Курстық ЖҰмыс тақырыбы
АҒЫЛШЫН ТІЛІ САБАҚТАРЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУДАҒЫ ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
жүктеу/скачать 231.18 Kb.
|
| 2. АҒЫЛШЫН ТІЛІ САБАҚТАРЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУДАҒЫ ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
2.1 Ағылшын тілі сабағын орта мектептерде өзге пәндермен байланыстырып интеграциялап оқыту тәсілдері Шетел тілінің басқа пәндермен байланысы өте алуан түрлі. Пәнаралық байланысты қолдана отырып, шет тілдеріндегі оқу үдерісін жетілдірудің ең жемісті жолдарын пәннің мазмұндық жоспарының да, процессуалдық жағының да өсуінен байқауға болады. Осыған байланысты шет тілінің басқа оқу пәндерімен пәнаралық байланысын жүзеге асыруда екі бағыт ажыратылады. Бірінші бағыт - пәннің мазмұндық жоспарын жетілдіру. Ол шет тілінде оқудың пәндік-мазмұндық жоспарын әртүрлі пәндік саладан экстралингвистикалық ақпаратпен байыту арқылы кеңейтумен байланысты. Екінші бағыт осы оқу пәнінің процедуралық жағына жатады. Бұл мәтіндік материалмен жұмыс істеудің жалпы білім беру дағдыларын жетілдіру және оның негізінде осындай пәнаралық нақты дағдыларды қалыптастыру шет тілінде оқуды оқытудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл дағдылар студенттерге шет тілі және басқа пәндер курсында алған білімдерін жаңартуға және жүйелеуге, сонымен қатар оларды шет тілі және басқа оқу пәндері сабақтарында қолдануға бағыттайды.Алдымен пәніміздің мазмұндық жағына қатысты мәселені қарастырайық. Студенттердің сөйлеуін экстралингвистикалық ақпаратпен байыту бағытында шет тілінің басқа пәндермен байланысы туралы айтатын болсақ, оны шет тілін оқытуда жүзеге асырудың екі болашағы маңызды. Бұл әмбебап фактілік ақпараттың жалпы үлесінің артуы және оқытылатын тілдің елі туралы ақпаратты неғұрлым кеңірек пайдалану есебінен шет тілін оқытудың елдік аспектісінің күшеюі. Мектепте шет тілін оқытудың елдік аспектісінің маңыздылығын арттыру келесі себептерге байланысты қажет болып көрінеді: біріншіден, елге арналған материалдар шет тілінің қарым-қатынас құралы ретінде шет тілінің ерекшеліктерін түбегейлі көрсетеді; екіншіден, шетел тілінде оқытылатын тілдің елі туралы материалдарды оқығанда студенттер оқытылатын тіл елінің шындығымен танысу мүмкіндігін айтарлықтай арттырады, олар оқу кезінде іс жүзінде басқа мектеп пәндерімен танысуға мүмкіндік бермейді. Біздің қоғам дамуының қазіргі кезеңінде мәдениеттердің тұрақты өзара әрекеттестігі байқалады. Бұл зерттеліп жатқан тіл еліне деген көзқарасты қайта қарауға және идеологиялық таңбалардан аулақ болуға, одан ең алдымен дос бейнесін көруге, жалпыадамзаттық құндылықтарға бет бұруға итермелейді. Шетел тілі пәнінің мазмұнының өзгеруі шет тіліндегі оқу материалдарын таңдауға және ұйымдастыруға да әсер етуі мүмкін. Бұл мүмкін болу үшін іріктеу процесіне деген көзқарасты өзгерту қажет. Сондықтан шет тілінің басқа оқу пәндерімен пәнаралық байланысын жүзеге асыру жолдарын анықтау кезінде білімнің әртүрлі салаларынан оқу материалдарын таңдау мен ұйымдастыруда интегративті тәсілді қолдану орынды деп саналады. Оның орындылығы мынада: студенттердің ой-өрісін кеңейту және оларды дамыту үшін материалды таңдау кезінде дипломдық жұмыс немесе идея төңірегінде әртүрлі оқу пәндерінен белгілі бір жинақталған материал құрылады.Пәнаралық байланыстарды пайдалана отырып, шет тілінде оқу мазмұнына интегративті көзқарас мәтіннің белгілі бір түрлерін жасауда көрініс табады. Шетел тілінің басқа пәндермен пәнаралық байланысын жүзеге асырудың екінші бағыты жалпы білім беруді жетілдіруге және аймақтану материалымен жұмыс істей білуді қамтитын нақты пәнаралық дағдыларды қалыптастыруға бағытталған пәнаралық байланыстардан көрінеді. Жалпы білім беру дағдылары мәселесі педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерде, оның ішінде шет тіліне қатысты кеңінен қамтылған.