ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ
Пәнаралық байланыстар орта мектепте оқытудың заманауи принципі болып табылады. Анықтама бойынша, Д.П. Эрыгина: Пәнаралық байланыстарды мектеп курстарында объективті түрде қалыптасқан қатынастарды көрсететін, оның білім беру құрамдастарының үйлестірілген өзара әрекеті арқылы мектеп оқушыларының мақсатты оқу процесін жүзеге асыруды қамтамасыз ететін дидактикалық жүйе ретінде қарастыруға болады.
Мектептегі білім берудегі пәнаралық байланыстар бүгінгі күні ғылым мен қоғам өмірінде болып жатқан интеграциялық процестердің нақты көрінісі болып табылады. Бұл байланыстар студенттердің практикалық және ғылыми-теориялық дайындығын жетілдіруде маңызды рөл атқарады, оның маңызды белгісі мектеп оқушыларының танымдық іс-әрекеттің жалпылама сипатын меңгеруі болып табылады. Пәнаралық байланысты жүзеге асыру студенттерге табиғат құбылыстары мен олардың арасындағы өзара байланыс туралы толық түсінік қалыптастыруға көмектеседі, сондықтан білімді практикалық тұрғыдан мағыналы және қолданбалы етеді, бұл студенттерге кейбір пәндерді оқуда алған білімдері мен дағдыларын пайдалануға көмектеседі, басқа пәндерді оқуда пайдалану, оларды нақты жағдайларда, жеке сұрақтарды қарастыру кезінде оқуда да, мектептен тыс жұмыста да, орта мектеп түлектерінің болашақ өндірістік, ғылыми және қоғамдық өмірінде қолдануға мүмкіндік береді.
Көпжақты пәнаралық байланыстардың көмегімен оқушыларды оқыту, дамыту және тәрбиелеу міндеттері ғана сапалы жаңа деңгейде шешіліп қоймайды, сонымен бірге шындықтың күрделі мәселелерін жан-жақты пайымдауға, көзқарасқа және шешуге негіз қалады. Сондықтан да пәнаралық байланыстар мектеп оқушыларын оқыту мен тәрбиелеудегі кешенді тәсілдің маңызды шарты және нәтижесі болып табылады.Қоғамдық, саяси, экономикалық өмірдегі терең өзгерістер білім беру жүйесінің дамуына үлкен әсер етуде. Білім беру жүйесінің алдында мектеп оқушыларын әлеуметтік дәстүрлері, әлеуметтік құрылымы және тілдік мәдениеті әртүрлі елдердің өкілдерімен мәдени, кәсіби және тұлғалық қарым-қатынасқа дайындау міндеті тұр. Бұл міндетті бала кезінен бастап, балабақшадан бастап және т.б. бастап шешу тиіс. Білім беру саясатында бұл қайта бағдарлау кіріктірілген оқу бағдарламаларын құруға әкелді. Интеграция - шет тілін тиісті деңгейде меңгеруді және тілмен тікелей байланыста қолданылатын курсты қамтамасыз ететін оқыту шарттарының бірі.
Шетел тілін кіріктіріп оқыту әртүрлі педагогикалық, психологиялық және әдістемелік факторларға байланысты. Тіл негізгі қатынас құралы бола отырып, субъект әрекетінің барлық түрлерінде қолданылады.
Мұғалімнің міндеті - негізгі тәрбиелік әрекетті және бағынышты интеграцияланған әрекеттерді анықтау, соңғысы біріншінің ассимиляциясына айналуы мүмкін жағдайларды имитациялау (яғни, әртүрлі интеграцияланған курстар шет тілдерін меңгеру шартына айналуы мүмкін).
Шетел тілі сабағы мұғалімге пәнаралық байланысты жүзеге асыруға үлкен мүмкіндіктер береді. Білімнің синтезі табиғат, қоғам, адам, еңбек, техника, тіл сияқты іргелі білім объектілерін зерттеу барысында жүзеге асады. Шет тіліндегі қарым-қатынас дағдыларын меңгеру жүзеге асырылатын тақырыптар негізінен осы таным объектілеріне қысқарады. Бірақ интеграцияны енгізу жекелеген пәндердің жүйелі курстарын жоймауы керек. Оқудың белгілі бір кезеңдерінде ғана пәнаралық курстарды біріктіру мүмкін болады.Студенттердің ақыл-ойының икемділігін дамытып, оқу үрдісін белсендіруде, бұл жағдайда шет тілін оқытудың практикалық бағытын күшейтуде кіріктірілген курстарды дұрыс енгізу, оларды шебер пайдаланудың маңызы зор. Бұл ретте тілдік оқытудың кіріктірілген курсында мақсаттардың оңтайлы үйлесімділігіне қол жеткізу маңызды. Пәнаралық байланыстар мектеп пен кәсіптік білім беру дамуының қазіргі кезеңінде өте өзекті болуда, оның жетілдірілуі білімді интеграциялау жолымен жүреді, бұл жекелеген пәндер бойынша жүйелі курстарды мүлдем жоюды білдірмейді. Олар тек шет тілі пәнінің практикалық бағытын нығайтуға ықпал етеді.Қазіргі жағдайда мектеп оқушыларының бойында жеке емес, жалпылама дағдыларды дамыту қажеттілігі туындап отыр. Пәнді оқу процесінде қалыптасатын мұндай дағдылар кейіннен студенттер басқа пәндерді оқуда және практикалық іс-әрекетте еркін пайдаланады. Қазіргі уақытта мектептегі оқу кезеңінде игерілетін ақпарат көлемінің артуына байланысты және барлық оқушыларды өз бетінше білім алуға дайындау қажеттілігіне байланысты пәнаралық байланысты арттырудағы рөлін зерттеу ерекше маңызға ие.
Пәнаралық байланыс тек оқу процессінде ғана емес, сыныптан тыс жұмыстарда да қолданылады. Қазақстан халықтарының тілдері мерекесі қарсаңында қазақ тілі пәні мұғалімдерімен бірігіп «Тілден артық қазына жоқ» атты іс-шара өтті. Бұл іс-шарада оқушылар Қазақстан халқының мәдениеті мен тарихы жөнінде білімдерін ортаға салды.
Қорыта келе, жоғарыда айтылған дәлелдердің барлығы шет тілін үйренуде маңызды және қажетті деп саналады. Сабақты басқа пәндермен байланыстыра отырып өткізу шет тілін үйренуде оқушылардың жеке дара ерекшеліктерін және қабілеттерін ескереді және тілді қарым-қатынас құралы ретінде қолдануға жағдай жасайды.
Достарыңызбен бөлісу: |