардың бар болуы сапалық баға болатын болса, ал осы шығулардың минималды, максималды және жалпы еңі сандық көрсеткіші болып табылады.

Барлық тексерілетін элементер және техникалық шешімдерді сараптау кестеге еңгізеді. Жобаның архетиктуралы – құрылыс бөлімін тексерген кезде құрылыс конструкциялардың, ішкі жоспарының, өртке қарсы бөгеттердің, көшіру жолдар мен шығулардың, өрт сөндірушілердің сәтті жұмысын қамтамасыз ететін техникалық шешімдерінің сараптамасы өткізіледі.

2.1 Құрылыс конструкцияларды сараптау

Талаптық қоғамдық ғимараттардың отқа төзімділік дәрежесі қабаттылығы мен сыйымдылығынан, қабаттың ауданынан, тағайындалуынан шыға отырып нормалармен анықталады.

Талапты тұрғын ғимараттардың отқа төзімділік дәрежесі құрылыс ауданынан ғимараттың қабатынан және өртке қарсы қабырғаларының болу шартынан нормалар бойынша анықталады.

Ғимараттың талапты өртке төзімділік дәрежесін біле отырып әдейіленген және салалық құжаттардың сәйкес келетін пунктерімен нормативті құжаттардың тараулары бойынша құрылыс конструкциясының талапты өрт төзімділік шектерін және конструкция бойымен өрттің таралуын анықтайды, ал егерде берілген құжаттарда бұл берілген құжатта бұл берілгендер жоқ болса, онда талапты отқа төзімділік дәрежелері және өрттің таралу шектері (19) әдебиетінің 1 – кестесі бойынша анықталады. Құрылыс конструкцияларының экспертиза кестесінде (3.1 кестесі) ғимараттағы барлық құрылыс конструкциялары енгізіледі. Конструкция саны және олардың қысқаша сипаттамасы жобаның түсіндірме хатынан, сызбалардан (ғимараттың қималарынан, жобаларынан бөгеттермен жапқыштар жобасынан) және де ғимараттың фрагменттерінен және ғимарат конструкцияларынан алынады. Бір қатар жағдайларда жобаның архитектуралы-құрылыс бөлігінің сызбаларынан басқа экспертиза кезінде конструкциялардың, бөлмелердің т.б. бұйымдардың есіктердің т.б. каталогтардың қолдану, жүгіну жасалынатын түсіндіру хатында немесе жобаның жұмыс сызбаларындағы сериялар мен номерлерге. Көп жағдайды бір ғимаратта унифицерленген бір типті конструкциялар қолданылады, сондықтан олардың әр цех және әр жеке бөлмеге сәйкестігін тексеруінің қажеті жоқ. Ерекшелік ретінде жоғарлатылған өрт қауіпті бөлмелер болады.

Жобалық материалдардың экспертизасы кезінде біріншіден тексеріске ұшырайтын:

1. 
   1.Ішкі және сыртқы қабырғалар және де сатылы торлардың қабырғалары.
   
2. 
   Каркасты қабырғалар: бағандар, ригельдер, каркастың толтырылуы каркасты қабырғалардың элементтерін тексеру түйіндері.
   
3. 
   Қанқалы қалқа.
   
4. 
   Бағандар колонналар.
   
5. 
   Жабындылар, (подвалдың бетінде, қабатаралық, шатырлы): тасушы элементтер, жылытқыш, едендер.
   
6. 
   Сатылар: алаңдар, марштар, косоуры, баспалдақтар.
   
7. 
   Сатылы элементтердің, жабындылардың, бөгеттердің, ішкі қабырғалардың қапталуы.
   
8. 
   Тасушы қаптағыштар: тасушы элементтері (балкалар, фермалар, погондар, аркалар), настилдер, жылытқыш, жабын.
   
9. 
   Ілінбелі төбелер: каркас, каркасты толтыру, жылытқыш.
   
10. 
    Есіктер (есікті маталар және қораптар): ішкі қабырғаларда және бөгеттерде, сыртқы қабырғаларда, сатылы торлардың қабырғаларында шатырға кіруде, өртке қарсы бөгеттерде.
    
11. 
    Терезелі ойықтарды толтыру: сыртқы, ішкі қабырғаларда және бөгеттерде, сатылы торлардың қабырғаларында, өртке қарсы бөгеттерде.
    

- бетонды және темір бетонды бөгеттер үшін 3 кесте бойынша;

- бетонды және темір бетонды қабырғалар үшін 4 кесте бойынша;

- тас бөгеттермен қабырғалар үшін 10 кесте бойынша;

- ағаш бөгеттермен қабырғалар үшін 12 кесте бойынша ;

- ілгіш панельдермен парақтардан тұратын бөгеттермен қабырғалар үшін 14 кестесімен. Бағандар мен столбтардың отқа төзімділік шектері материалдарға, көлденен қиманың көлеміне, қыздыру тәсіліне, арматура өсіне дейінгі арақашықтыққа (темір бетонды бағандар үшін) оттан қорғау қабатының қалындығына тәуелді және пасобиямен анықталады.

- 10 кесте бойынша кірпішті cтолб үшін;

- 11 кесте бойынша метал бaғандар үшін;

- 12 кесте бойынша темір бетонды баған үшін;

- 2 кесте бойынша темір бетонды баған үшін;

Темір бетонды балкалар үшін өртке төзімділік шектері балканың көлденең қимасының кеңдігіне, арматура өсіне дейін арақашықтығына, арматура класына, балка қабырғасының кеңдігіне тәуелді және пособиялармен анықталады.

(19) – ауыр бетонды балка үшін 6 кестесі бойынша;

- жеңіл бетонды балка үшін 7 кесте бойынша (п.п. 2.18, 2.20, және 2.21 талаптарының шарттары бойынша); Бір беттік қыздыру кезінде балканың отқа төзімділік шегі темір бетонды плита үшін және жабындылар мен жапқыштар үшін қабылданады.

Темір бетонды плиталардың және жабындылар мен жапқыштардың отқа төзімділік шегі олардың түрінен (көлденең қимасынан, көп бос аралықты, қабырғалы), тірелу әдісінен (екі жағынан), суластыру контурынан, бетон түрінен (жеңіл, ауыр), арматура классына тәуелді және (19) пособиясынан анықталады: - 8 кесте бойынша бір қабатты плиталар үшін;

- екі қабатты плиталар үшін (жеңіл және ауыр бетоннан) 9 кесте бойынша п.п. 2.18, 2.21 талаптарын есепке ала отырып.

Қабырғалармен төмен қараған қабырғалы темір бетонды плита үшін отқа төзімділік шегі балға секілді 6 және 7 кестелері бойынша алынады, бұдан қабырға қалыңдығы ретінде қосылған екі плита қабырғаларының қалыңдығы алынады.

Темір бетонды ферма мен аркалардың отқа төзімділік шегі конструктивті элементтің көлденең минималды қимасының кеңділігінен, бетон түрінен (жеңіл немесе ауыр) арматура өсіне дейінгі арақашықтығынан, арматура классына тәуелді және 5(19) кестесі бойынша анықталады.Болат және ағаш фермалардың, рамалардың, аркалардың, ағаш және болат балкалар бойынша жабындылардың отқа төзімділік шегі материалдың жасалуынан, элементтердің және түйіндердің отқа төзімділік әдісіне тәуелді, 11,12, (19) кестелері бойынша анықталады.

Ғимарат үшін және оның параметірлеріне келісі өрт қауіпсіздік шарты орындалуы тиіс:

П _ф. ≥ П _тр.; (3.2) L ≤ L

Құрылыс конструкцияларына жасалған сараптама шешімі ғимараттардың керекті отқа төзімділіктің дәрежесі келесі құрылыс конструкциялармен сәйкес келетіні анықталды.

1. Ғимараттың өртке қарсы отцектерге бөлу керектігі: ауданы бойынша функционалды тағайындалуы бойынша , өрт қауіпсіздігі бойынша.

2. Ғимаратты өртке қарсы секцияларға немесе бөлек бөлмелерге бөлу мына мақсатта:

• 
  өрт қауіптілігі әр – түрлі өндірістік процесстерді бөлу;
  
• 
  бөлмелерді немесе отсектерді функционалды тағайындалуы бойынша бөлу.
  
• 
  жарылыс қауіпті процесстерден шоқтардың ашық бөлініп шығатын технологиялық процесстерден оқшаулау;
  
• 
  жәй қолдану электр құралдары бар бөлмелерден жарылыс қауіпті өндірістен оқшаулау;
  
• 
  өрт қауіптілігі бойынша келіспейтін процестерден оқшаулау;
  
• 
  осы бағалы материалдар және құрылғылармен бөлмелерді оқшаулау;
  
• 
  улы заттары бар процесстерді оқшаулау;
  

4. Ғимараттың цоколды және подвалды бөлмелерін оқшаулау:

• 
  подвал үстін жабатын жабынның отқа төзімділігі;
  
• 
  жабында ойықтардың бар болуы және қорғанысы;
  
• 
  бірінші қабаттар арқылы шығулардың бар болуы;
  
• 
  подвалға өздігінен шығатын шығулардың бар болуы;
  

• 
  шатыр жабынының отқа төзімділігі;
  
• 
  жабын мен шатырға шығулардың бар болуы;
  
• 
  шатырға апаратын қақпалардың, есіктердің өлшемдері мен отқа төзімділігі,
  

7. Қоқыс камералар мен құбырларды оқшаулау.

Ғимарат І ОТД жатады. Жоспарлы шешімдерге қойылатын өртке қарсы талаптардың сәйкестігін тексеру қажет. Сараптамаға келісі шешімдер жатады:

Сараптама кезінде көлемді-жоспарлы шешімдердің жобасынан ешбір кемшіліктер табылмады нормаларға сәйкес келеді.

2.3 Өртке қарсы тосқауылдарды сараптау
Ғимараттардың және имараттардың ішкі жобасының сараптауының нәтижесінде ғимаратты өртке қарсы отсектер мен секцияларға бөлу керектігін анықтайды, өртке қарсы бөгеттердің түрлерін таңдайды және олар өтетін осьтерді жазады, ал содан кейін өртке қарсы бөгеттердің экспертизасына кіріседі:

Жобада қарастырылған, өртке қарсы бөгет түріне тәуелді, тексеріске келесі элементтер жатады.

Өртке қарсы қабырғалар.

1. Өртке қарсы қабырғаны орнату керектігі.

2. Ғимаратты өрткеқарсы отсектерге бөлуге қажетті өрткеқарсы қабырғалар саны.

- орнату керектігі;

- шектелген аудан;

- биіктік;

3. Конструкциялардағы өртке қарсы белдеулер және диафрагмалар.

- орнату қажеттілігі

- белдеу кеңдігі

- диафрагманың немесе белдеу материалының жанғыштығы.

- шектелген аудан.

4. Клапандар.

- орнату қажеттілігі;

- отқа тұрақтылық (отқатөзімділік шегі және оттың таралу шегі);

- қолды (дистанционды) және автоматты ашу үшін пусктың бар болуы;

Өртке қарсы бөгеттердің нақты конструктивті - жобалы шешімдерін қабаттардың қималарының сызбасынан, ғимараттың көлденең және бойлы қимасынан және бөлек түйіндердің және ғимарат фрагменттерінен анықтайды.

Бұл жағдайда сызбаларды сызған кезде өртке қарсы бөгеттердің конструкциялардың қосылу түйіндерінің, олардан қорғанысын және т.с.с. шешімдерін анықтауға болатын бөлшектердің нөмірлеріне және фрагменттеріне негізгі назар аудару қажет. Бірқатар жағдайларда жобаның архетектурлы - құрылыс бөлігінде жобамен қарастырылатын басқа бөліктерге каталогтармен МЕСТ – қа (мысалы өртке

қарсы есіктерге ) ұсыныс жасалады. Жобаланған өртке қарсы бөгеттердің толық және объективті сапа суретін алу үшін экспертиза кезінде көрсетілген МЕСТ – қа категорияларды, қарастырылған жобаның басқа бөліктерін қолдану керек.

Өртке қарсы аумақтар.

1. Өртке қарсы аумақтың бар болуы және типтері.

2. Аумақ ені.

3. Өртке қарсы аумақ конструкциясының отқа төзімділігі:

- ішкі қабырғалар;

- бағаналар;

- далда;

- бөгеттер;

- жабындар;

- сыртқы қабырғалар;

- жабындағы тік диафрагмалар (2 типті аумақ үшін).

4. Ғимарат жабынындағы жылытқыштың өздігінен жана алуы.

5. Жабын үстіндегі греб аумағының жоғарылауы.

6. Аумақ шектерінде жарылыс және өрт қауіпті бөлмелерді орналастыру.

7. Аумақтың қоршалынған конструкцияларындағы өртке қарсы ойыстардың қорғанысы және ауданы, бар болуы.

8. Сулы дренчерлі завестердің бар болуы (2 типті аумақтар үшін).

9. 2 типті аумақтағы жабынның көтерілімі үшін сыртқы өрт сатылардың барболуы, саны.

10. Конструкцияның бір жағы бұзылған кезде бір жақты лақтыруда аумақтың тұрақтылығы.

Өртке қарсы қалқа

1. Өртке қарсы қалқалардың бар болуы және құрылысы қажеттілігі.

2. Өртке қарсы қалқалардың отқа төзімділігі:

- отқа төзімділік шегі;

- оттың таралу шегі;

3. Өртке қарсы қалқалардың басқа конструкциялармен

шектесу түйіндерінің отқа төзімділігі.

4. Ілмелі төбелердің өртке қарсы қалқалармен қиылысуы.

5. Өртке қарсы қалқалардағы басқа ойыстардың және есіктердің қорғанысы және бар болуы.

6. Бұрыш жадында ғимараттың екі бөлігінің қиылысу орындарында өртке қарсы қалқа құрылысы.

Өртке қарсы жабындар

1. Өртке қарсы жабынның типтері және бар болуы, құрылысы қажеттілігі.

2. Өртке қарсы жабынның отқа төзімділігі:

- отқа төзімділік шегі;

- оттың таралу шегі;

3. Ғимараттың сыртқы қабырғаларымен өртке қарсы жабындарды мүшелеу.

4. Өртке қарсы жабындарда ойыстардың бар болуы мен қорғанысы.

5. Өртке қарсы жабындардың құбырлармен, шахталармен, каналдармен қиылыстыру.

Өртке қарсы есіктер мен қақпалар

1. Өртке қарсы терезелердің типтері және бар болуы мен құрылысының қажеттілігі.

2. Отқа төзімділік шегі:

- шынылау;

- терезе ойыстары;

3. Оттың таралу шегі:

- шынылауы бойынша;

- терезелік өтпелдер бойынша;

4. Өртке қарсы терезелердің притворы (ашымдылығы).

Өртке қарсы шымылдық

1. Өртке қарсы шымылдықтың бар болуы және құрылысының қажеттілігі.

2. Отқа төзімділік шегі.

3. Қаңқаның қаттылығы мен мықтылығы:

- көлденең элементтердің прогибі;

- шымылдықтың тік элементтерінің прогибі;

- шымылдықтың негізгі қаңқасындағы кернеу;

4. Шымылдық герметизациялығы:

- портальды ойыстардың өлшемдеріне қатысы бойынша шымылдығы;

- шымылдықтың жоғарғы кромкасының герметизациясы;

- шымылдықтың төменгі кромкасының герметизациясы;

- жанындағы шымылдықтың герметизациясы.

5. Шымылдық ілгіш арқалықтың отқа төзімділік шегі.

6. Шымылдықта су бүркуінің бар болуы.

7. Шымылдықты гравитационды түсірудің бар болуы.

8. Шымылдықты түсіру жылдамдығы.

9. Шымылдықты түсіру үшін орындар саны.

10. Шымылдық лебедкасы үшін бөлменің конструктивті –жоспарлық шешімдері:

- қоршайтын конструкциялардың отқа төзімділігі

( оттың таралу және отқа төзімділік шегі)

- эвакуациялық коридорға шығулардың бар болуы.

Тамбур-шлюздер

1. Құрылғының бар болуы және қажеттілігі.

2. Тамбур – шлюз элементтерінің отқа төзімділік шегі:

- қалқалар;

- есіктер.

3. Тамбур – шлюз элементтері бойынша оттың таралу шегі:

- қанқалар бойынша;

- жабындар бойынша;

- есіктер бойынша.

4. Тамбур – шлюз өлшемі:

- ені;

- тереңдігі.

6. Тамбур шлюздың герметизациялығы:

- есіктің ашылу бағыты;

- есіктердің өзінен - өзі жабылатын механизмдерінің бар болуы;

- есіктер притворларындағы тығыздықтардың бар болуы.

- тамбур – шлюзде ауа подпорының бар болуы.

Басқа жергілікті өртке қарсы бөгеттер
1. Ойыстарды дренчерлі су шымылдықтармен қорғау.

- құрылғы қажеттіліктері;

- шығын;

- қысым.
2. Сұйықтықтардың төгілмеуі үшін борттарының бар болуы:

- құрылғы қажеттіліктері;

- шектелетін аудан;

- биіктігі;
3. Конструкциялардағы өртке қарсы белбеулер мен диафрагмалар.

- құрылғының қажеттілігі;

- белбеу ені;

- белбеу немесе диафрагма материалының жанғыштығы;

- шектелетін аудан.
4. Клапандар.

- құрылғы қажеттілігі;

- отқа төзімділік (оттың таралу және отқа төзімділік шегі);

- автоматтық және қолдық ашудың бар болуы (дистанциялы іске қосудың.

Сызбаларды оқу кезінде бұл жағдайда өртке қарсы бөгеттер конструкциясының ұстасу түйінінің және олардың қорғанысының шешімдерін нақты орындауға мүмкіндіктерге сәйкес фрагменттер мен бөлшектердің нөмірлеріне ерекше назар аудару керек. Жоба архитектуралы – құрылыстық бөлігінің жағдайлар қатарында МЕСТ – қа, каталогтарға (мысалы, өртке қарсы есіктерге) және басқа қарастырылатын жобалар бөлігіне бағыныштар жасалады. Жобаланған өртке қарсы бөгеттердің толық және сапалы түрін алу үшін сараптама кезінде қарастырылатын жобаның басқа бөліктерін, каталогтарын, МЕСТ – тағы мәліметтерді қолдану қажет.

Кесте 3

№ р/с	Не тексеріледі	Жобада көзделген	Норма бойынша қажет		Нормаларға сілтеме	қорытынды
1.	Өртке қарсы қабырғаларды орнату қажеттілігі	Көзделмеген	Қажет емес		ҚР ҚНжЕ 3.02-02-2009 т. 1	Сәйкес келеді
2.	Өртке қарсы қабырғалардың бар болуы және орнату қажеттілігі	Барлық бөлмелерде от төзімділік шегі 2 сағат ара қабырғалар	Бөлмелерді 2-ші типті өртке қарсы ара қабырғамен бөлу керек.		ҚР ҚНжЕ 3.02-02-2009 п.1.55, п. 1.68, ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 п. 3.2, п. 2.4	Сәйкес келеді
3	Өртке қарсы ара қабырғалар қиысу түйіндерінің от төзімділігі.	Қиысу түйіндері от төзімділігі 1,25 сағ.	Кем емес 1,25 сағаттан		ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 п. 3.2	Сәйкес келеді
4.	Өртке қарсы ара қабырғаларда есік ойықтарының бар болуы және оларды қорғау.	Өртке қарсы ара қабырғаларда көзделеген ойықтар қалыңдығы 50 мм ағаш есіктерімен қорғалған.	Ойықта 1-ші немесе 2-ші типті өртке қарсы есіктің орнатылуы.		ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 п. 3.4	Сәйкес келеді
5.	өртке қарсы ара жабыңды орнату қажеттілігі.	2-ші типті ара ара жабың	2-ші типті ара ара жабың	ҚР ҚНжЕ 3.02-02-2009 п.1.50		Сәйкес келеді
6.	Өртке қарсы ара жабыңның от төзімділігі.	От төзімділік шегі 1,5 сағ., жалың таралу шегі 0	От төзімділік шегі 1сағ., жалың таралу шегі 0	ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 п.3.2, табл. 1		Сәйкес келеді
7.	өртке қарсы ара жабыңдылардың ғимараттың сыртқы қабырғалармен жаңасу.	Ара жабың плиталары сыртқы қабырғалар ға тығыз жаңасады.	Ара жабың плиталары сыртқы қабырғаларға тығыз жаңасады.	ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 п.3.12		Сәйкес келеді
8.	Өртке қарсы есіктерінің саңылаусыздығы.	Ойықтарда есіктер ағаш, топсаларда тығыздалған. Өздігінен жабылады.	Топсаларда тығыздалған өздігінен жабылатың есіктер.	ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 п. 3.17		Сәйкес келеді

Өртке қарсы тосқауылдарға сараптама жасалған кезде жобада өртке қарсы тосқауылдар нормаларға сәйкес келеді.

Кестені толтырар алдында берілген ғимараттағы бар эвакуациялық шығулар мен жолдардың, сол сияқты өрт кезінде адамдар жүруінің маршрутының бар болуына және санына қысқаша жазбалау керек. Егер ғимаратта бірнеше функционалды процестер болса, онда олардың әр біреуіне мінездеме беру керек. Мысалы, мәдениет үйінің сараптамасы кезінде ғимараттың сценалық бөлігі үшін, көрме залы және фойе үшін (театрлы қойылымдар мен жиналыстар үшін, кино зал ретінде қолдану жағдайына) эвакуациялық шығулар мен жолдарды мінездеп – жазу керек. Осы мақсатпен тыңдаушы өз ойымен ғимарат ішімен көрушінің барлық жолын өтуі тиіс.

Бұның бәрі эвакуациялық шығулардың орналасу дұрыстығын, эвакуацияланатындардың қозғалыс маршрутын, эвакуациялық жолдардың ұзақтылығын, ғимараттың әр бөлігінен эвакуациялық шығулардың бар болуы өзіне ұсынуға көмектеседі.

Эвакуациялық шығулар мен жолдарды уақытша сараптамалау әдістемесінне мыналар кіреді:

- эвакуациялаудың бірінші кезеңінде (бөлмеде);

- эвакуациялаудың екінші кезеңінде (есіктен алыс орналасқан бөлменің жақын орналасқан ғимараттан шығуына дейін).
4. Есіктердің минималды және максималды өлшемдері (ені және биіктігі):

- жер беті қабатындағы бөлмелер;

- сыртқы;

- подвалда;

- шатырда.

5. Минималды жол өлшемі (ені және биіктігі):

- жабдықтар арасында;

- креслолар қатарының арасында;

Көлденең және тура (көрме залдарында).

6. Корридорлардың минималды ені.

7. Сатылы марштар мен аудандардың минималды ені.

8. Эвакуациялықтардың суммарлық ені (жалпы):

- есіктер;

- өтпелдер;

- коридорлар;

- сатылы марштар;

- сатылы алаңдар.

9. Эвакуациялық шығулар мен жолдардың конструктивті орындалуы:

- есіктердің ашылу бағыты;

- есіктердің өзінен-өзі жабылу механизмдерінің бар болуы;

- есіктер притворларында тығыздықтардың бар болуы;

- есіктерді ілу әдісі;

- есіктердің отқа төзімділігі;

- айналатын, көтерілетін, ажыратылатын есіктердің және эвакуация жолдарында турникеттердің бар болуы;

- эвакуация жолдарында айналардың және жалған есіктердің бар болуы;

- эвакуация жолдарында табалдырықтардың бар болуы;

- эвакуация жолдарында күрделі бұрылыстар мен қиылыстардың бар болуы;

- эвакуация жолдарында шығып тұрған конструкциялардың бар болуы;

- эвакуациялау жолдарын жанғыш материалдармен жабдықтау;

- пандустардың өңісі және бар болуы;

- корридорларда табиғи жарықтанудың бар болуы;

- корридорларда бөлгіштердің бар болуы.

- эвакуациялық сатылардың саны және бар болуы;

- саты торлары қабырғаларының отқа төзімділігі;

- саты алаңдарының отқа төзімділігі;

- сатылы марштардың отқа төзімділігі (косоурлар мен баспалдақтар);

- сатының өңісі;

- саты маршында баспалдақтардың саны;

- баспалдақтардың өлшемі;

- жүгіріп алу баспалдақтардың бар болуы;

- кескін алаңдардың бар болуы;

- жергілікті кеңеюлер мен жіңішкеюлері;

- сатылы торларда шығып тұратын 2 м деңгейінде бөлімдердің бар болуы;

- винттік сатылардың бар болуы;

- сатылар арасындағы зазорлардың шамасы және бар болуы;

- перилалар мен қоршаулардың бар болуы;

- сатылы торға кіру және одан шығу есіктердің ені;

11. Сатылардың түтінге қарсы қорғанысы:

- сатылы торларда сатыларды орналастыру;

- сатылы торлардың ішкі қабырғаларында ойыстардың бар болуы;

- есік ойыстарында есіктердің бар болуы;

- есіктердің өзінен - өзі жабылу механизмдерінің бар болуы;

- есік притворларында тығыздықтардың бар болуы;

- сатылы торға тамбур – шлюз арқылы кірудің бар болуы;

- сатылы марштардың астында немесе алаңдарда, қоймалық немесе басқа бөлмелердің алаңдарында бар болуы;

- сатылы торларда өндірістік коммуникацияның бар болуы (газ құбырлар, желдеткіш каналдар және т.б.);

- сатылы торларда қоқыс құбырларының бар болуы;

- сатылы тор қабырғасын жанғыш безендірудың бар болуы;

- алаңдар мен баспалдақтарды жанғыштармен безендірудің бар болуы;

- перилаларды жанғыштармен безендірудің бар болуы;

- сыртқы қабырғаларда терезелер арқылы саты торларды табиғи жарықтандыруының бар болуы;

- сатылы торлардың сыртқы қабырғаларында өзі ашылатын терезе өтпелдерінің ауданы және бар болуы;

- сатылы торда апатлық жарықтандырудың бар болуы;

- вестибюль арқылы немесе сыртқа тікелей шығудың бар болуы;

- аралас бөлмелерден вестибюльды оқшаулау;

- вестибюльды корридорлардан оқшаулау;

- сатыларды шатырлардан оқшаулау;

- сатыларды подвалдардан оқшаулау;

- саты торының алдында тамбур – шлюзде немесе сатылы торға ауа тірегі жүйесінің бар болуы.

12. Ішкі ашық сатылардың құрылысы:

- ашық сатылар құрылғыларының мүмкіндігі және бар болуы;

- ішкі ашық сатылардың ені;

Сыртқы шығуға дейін ашық саты бойымен эвакуациялық шығудың ұзақтылығы.

- ішкі ашық сатылардың өңісі;

- ашық саты орналасқан бөлменің қоршайтын конструкцияның отқа төзімділігі (оттың таралу және отқа төзімділік шегі);

- Фойе, аралас бөлмелерден, корридорлардан ашық сатылармен бөлмені оқшаулау;

13. Сыртқы эвакуациялық сатылар:

• 
  сыртқы эвакуациялық сатылар құрылғысының мүмкіндігі және бар болуы;
  
• 
  сатылар өңісі;
  
• 
  саты ені;
  
• 
  сатының қоршағыш биіктігі және бар болуы;
  
• 
  сатылар алаңдарын орналастыру және бар болуы;
  
• 
  ғимараттың саңырау орындарында эвакуациялық сатыларды орналастыру;
  
• 
  эвакуациялық сатылар өтетін орындарда саңырау жерлерінің отқа төзімділігі.
  

жолдардың, сол сияқты эвакуациялық шығулар мен жолдардың ұзақтылығын сызғышпен өлшеп алып, шығулардың орналасуларын тексереді, бір сатыға немесе шығуға келетін адамдар санын есептейді.

Дұрыс типті өндірістік және қоғамдық ғимараттарда ашық сатылар, сол сияқты эвакуация жолдарында антресоль қолдану кең таралды. Екі метрлік саты бойымен жол оның орналасу биіктігіне тең деп қабылданады және бастақы арақашықтыққа қосылады екенін есте сақтау керек.

Қабаттар жосапрлары бойынша сатылы торлардың бар болуын, сатыларды табиғи жарықтандыруын, торлардан тікелей сыртқа немесе вестибюль арқылы шығуларды, сол сияқты алаңдар, баспалдақтар өлшемдерін, баспалдақтар санын анықтайды және басқа конструктивті шешімдердің бөлшектерін анықтайды,олар кейін сатылардың кескіндері мен өлшемдері бойынша нақтыланады.

Жобада қабылданған есіктер типін анықтау үшін есіктер сертификациясының кестесін қолдану қажет немесе (кейде есіктерді және терезе блоктарын) немесе "Столярлық бұйымдар" деп аталатын жоба беттерімен қолдану қажет. Есіктер типтерінің келесі белгілеулері қабылданады: СЕ – сыртқы есіктер, ІЕ – ішкі есіктер. Есіктер типтерінің кейбір белгілеулерінде оның ені қосылады: ІЕ – 8 ені 0,8м. Өртке қарсы есіктердің белгілеулерінде одан басқа "П" индексіал қағазда "Столярлық бұйымдар" деген және оларды дайындау әдісі болуы мүмкін. Осы бетте есіктерді ілуіне назар аудару керек.

Кесте 4

2.5 Өрт сөндірушілердің табысты жұмыстарын қамтамасыз ету техникалық шешімдерін сараптау

1. Сыртқы болатты тік сатылар (апаттық):

-сыртқы болатты сатылар құрылысының қажеттіліктері және олардың бар болуы;

- сатылар типтері (6:1 өңісімен тік немесе көлденең);

-сатылар саны;

- сатылар ені;

- сатының төменгі бөлігі қондырғының биіктігі;

- сатының қоршауы;

- жабынға шығуда алаңдардың бар болуы;

- биіктік бойынша 8 метр сайын алаңдарды бар аралық алаңдардың бар болуы.

2. Өрт лифтері:

-құрылғының қажеттілігі және бар болуы;

-өрт лифтерінің саны;

-лифтің жүк көтерімділігі;

-кабина өлшемдері;

-лифтті (шахтаны) қоршайтын конструкциялардың отқа төзімділік шегі;

-лифттің (шахтаны) қоршайтын конструкциялар бойынша оттың таралу шегі;

-лифттің кабинасын басқару және қоректену көзінің тікелей бар болуы.

3. Ғимараттың подвалды және цокольді қабаттарының қорғанысы:

-ғимараттың жер үстіндегі қабаттарынан подвалды оқшаулау;

-ғимараттың подвалды және цоколды қабаттарына біріктірілген немесе өздік кірулердің бар болуы және құрылысының қажеттілігі;

-өртқауіпті бөлмелерді подвалда немесе цокольды қабатта орналасатын басқа бөлмелерден оқшаулау;

-подвалды басқа бөлмелерінен (цокольды қабаттардан) инженерлік жабдықтарды орналастыру және коммуникацияларды төсеу үшін бөлмені оқшаулау;

- подвалды және цокольды қабатта (отсекте) өрт-қауіпті бөлмелердің ауданы;

- ғимараттың подвалды және цокольды қабаттарында өтпелдердің ені;

- подвалды (цокольды) қабаттың өртқауіпті бөлмелерінде жер жадындағы терезе ойыстардың минималды өлшемдері, саны және бар болуы;

- өрт-қауіпті бөлмеде терезе ойыстарының суммарлық ауданы.

4. Техникалық қабатты қорғау (подполья):

-техникалық қабатты ғимараттың басқа қабаттарынан оқшаулау;

-техникалық қабаттан шығулардың минималды өлшемдері, түрлері, саны және бар болуы;

- өтпелердің биіктігі;

-үлкен ұзақталған ғимараттарда тіке өтудің бар болуы;

-өрт машиналардың кері айналуы үшін жол алаңдардың және көшелердің бітеу аудандарының бар болуы.

5. Чердактарды қорғау:

-чердакты ғимараттың басқа бөлмелері мен қабаттарынан оқшаулау;

-шатырға кірулерді оқшаулау, саны және бар болуы;

-мансардтары бар ғимараттарда чердак пазухтарын қоршайтын конструкцияларда люктердің бар болуы;

-өтпелдердің ені.

6. ғимараттың жоғарғы қабаттарында және чердактарында жабындарда өрт сөндіруге сәйкестенетін техникалық шешімдер:

-жабынға шығулардың бар болуы және құрылғылардың қажеттіліктері;

-жабынға шығулардың саны;

-чердактан немесе саты торларынан жабынға апаратын терезелердің, люктердің және есіктердің минималды өлшемдері;

-жабында қоршаулардың биіктігі және бар болуы;

-жабын биіктігі құлауларында болатты тік сатылардың бар болуы.

7. Басқа техникалық шешімдер (селекторлы байланыстың бар болуы, өрт жеңдерін жалғау үшін бастиектері бар құрғақ құбырлар құрылғылары және т.б.).

Пайда болған өртті сөндіру бойынша өрт бөлімдердің жақсы жұмысына сәйкес келетін талап ететін техникалық шешімдер 2 (13), ал нормативтік құжаттардың арнайы тарауларының пункттеріне сәйкес келеді. Өрт сөндірушілердің тиімді жұмысын қамтамасыз ететін техникалық шешімдер жобалық құжаттаманың басқа альбомдарында, жоспарлық шешімдердің бөлек фрагменттерінде, ғимарат фасадының сызбаларында, жабын жоспарында, қабаттардың жоспарында және ғимарат кескіндерінде, жобаның архитектуралы-құрылыстық бөлігінде және түсіндірмелі қағазда табылады.

Өрт сөндірушілердің табысты жұмыстарын қамтамасыз ету үшін өткізілген сараптау нәтижесі нормаларға сәйкес келеді.

2.6 Ғимараттың басты жоспарын сараптау
Өндірістік мекеменің немесе қала тұрғын пунктінің бас жоспары бір объекттен аралас объекттке, бір ғимараттан басқа ғимаратқа оттың таралуын шектеу және өрт сөндіру кезінде өрт бөлімдердің жақсы маневр жасауына сәйкестенуі керек.

Объект бас жоспарының сараптамасын өткізу алдында (7), (8) өртке қарсы талаптарын оқып үйрену қажет.

Объектың бас жобасының экспертизасының жекеменшік әдісі (қаланың, елдімекеннің ауылдық елдімекеннің) өзіне келесі сұрақтарды қосу керек:

1. Өндірістік мекеменің, шаруашылық тұрғылықты пункттің,

ауылдың, қаланың жалпы территориясын аумақтарға немесе функционалды территорияларға мүшелеу.

2. Жергілікті рельефті есепке алу қажет.

3. Орналасу кезінде желдің бағытын есепке алу қажет:

• 
  жанатын материалдардың, төмендетілген газдардың, ЖТС, ЖС қоймалары;
  
• 
  -искраларды лақтыру немесе оттың ашық көзімен қондырғылар;
  
• 
  жарылғыш және өрт қауіпті объектерді.
  

• 
  территорияға кіру саны;
  
• 
  кірулер арасындағы арақашықтығы;
  
• 
  автомобильдер кіретін қақпалардың кеңдігі;
  
• 
  ғимарат территориясындағы қатты бетті жолдарға дейінгі арақашықтық;
  
• 
  ғимараттарға және имараттарға жақындап келулер олардың көлемдерінің есебін ескере отыра және тұйық және жартылай тұйық алаңдардың бар болуы;
  
• 
  сызылған ғимараттарда тіке өтулердің бар болуы;
  
• 
  жоғары қабатты ғимараттардың тіке өтудің бар болуы
  
• 
  жолдардың және көшелердің тупикті учаскелерінде өрт автомобильдің кері бұрылу үшін алаңдардың бар болуы.
  

6. Жаяу өтетін көпірлердің, тонельдердің және галереялардан жаяу өтетін жолдар мен темір жолдардан немесе автомобиль жолдарының қиылысу жерлерінде бар болуы.

7. Өртке қарсы сумен қамтамасыз ету:

• 
  өрт су қоймаларының немесе гидранттарының бар болуы;
  
• 
  өрт су қоймасына жақындап келуінің бар болуы;
  
• 
  жолдар және ғимараттарға дейінгі өрт гидранттарының арақашықтығы.
  

• 
  бар болуы;
  
• 
  саны;
  
• 
  қызмет ету радиусы.
  

• 
  гидранттар арасында;
  
• 
  қоймалар арасында;
  
• 
  қоймалармен ғимарат арасында;
  
• 
  ғимараттармен, әр түрлі имараттармен, сол сияқты технологиялық қондырғылармен.
  

Бас жоспардың тексерілу нәтижелерін сараптама кестесіне енгізеді, кейін басқа сараптамалар кестелерінен кейін қарастырылған жобалық құжаттамадағы өрт қауіпсіздік талаптары шешімдерінің сәйкестігі туралы жалпы қорытынды шығарылады.

3 ӨРТКЕ ҚАРСЫ ҚОРҒАУ ЖОБАСЫ

• 
  көлемдік жоспарлық шешімдердің және ошақтан тыс өрттің таралуын шектеуді қамтамасыз ететін құралдарды қолданысқа енгізу;
  
• 
  өрт кезінде адамдарды қауіпсіз көшіру талаптарын эвакуация жолдарын белгілермен қамтамасыз ету;
  
• 
  өртті анықтау, өрт кезінде адамдарды хабарландыру және көшіруде басқару жүйесі құрылғысымен жабдықтау;
  
• 
  өрттің қауіпті қауіпті факторы әсерінен адамдарды ұжымдық қорғау жүйесін ұйымдастыру;
  
• 
  өрт сөндiрудiң алғашқы құралдарын қолдану; 
  
• 
  құрылыс құрастырылымдарының отқа төзiмдiлiк шектерiн арттыру үшiн оттан қорғау құрамдарын (соның iшiнде антипиренттердi және оттан қорғау бояуларын) қолдану; 
  
• 
  өрт сөндiрудiң автоматты қондырғыларын қолдану; 
  

3.1 Конструктивті шешімдердің жаңа нұсқасы

Көтергіш қабырғалар – олар негізі қалқан міндетін орындайды. Өзінің массасын олар толығымен қабырғалардағы ұсақ құралдардан тұратын байлағыш балкалар және панельді қабырғалардағы құрышты үстелдер арасынан қаңқаның колонасына жүктейді.

Өздігімен көтергіш қабырғалар өзінің массасын толығымен ғимараттың биіктігі шамасында және іргетастың бөренесіне жүктейді. Бірінғай қималары бар өзін-өзі тасымалдайтын панельді қабырғаларды үлкен массалы және үлкен қалыңдығы бар панелдерді қолданады.

Қаңқамен байланыстырылуы қабырғалардың шөгуіне кедергі болмайтын иілгіш немесе сырғанақ анкерлармен (бұрандама) жүзеге асырылады.

Өздігімен қабырғаларды шамсыз және кейбір басқа ғимараттарда қолданады және оларды табиғи немесе жасанды тасты кірпіштерден және болктардан, сонымен қатар панельдерден орындайды.

Заманауи кәсіптік немесе азаматты ғимараттарда көбінесе тасымалданатын және өзін-өзі тасымалдайтын өтке қарсы қабырғаларды қолданады. Өтке қарсы қабырғалардың құрылымына қарамастан оларға келесі ерекше талаптар қойылады: қабырғалар жанбайтын материалдардан орындалуы тиіс, едәуір өрттенбелуіне қабілетті болйы және орнықты болуы, жанғыш және күрделіжанғыш құрылысты кесу және едәуір газды өткізбейтін қабілеттері болуы тиіс.

Өртке қарсы қабырғалар және қалқандар әртүрлі функциялы өрт қуіптілігі немесе өрт салмағы бар бөлмереді бөлу үшін қолдануға болды.

Өртке қарсы қабырғалардың және қалқандардың шегі СНиП 21-01-97 талаптарына сәйкес болуы тиіс.

Жобалау кезінде өртке қарсы қабырғаның және қалқанның өрттенбелу шегінің көбеюіне немесе азайуна дәлелдеу жасалуы мүмкін, бұл қабырғаның немесе қалқанның бөлінуі, нақты өрт кезіндегі температурасында оның нақты өрттенбелуі және қабырғаның өрттенбелу кезін қамтамасыз ету. Өртке қарсы қабырғаның өрттенбелу шегі дәлелденуінің азайуы орнату кезеңімен келісілген болуы тиіс.

Өртке қарсы қабырға ірге тасқа немесе іргетас бөренелеріне сүйенуі, және ереже бойынша барлық құрылыстарды және қабаттарды кесіп өтілуі тиіс. (1 сурет)

СНиП 21-01-97 талаптарына жуап беретін жанбайтын (НГ) материалдарынан орындалған өртке қарсы қабырғаларды ғимараттың қаңқа құрылысы емесе салынуын орнатылуы тура рұқсат етіледі . Өртке қарсы қабырғалар шатырдан салынуы: 60 см кем емес, егерде бір де бір элементтер шатырмен немесе шатырсыз жабыну, шатырдан басқа, жанғыштығы 3, жанғыштығы 4 топтардың материалдарынан жасалған; 30 см кем емес, егерде шатырлы және шатырсыз жабыну, шатырдан басқа, жанғыштығы 1, жанғыштығы 2 топтардың материалдарынан жасалған. (3 сурет)

Жанбайтын (НГ) топтарының материалдарынан жасалған өртке қарсы қабырғалар шатыр үстінде орнатылмауы мүмкін, егерде барлық шатырмен немесе шатырсыз жабыну, шатырдан басқа.

Өртке қарсы қабырғалар К1, К2 және К3 классты өрт қауіпті сыртқы қабырғалар осы қабырғаларды кесіп өтілуі және сыртқы қабырғадан 30 см кем емес шығып тұруы тиіс.

Өрттенбейтін НГ тобының материалдарынан жасалған өртке қарсы шыныланған таспалар сыртқы қабырғаларды орнату кезінде өртке қарсы қабырғалар шынымен бөлінуі тиіс. Бұндай жағдайда өртке қарсы қабырға жазықтық қабырғасының сыртынан шығып тұрмауына рұқсат етіледі.

Ғимаратты өртке қарсы бөліктерге бөлу кезінде өртке қарсы қабырға тым биік және тым жалпақ бөлік болуы тиіс. Өртке қарсы қабырғаның сыртқы жағынан шатырдың жалғас бөлігінен тік 8 м кем емес және қабырғадан 4 м кем емес көлденең нормаланбайтын шексіз өрттенбейтін терезенің, есіктің және қақпаның орнатылуына рұқсат беріледі.