Шетел тілінің басқа оқу пәндерімен байланысын неғұрлым егжей-тегжейлі қарастыру білім берудің әртүрлі кезеңдеріндегі пәнаралық байланыстардың біркелкі шоғырланбағанын және пәнаралық байланыстар беретін және олардың әлеуеті арасындағы айтарлықтай алшақтықты көрсетеді. Осыған байланысты шет тілін оқытудың барлық деңгейінде пәнаралық байланыстарды кеңінен қолдануға және таратуға болады деген қорытынды жасауға болады.Пәнаралық байланыстардың арқасында пәндік-мазмұндық оқу жоспарын кеңейтуге болады. Бұл байланыстардың жоғарғы деңгейі оқытылатын тілдің ел дамуының қазіргі заманғы тенденцияларын қамтуға дейін елтану материалдарының кең ауқымын біріктіре алады. Демек, білім берудің барлық деңгейінде пәнаралық байланысты нығайту ресурстары пәндік-мазмұндық оқу жоспарын әмбебап және аймақтық сипаттағы ақпаратпен байытудан көрінеді. Бұған басқа пәндердің кейбір материалдарын олармен ертерек танысу үшін шет тіліне көшіру арқылы қол жеткізіледі, бұл олардың шет тілінде ілгерілеуіне әкеледі. Жүйелі түрде жүргізіліп жатқан мұндай жетекшіліктің мақсаты - оқушылардың жалпы білім көкжиегін кеңейту, пәнге деген қызығушылығын арттыру, шет тілінде оқуға тұрақты ынтасын арттыру. Кез келген пәнді оқуды бастағанда, оқушының санасы соған дайындалуы керек, - дейді Я.А. Коменский. Пәнаралық байланыстар оқу процесін оңтайландырудың, оның тиімділігін арттырудың, мұғалімдер мен студенттердің шамадан тыс жүктемесін жоюдың ең маңызды факторы болып табылады.Білім берудің ұйымдастыру формаларын тиімді пайдалану үшін, сондай-ақ оқу процесінің барлық негізгі буындарын мақсатты түрде қайта құру үшін пәнаралық байланыстардың ерекше маңызы бар: сабақтас пәндердің оқу, дамыту және тәрбиелеу міндеттерін біріктіретін сабақтың мақсаттарын (оқу тақырыбы, сабақтар кешені, сыныптан тыс жұмыстар және т.б.) жан-жақты баяндау; жалпылама, сабақтас ұғымдарды, сабақтас пәндердің жетекші идеяларын, дүниетанымдық мәселелерін, ғылымның идеялық-тәрбиелік аспектілерін зерттеуді қамтитын сабақтың мазмұнын кешенді дамыту; бірқатар пәндерге ортақ кешенді жалпылама дағдылар мен оқу жұмысының әдістерін оқытуды көздейтін оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру; оқушылардың оқу әрекетін белсендіру құралдарын, оқу жұмысының әдістері мен формаларын, арасында байланыс орнатылған көрнекі құралдарды кешенді пайдалану; әр түрлі пәндерге ортақ тапсырмалармен сәйкесінше оқушылардың білім және тәрбие деңгейлерін талдау; оқытуды ұйымдастырудың барлық бұрын айтылған аспектілерін қамтитын және әртүрлі пән мұғалімдерінің өзара әрекетін қамтамасыз ететін кіріктірілген сабақ пен тақырыптық жоспарлау. Оқытуды оңтайландырудың мұғалімдерге үлкен қиындықтар туғызатын факторларының ішінде Ю.К.Бабанский пәнаралық байланысты жүзеге асыруды атады. Қазіргі кезде интегралды тәсіл мұғалімнің тұлғаның тұтас тұлғасын қалыптастыру үшін оқу іс-әрекетінің барлық негізгі бағыттары арасындағы тығыз байланысты жүзеге асыруды мақсат ететін маңызды әдістемелік принцип ретінде қарастырылады. Пәнаралық мазмұнды таңдау мұғалімдерге білімді жалпылауға, синтездеуге, білім беру мәселелерін жан-жақты ашуға ықпал ететін оқу процесін ұйымдастыру формаларын таңдауды анықтауға мүмкіндік береді. Әдетте, бұл оқытудың күрделі формалары (семинарлар, экскурсиялар, конференциялар, үй тапсырмасы, қорытындылау сабақтары). Сонымен қатар, студенттердің білімі мен дағдыларын беруді қамтамасыз ететін оқыту әдістері мен тәсілдерін белсендіру байқалады. Мұғалімдер пәнаралық байланысты жүзеге асыруда оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін ұйымдастыратын арнайы оқу құралдарын да пайдаланады (пәнаралық танымдық және практикалық тапсырмалар, проблемалық сұрақтар, тапсырма карталары, күрделі көрнекі құралдар, басқа пәндерді оқытуда қолданылатын құрылғылар, т.