Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015

628
 
немесе мемлекетгік емес органдардың тек қана басқару саласындағы дұрыс, біркалыпты кызметі, ал 
мемлекеттік кызмет мүдделеріне карсы қылмыстардың топтық объектісі мемлекеттік аппараттың 
тұтастай дұрыс, әрі бірқалыпты қызметі болып табы- лады. 
Баскару тэртібіне карсы кылмыстык кұқық бұзушылықтардың субъектісі жай адамдар, 
лауазымды адамдар болуы мүмкін, ал мемлекеттік қызмет мүдделеріне қарсы кылмыстык кұкык 
бұзушылықгардың субъектісі мемлекеттік аппараттың лауазымды адамы немесе мемлекеттік 
кызметшілер болады. Міне, осы көрсетілген белгілер арқылы көрсетілген қылмыстар тобы бір-
бірінен окшауланып бөлінеді. 
Басқару тэртібіне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтардың тікелей объектісі баскару 
саласындағы қоғамдық қатынастардың нақты түрлері болады. Қосымша тікелей объектіге - 
адамдардың өмірі, денсаулығы, ар-намысы, адамгершілігі, қауіпсіздігі жатуы мүмкін. Кейбір 
қылмыстық кұқык бұзушылық құрамдарында (372, 383-385, 392-баптар) қылмыстың заты және 
қылмыстың жәбірленушісі (375-382, 387-баптар) көрсетілген. 
Басқару тәртібіне қарсы кылмыстардың құрамы негізінен формальдық құрамға жатады. Тек 
қана Қылмыстык Кодекстің 382-бабының 2-тармагында, 391-бабының 2-тармагында көрсетілген 
қылмыстық құқық бұзушылық құрамдарының міндетті белгісі - ауыр зардаптардың орын алуы 
қажет. 
Екі қылмыстық құқық бұзушылық құрамының (391, 392-баптар) міндетті белгісі ретінде 
қылмыс істелу орны көрсетілген. 
Субъективтік жагынан басқару тәртібіне қарсы қылмыстар қасақаналықпен істеледі. 
Қылмыстық ниет жэне мақсат қайсыбір қылмыс құрамдарының (375, 378, 380, 382-бап- тар) қажетті 
белгісі болып табылады. 
Қылмыстық құқықбұзушылықтың субъектісі 16-ғатолган кез келген адам. Қылмыстық 
кодекстің 387-бабында көрсетілген қылмыс субъектісі арнаулы - әскери қызметтен жалтарган адам, 
ал 392-баптың 2-тармағы бойынша бірнеше рет қылмыс жасаган адам осы құрамның субъектісі 
болып табылады. 
Тікелей объектілеріне байланысты басқару тэртібіне қарсы қылмыстық құқык бұзушылықты 
мына төмендегідей түрлерге бөлінеді: 
Мемлекеттік органдарды басқару эрекетіне байланысты өкімет өкілдері мен басқа адамдарға 
карсы қылмыстық құқықбұзушылықтар: Қазақстан РеспубликасыныңТұңгыш Президенті - Елбасы 
көпшілік алдында қорлау жэне оның абыройы мен қадір-қасиетіне өзге де қол сұғу, Қазақстан 
Республикасы Тұңғыш Президентінің - Елбасының бейнесін бүлдіру. Қазақстан Республикасы 
Тұңгыш Президентінің - Елбасының заңда қызметіне кедергі жасау (373-бап); Қазақстан 
Республикасының Тұңгыш - Президентіне - Елба- сына тиіспеушілік кепілдігін бұзу (374-бап); 
Қазақстан Республикасы Президентінің ар-ұжданы мен қадір-касиетіне қол сұгу жэне оның 
қызметіне кедергі жасау (375-бап); Парламент, депутаттың ар-ұжданы мен қадір-қасиетіне қол сұгу 
және қызметіне ке- дергі жасау (376-бап); билік өкілін қорлау (378-бап); билік өкіліне багынбау 
(379-бап); билік өкіліне қатысты күш қолдану (380-бап); Қазақстан Республикасы Конституциялық 
Кеңесінің қызметіне кедергі жасау (377-бап); Прокурордың қызметіне кедергі жасау және оның 
заңды талаптарын орындамау (381-бап); жауапты мемлекеттік лауазым- ды атқаратын лауазымды 
адамға қатысты қолданылатын қауіпсіздік шаралары туралы мәліметтерді жария ету (382-бап); 
Қазақстан Республикасы мемлекеттік шекарасының мызғымастығына кол сұғатын қылмыстық 
кұқык бұзушылыктар: Қазақстан Республикасының күзетілетін мемлекет- тік шекарасынан қасақана 
заңсыз кесіп өту (392-бап); шығарып жіберу туралы шешімді орындамау (393-бап); заңсыз көші-
қонды ұйымдастыру (394-бап); Қазақстан Республи- касында шетелдік жұмыс күшін тарту жэне 
пайдалану ережелерін бірнеше рет бұзу (395-бап); Қазақстан Республикасының мемлекеттік 
шекарасын қасақана заңсыз кесіп өту (392-бап). 