Өртке қарсы қабырғаларды немесе өртке қарсы қалқандарды орнату кезінде ғимараттың бір жақтың басқа бұрышқа жалғасу жерінде, сыртқы қабырғаларда орналастырған, жақын арадағы ойықтар шегінің көлденен арақашықтығы, 4 м кем болмауы керек қажет, ал жанғыш емес топ материалдарынан жасалған қабырғалар аумағы, шатыр асылмасы және ернеу өрке қарсы қабырғаға немесе қалқанға жалғасқан бұрышта, ұзындығы 4 м кем емес болуы тиіс.

Егер көрсетілген бөліктердің арасы 4 м кем болса олар өртке қарсы 1-ші үлгілі есіктермен немесе терезелермен толықтырылуы тиіс.


Сурет 2- Өртке қарсы қабырғалар бөлінген ғимарат бөліктерінің бұрышпен тоғысқан жеріндегі қабырға ауданы



3 сурет жұмыс орындарын қоршау

4 сурет ППО-ПУЛЬС – 60 шыныдан құрылған өртке қарсы қалқа

Өтке қарсы құрышты есіктер

Өртке қарсы есіктер – бұл өрттенбейтін жоғары шектеулі есік, арнайы кәсіптік технологияларының және арнайы жабдықтардың өолданылуымен жүзеге асырылады.

Құрышты өртке қарсы есіктер - ең көп таралған есіктердің түрі

Барлық өндірілген өнім заман талабына сай келеді, өртке қарсы қауіпсіздігі сақталған, сертификатталған және кепілдеме бере аладыв.

Өртке қарсы есіктер, оттың бір бөлмеден көршілес бөліктерге еніп кетпеуін оқшаулайды.

Өртке қарсы есіктер өзінің құрылыс ерекшеліктеріне байланысты оттың біраз уақытты таралып кетпеуіне қабілетті болады.

Құрышты өртке қарсы есіктер нақты уақыт аралығында санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкес арнайы талаптарға байланысты өрт кезінде кедергі келтіруі мүмкін.

EI-30 - 30 минут өртке қарсы тұра алатын қалқан есік, EI-60, EI-90, – бұл есіктің түрлекрі бөлмені бір сағат жәні біржарым сағат көлемінде отты ұстап тұруы мүмкін болып табылда.

Өрт қарсы құрыш есіктер арнайы жабдықталған мөрімен өрт кезінде кеңейіп кетуі мүмкін, соның әсерінен бөлмеге түтін мен от енуіне кедергі бола алады.

Әдетте өндіруші өзінің өнім арнайы өртке қарсы құрышты есіктерді терпопакеттермен толтырады

Бұндай термопакет белгілі бір жолмен бір-біріне қатысты орналасқан материалдар болып табылады және өртке қарсылық деңгейін қамтамасыз етеді.

Өрт қарсы құрыш есіктерді екі түрге бөлуге болады, олар тұтас өрт қарсы құрыш есіктер және жарма өрт қарсы құрыш есіктер

Өрт қарсы құрыш есіктер шынылаған немесе онсыз болып орындалады, қолданушының талаптары бойынша әрине.

Заманауи өрт қарсы құрыш есіктер – бұл сенімді конструкия, адамдарды өрттен, бөлмеге түтіннің кіріп кетуінен қамтамасыз етеді.

Өрт қарсы құрыш есіктер жоғары технологиялы жабдықтарда және заман талабына сай жасалған

Өртке қарсы есіктер арнай жабдықтарды қолданылуы тиіс: бастырлмалы тұтқамен, қисық ригельді құлып болуы.

E - тұтастығын жоғалту.

Мен - қабілетін оқшаулағыш жоғалту.

ДПМ EI-60 және ДПМО EI-60 өртке қарсы құрыш есіктер

Өртке төзімділік шегі - 60 минут (1 сағат)

ДПМ EI-60 және ДПМО EI-60 өртке қарсы құрыш есіктер

Өртке төзімділік шегі - 90 минут (1,5 сағат)

Өртке төзімділік шегі - 30 мину)

Өртке төзімділік шегі - 60 минут (1 сағат)

ДПМ EI-90 және ДПМО EI-90 (Сталь) (құрыш) өртке қарсы құрыш есіктер

Өртке төзімділік шегі - 90 минут (1,5 сағат)

1. 
   
   1. 
      Маңдайша
      
   2. 
      40*40*3 құрбы
      
   3. 
      Термоактивті тығыздағыш
      
   4. 
      Х/к 1,5 қағаз
      
   5. 
      Қабырғасы
      
   6. 
      Жылтқыщ
      
   7. 
      60*40*1,5 құрбы
      
   8. 
      60*40*1,5 құрбы
      
   
   

Өртке қарсы есік EI 60, EI 90 түрлерінің ішкі схемасы

бүйіржақ қорабы бұрш жақ қорабы

ДПМ (EI60, EI90) және ДПМО (EI60, EI90) өртке қарсы есіктердің көлденен кесілген схемасы

Nemef құлыбы

4 ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ

4.1ЭВАКУАЦИЯЛЫҚ УАҚЫТЫН ЕСЕПТЕУ
1 кесте - Бастапқы деректер

Бастқы деректердің атаулары	Парамертдің көлемі
Ғимарат : кәсіптік (П); қоғамдық (О).	П
Өндірістің санаты	Б
Отқа төзімділігінің деңгейі	I
Жұмыс бөлмесі: ұзындығы, м; ені, м; көлемі (Wб), мың. м3; қабырғадағы тесіктің көлемі , м2	15 10 0,4 6
Адамдар саны (N), адам.	500
Есіктің ені (е.к.): Жұмыс орындарынан, м; ғимараттардан, м.	1,4 1,8
Дәліз: Жинақ ұзындығы (Lк), м; Бір ен маңында (к), м.	40 3
БАСПАЛДАҚ: Жинақ ұзындығы (Lл), м; Бір ен маңында (л), м.	10 2
Өрттің көлемі (Sө.к.), м2	8

Жалпы мәліметтер

Функционалдық өрт қауіпі бойынша құрылысты келесі топқа жіктеуге болады:

I дәрежелі өрт төзімділігі – 2,5 сағат.

Өнеркәсіптік ғимарат жарылыс, жарылыстық өрт және өрт қауіптілігі санатты:

- Б сантты  жарылғыш өндіру.

Өрт болған жағдайда халықтың орналасқан жайларынан өз-өздерінің сырқа қозғалысын ұйымдастырды жүзеге асыру процессі эвакуациялау болып табылады.

Эвакуация эвакуациялық жолдармен шығу арқылы жүзеге асырылады.

Құтқару жұмыстары өрт бөлімшелерімен немесе арнайы үйретілген қызметкерлермен, сонывен қатар арнайы қолданылатын жабдықтар мен эвакуациялық және авариялық шығу жолдарымен жүзеге асырылады.

Эвакуациялық көшіру жолдары, келесі болып саналады:

а) 1 қабатттағы бөлмелерден сыртқа шығу:

- тура;

- вестибюль арқылы;

- басбалдақ алаңы арқылы;

- дәліз және вестибюль арқылы;

- дәліз және басбалдақ алаңы арқылы.