б.). . Мақсатты түрде жүзеге асырылатын пәнаралық байланыстардың әсерінен оқу үдерісін осылайша қайта құрылымдау оның тиімділігіне әсер етеді: білім жүйелік қасиеттерге ие болады, дағдылар жалпыланады, күрделі болады, оқушылардың танымдық қызығушылықтарының дүниетанымдық бағыты артады, олардың сенімдері көбірек болады. тұлғаның тиімді қалыптасып, жан-жақты дамуына қол жеткізіледі. Осылайша, олардың жүйелі және мақсатты жүзеге асырылуымен пәнаралық байланыстар бүкіл оқу процесін қайта құрылымдайды, т.б. қазіргі дидактикалық принцип ретінде әрекет етеді. Пәнаралық байланыстар білім берудің пәндік жүйесінде пәндер бойынша шашыраңқы білім алушылардың білімді меңгеруі мен оларды синтездеу, еңбек әрекеті мен адам өмірінде кешенді қолдану қажеттілігі арасындағы қайшылықтарды шешеді. Әртүрлі пәндік салалардағы білімді кешенді қолдану күрделі техникалық және технологиялық мәселелерді шешетін қазіргі заманғы өндірістің заңдылығы болып табылады. Ғылыми-техникалық прогрестің қазіргі жағдайындағы адамның ғылыми, инженерлік, көркемдік іс-әрекетіне шығармашылық көзқарас негізінде білімді кешенді қолдану, оларды синтездеу, идеялар мен әдістерді бір ғылымнан екіншісіне беру қабілеті жатыр. Мұндай дағдылармен қаруландыру мектептің пәнаралық байланыстардың көмегімен шешілетін кезек күттірмейтін әлеуметтік міндеті болып табылады. Пәнаралық байланыссыз жалпы және кәсіптік білім беруді ұштастыруды, оқу мен өнімді еңбек арасындағы байланысты нығайтуды талап ететін мектеп реформасының қазіргі заманғы мәселелерін шешу мүмкін емес. Пәнаралық байланыстар, оқытудың кез келген басқа принципі сияқты, әрбір оқу пәнінде жүзеге асатын әмбебаптық қасиетіне ие. Қазіргі заманғы бағдарламалар негізінен ғылымда қол жеткізілген табиғаттың, қоғамның, өндірістің объектілерін, процестерін және құбылыстарын зерттеудің жүйелі тәсілін көрсетеді. Дегенмен, білімді бөлудің қолданыстағы пәндік принципі белгіленген оқу пәндерінің шекарасын бұзбай немесе бұлдырмай оқытудың жүйелі тәсілін толық жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді. Білім беру білімінің көп қырлы объектілерін және қазіргі заманның күрделі мәселелерін жан-жақты ашуға мүмкіндік беретін пәнаралық байланыс принципі одан да маңызды. Пәнаралық байланыстарды жүзеге асырудағы студенттердің танымдық іс-әрекетінің психологиялық механизмдері іс-әрекет бағдарламасын жасауда реттеуші және мотивациялық мәнге ие афферентті алдын ала синтез процесіндегі ақпаратты интеграциялауда қамтылған. Жады, жеке тұлғаның өткен тәжірибесі бұрын кездескен барлық мотивациялық, ситуациялық және іске қосу стимулдарын сақтайды. Ақпарат және оның интеграциясы жеке тұлғаның қызметінің ең маңызды реттеушісі болып табылады. Заманауи мектептегі білім беру оқыту мен оқудың өзара әрекетін көрсететін жалпы құрылымы мен функциялары бар біртұтас білім беру процесі ретінде жүзеге асырылады. Оқыту функциясы - оқушы тұлғасын қалыптастырудағы оның мақсаттылығы мен тиімділігін білдіретін оқу-тәрбие процесінің сапалық сипаттамасы. Пәнаралық байланыстар оқытудың барлық функцияларын жүзеге асыруға ықпал етеді: оқу, дамыту және тәрбиелеу. Бұл функциялар өзара байланыста жүзеге асады және бірін-бірі толықтырады. жүктеу/скачать 231.18 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|