629
 
Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тэртібіне қарсы қылмыстық 
кұқықбұзушылыктар: ресми құжаттарды және мемлекеттік наградаларды иемдену неме- се өткізу 
(383-бап); құжаттарды, заңсыз алып қою, мөртаңбаларды, мөрлерді жымқыру бүлдіру немесе 
жасыру (384-бап); жалған құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлерді, мөрқағаздарды, мемлекеттік 
наградаларды қолдан жасау, дайындау немесе өткізу (385-бап); көлік кұралымын сэйкестендіру 
момсрін қолдан жасау, жою, корінеу қолдан жасалган сэйксстендіру, номірі бар колік құралын 
өткізу (386-бап). 
Әскерн қызметке шақырылу тәргібіне қарсы қылмыстар: эскери қызметтен жалтару (387-бап); 
жумылдыруға шакырудан жалтару (388-бап). 
Қазакстан Республмкасынын Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қылмыстар. 
Қазакстан Республикасыным Мемлекетгік рэміздерін корлау (379-бап); Қазақстан 
Ресиубликасынын Мемлекеттік туды замсыз котеру (391-бап); 
Баскару гэртібін камтамасыз ететін жекелеген ережелерге қол сұгатын кылмыстар: 
Билікөкілінім немесежауапты мемлекеттіклауазымды атқаратын лауазымдыадамнын атагын өз 
бетінше иемденіп алу (390-бап); Қазакстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кұкыкка 
кайшы өзгерту (396-бап); Қызыл жарты ай, Қызыл Крест, Қызыл кристалл эмблемалары мен 
белгілерін заңсыз пайдалану (397-бап); байланыс желілері мен құрылыстарын, сондай-ак 
мемлекеттік күзетуге жататын объектілерді күзету кагидаларын бұзу (398-бап); ақпаратты жасырын 
алудан арнайы техникалык құралдарын заңсыз дайындау, жасау, иемдену, өткізу немесе пайдалану 
(399-бап); жиналыстарды, митингілерді, пикеттерді, көше шерулерін жэне демонстрацияларды 
ұйымдастыру мен откізу тэртібін бұзу (400-бап); согыс уақытында немесе төтенше жағдай кезіде 
тыйым салынган ереуілге басшылык ету, ұйымның жұмысына кедерді жасау (401-бап); сот заңсыз 
деп таныган ереуілге катысуды жалгастыруға арандататын әрекеттер (402-бап); қогамдық 
бірлестіктер мүшелерінің мемлекеттік органдардың кызметіне заңсыз араласуы (403-бап); 
заңсызкогамдыкжэнебасқадабірлестіктер кұру, олардыңқызметінебасшылық ету және қатысу (404-
бап); когамдык немесе діни бірлестіктің не өзге де ұйымның экс- тремизмге немесе терроризмді 
жүзеге асыруына байланысты олардың қызметіне ты- йым салу немесе тарату туралы шешімінен 
кейін олардың қызметін ұйымдастыру және оган катысу (405-бап); шет мемлекеттердің саяси 
партиялары мен кәсіптік одактарына жәрдем көрсету (406-бап). 

жүктеу/скачать 7.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: