Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| Күрделі қүрам
деп екі немесе одан да көп іс-әрекеттерден кұралатын, оның эрқай- сысынын бірінен-бірін бөліп караганда жай түрдегі кылмыстык кұкық бұзушылық кұрамына жататын, бірак ішкі бірлігі бойынша бір кылмыстық кұқық бұзушылықты құрайтын қылмыстык кұкық бұзушылықтардың жиынтыгын айтамыз. Мысалы, қаракшылықтың кұрамын алайық. Мұнда бөтен біреудің мүлкіне иелік ету жэбірленушінің өмірі мен денсаулыгына қауіпті күш жұмсау аркылы жүзеге асырылады (192-бап). Бұл жагдайда және әр түрлі қылмыстык құкық бұзушылык әрекеттер (жәбірленушінің) өмірі мен денсаулыгына қауіпті күш корсету жэне мүлікті иемдену немесе (иемденуге оқталу) бір күрделі кылмыс құрамын - карақшылықгы құрайды, бірак осы әрекет ішкі бірлігі- не байланысты бір кылмыстық кұкык бұзушылык құрамын құраи тұр. Жеке, күрделі кұрамның бір түрі - баіама әрекетті қылмыс болып табылады. Оның ерекшелігі сол қылмыстық заңда көрсетілген әрбір эрекет немесе эрекетсіздік біткен қылмыстық құқық бұзушылық кұрамын көрсетеді. Мысалы, 175-бапта бір қылмыстық кұкық бұзушылық құра.мы мемлекетке опасыздык туралы жауаптылык көрсетілген, осы қылмыстық құқық бұзушылықтың объективтік жагының әр түрлі мынадай балама әрекеттерінің әркайсысы жеке-жеке біткен кылмыстық құқык бұзушылықты білдіреді: жау жагына шыгып кету; Ш ІІИ ОН ДЫҚ жасау; мемлекеттік құпияны жат-жұртка беру; Қазакстан Республикасы- на дұшпандык әрекет жүргізу; шетелдік мемлекетке, шетелдік ұйымға және олардың өкілдеріне озге де комек көрсету. Қылмыстық кодекстің 248-бабында да бірнеше ба- лама әрекеттердің жиынтыгынан тұратын бір кылмыстык құкык бұзушылык құрамы туралы сөз болады, мұнда күш қолданатын, мүлкін жоямын немесе бүлдіремін деген әрекеттерінің әркайсысы жекеленген қылмыстық құқык бұзушылық құрамының біт- кен түрін білдіреді, осы эрекеттердің біреуін немесе бірнешеуін істегенде де бір гана қылмыстық құқык бұзушылык істелді деп есептеледі. Созылмалы қылмыстық құқық бүзушылық кінәлінің өзіне кылмыстық заң жазамен қорқытып жүктеген міндеттемелерін ұзақ мерзімге орындамай әрекет немесе әрекетсіздік арқылы белгілі бір қылмыстық құқық бұзушылық құрамын үзіліссіз, белгілі бір уақыт аралығында жүзеге асыруы болып табылады. Мұндай созылмалы қылмыстардың қатарына бөлімді немесе кызмет орнын өз беті- мен тастап кету (441-бап), балаларын немесе еңбекке жарамсыз ата-анасын багуга арналган қаражатты төлеуден эдейі бұлтару (139-бап), қаруды, оқ-дәріні жэне жарылгыш заттарды заңсыз алып жүру, сактау, алу, жасау жэне өткізу (287-бап); қылмыс туралы хабарламау (434-бап) жэне басқалары жатады. Мұндай жағдайларда қылмысты әрекет кінэлінің кінэсін өзі мойындап келген уақытына немесе оның өкімет органы арқылы ұсталуына байланысты жагдайларда гана үзіледі. Оған дейін істеген іс-әрекет бір (жеке) созылмалы қылмыстык кұкык бұзушылық ретінде карастырылады. Жалеасқан қылмыс деп ортақ максатка жетуге багытталган ұксас (бірдей) қылмыстық кұқык бұзушылықты әрекеттерден құралатын, жиынтығында бір кылмыстык құқық бұзушылык бо- лып табылатын кылмыстық құкық бұзушылыктарды айтамыз. Мұндай кылмыстык құқык бұзушылык мысалы, 248-бапта көрсетілген мәміле жасауга мәжбүр ету, үнемі ұрып-соғу немесе баска да әрекеттермен кинау (110-бап) сиякты кылмыстык құкық бұзушылык кұрамдары, сондай-ақ мемлекет мүлкін өзара ұксас әр түрлі кылмыстык кұкык бұзушылык әрекеттер арқылы тегін, заңсыз иелік ету максатымен жасалган, нәтижесінде бір кылмыстық кұқық бұзушылық болып табылатын талан-тараждар жата- ды. 70 Жогарыда сөз болған жеке қылмыстык кұкық бұзушылықтарды қылмыстык кұкық бұзушылықтардың көптігін ажырата білу керек. Сондықтан да ең алдымен қылмыстық құқық бұзушылықтардың көптігіне дұрыс анықтама берген жөн. Қылмыстык кұқыкта кылмыстық құкык бұзушылықтардың коптігі деп адамның екі немесе одан да көп кылмыстық құқык бұзушылықты кінәлі түрде істеуін айтамыз. Іс-әрекеттің құрылымына карай, қылмыстық құкык кылмыстык кұкық бұзушы- лыктардың көптігін мынадай үш нысанға бөледі: қылмыстың бірнеше рет жасалуы, кылмыстың жиынтығы, кылмыстың қайталануы. Қылмыстық кодекстің белгілі бір бабында немесе Ерекше бөлім бабының болігінде көзделген екі немесе одан да көп эрекетті істеу қылмыстык кұқык бұзушылыктардың жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|