б) Кез келген қабаттарының бөлмелерінен, 1 қабаттан басқа:

- тура басбалдақ алаңы арқылы;

- басбалдақ алаңы арқылы дәлізе тура көшіру;

- басбалдақ алаңына тура шығатын холл арқылы

в) шығу жолдарымен қамтамасыз етілген көрші бөлмелер арқылы

а) Эвакуацияның есептеу уақыты жұмыс кеңістігінің және ғимараттың

t₂  бөлменің есік тесіктерінен өту уақыты;

t₃ – бөлменің есігінен басбалдақ алаңына дейін дәліз арқылы өту уақыты;

t₄ – басбалдақ алаңынан өту уақыты

t₅ – бірінші қабаттың дәлізі арқылы ғимараттың шығу есігінедейін жылжудың уақыты;

t₆ – есік арқылы ғимарттан шығу уақыты

Аамдарды эвакуациялау схемасының мысалы төменгі суретте көрсетілген.

б) кейбір аудандардағы адамдар ағынын анықтау формуласы:

V_i – кейбір аудандардағы адамдар ағынынының жылдамдығының жолдары, м/мин.

Жұмыс орны Lп	Басбалдақ
Есік	Дәліз қашықтығы (Lк1)	Lл
	Эвакуацилау дәлізі
Есік,	Дәліз қашықтығы (Lк2)
	1 қабаттағы дәліз

Сурет 1. Бағаланатын эвакуациялық жолдың схемасы

г) Адамдар ағынынының тығыздығы (D_i) эвакуациялық жолдардың әр аудандарына келесі формула арқылы анықталады

мұндағы, N  адамдар саны (1 кесте);

f  адамның көлденең жүгіргісінің орташа ауданы (қолдану f = 0,1 м²);

_i  1-ші ауданының эвакуациялық жолының ені, м (1 кесте).

д) есік тесігінен өту уақытын келесі формула арқылы есептеге болады
t_д.п. = N/(_{д.п. *} q_д..п.), (4)
мұндағы _е.т. – есік тесігінің ені, м (1 кесте);

q_е.т. – есіктердің 1 м ені болжамы(1,6 м немесе одан астам есік ені 50 адам ./ (м * мин) есік ені кем 1,6 м, және 60 адам ./ (м * мин)

1) Бөлме есігінің қашықтағына тым алыстағы жұмыс орнының жылдамдығы

Адамдар тығыздыңының ағыны

Бөлмелердің енін ондағы жиһаздардың орналасуына байланысты нақты білмегендіктен есіктің енін біз жобалап ₁ = 1,4 м деп аламыз
D₁ = (N _* f)/(L_{1 *} ₁) = (500_* 0.1)/(18 _* 1,4)= 1,98
Жылдамдық V₁ = 15 м/мин

Уақыт
t₁ = L₁/V₁ = 18/15= 1,2 мин

Уақыт
t₃ = L₃/V₃ = 40/39= 1,03 мин

L₄ = 10 м

Адамдар тығыздыңының ағыны
D₄ = (N _* f)/(L_{1 *} ₃ )= (500_* 0.1)/(10_* 2,0)= 2,5
Жылдамдық V₄ = 8 м/мин

Уақыт
t₄ = L₄/V₄ = 10/8= 1,25 мин

Эвакуацияның (нормаланған) керек уақыты (3 кесте)

Отқа төзімділік дәрежесі – I.

Өндіріс санаты - Б

Кесте бойынша анықтаймыз

t_п.о.з = 0,5 мин
Жұмыс орынан эвакуациясын бағалау уақыты:
t =1,2 + 7,14 = 8,34 мин
Жұмыс орнынан саты торына дейін эвакуациялау уақыты.
t = 1,2 + 1,03 = 2,23 мин
Бөлмедегі линолеумның жануының мүмкіндігінде критикалық температурада адамдарды эвакуациялау уақытын есептеу.
Бөлме ауданы 15х10

Бөлме биіктігі – 3 м

Ауданның жану мүмкіндігі - F_гор = 150 м²

Линолеумның бетті жану жылдамдығы

Бөлменің бастапқы теппературасы – t₀ = 22^oC

Линолеумның төменгі жану жылулығы Q = 21.00 кДж/кг

Жұмыскерлердің жұмыс орнындағы жұмыс істеу биіктігі h = 1.8 м

Жылудың жоғалтқыштық коэфициенті ɸ = 0,75

Толық жанудың коэфициенті ƞ = 0,5

Изобаралық жылу сыйымдылығы С_р = 1,32 кДж/(кг·K)

τ_Н анықтау үшін келесі формуланы қолданамыз

Аламыз

Z = (h/H) e^x (1.4 h/H) = (1.8/3) e^x (1.4 ·1.8/3) = 1.38

Бөлме биіктігі – 3 м

Ауданның жану мүмкіндігі - F_гор = 150 м²

Линолеумның бетті жану жылдамдығы

Бөлменің бастапқы теппературасы – t₀ = 22^oC

1 кг зат жанғандағы оттегі шығыны L₀₂ = 3.34

Линолеумның төменгі жану жылулығы Q = 21.00 кДж/кг

Жұмыскерлердің жұмыс орнындағы жұмыс істеу биіктігі h = 1.8 м

Жылудың жоғалтқыштық коэфициенті ɸ = 0,75

Толық жанудың коэфициенті ƞ = 0,5

Изобаралық жылу сыйымдылығы С_р = 1,32 кДж/(кг·K)

τ_Н анықтау үшін келесі формуланы қолданамыз

Аламыз

Z = (h/H) e^x (1.4 h/H) = (1.8/3) e^x (1.4 ·1.8/3) = 1.38

Бөлме биіктігі – 3 м

Ауданның жану мүмкіндігі - F_гор = 150 м²

Линолеумның бетті жану жылдамдығы

Бөлменің бастапқы теппературасы – t₀ = 22^oC

1 кг зат жанғандағы хлорлы суттегі саны L_нс1 = 0,38

Рұқсат етілетін концентрация шегі Х_нс1 = 23·10 ^-6 кг/м³

Линолеумның төменгі жану жылулығы Q = 21.00 кДж/кг

Жұмыскерлердің жұмыс орнындағы жұмыс істеу биіктігі h = 1.8 м

Жылудың жоғалтқыштық коэфициенті ɸ = 0,75

Толық жанудың коэфициенті ƞ = 0,5

Изобаралық жылу сыйымдылығы С_р = 1,32 кДж/(кг·K)

τ_Н анықтау үшін келесі формуланы қолданамыз
₍₇₎

Аламыз

Z = (h/H) e^x (1.4 h/H) = (1.8/3) e^x (1.4 ·1.8/3) = 1.38

Кейбір аспектілерін сипаттайтайтыг әрбір қауіпте көптеген тәуекелдер бар. Сол сияқты көптеген өрт тәуекелдер бар. Негізгі өрт қаупі мынадай болып табылады:

R1 тәуекел уақыты бірлігінде бұл отпен адамның кездесуі (оның қауіпті).

10⁵ адам · жыл (8)

Нормалар бойынша өрт қаіптілік тәуекелділігі 10^-6 аспауы қыжет, көрсетілген өрт қауіптілік тәуекелділігі 2,9 ·10^-10.

1. Қоғамдық (тұрғын) ғимараттар ішіндегі өрттің температурасын анықтау үшін келесідей формулалар арқылы есептеулер жүргізеді:

Мұндағы to.c. – қоғамдық ғимаратттың ішіндегі өрттің температурасын

есептеу, сонымен өрттің жануы стандартты режимде дамуы, (^о С);

