Лайпанов б. А
жүктеу/скачать 2.02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КИМ КЪУТХАРЫР АДАМНЫ ДЖАШАУНУ!
- КЁБДЮ ДЖЕРДЕ, ДЖЮРЕКДЕ ДА КЪАЙГЪЫ
- АДАМЛЫКЪ-МУСЛИМАНЛЫКЪ НЕДИ
- АЛАЙСЫЗ БОЛМАЗ ЭДИ ДЖАШАУ
- ШАЙЫРНЫ МАГЪАНАСЫ
- ТИЛЕЙМЕ
- САГЪЫШ ЭТ
- ДЖАНГКЪЫЛЫЧ ТУУДУРГЪАН ОЮМЛА
ДЖЕР ДЖЮЗЮНДЕ БИР ЗАТНЫКъызлагъа тенг этмем джер джюзюнде бир затны, Ала амалтын унутдум дунияны эм ахратны. «Дуния намыс» дедиле, «Ахрат азаб» дедиле, «Сюймеклик а кючлюдю аладан да»,- дедим мен.
Менде уллайды Адам, менде уялды Адам. Ачылгъан эт джабылса да, унутмайды кёрген кёз. Менден озуб туудукъгъа къатылады дуния сёз. Ёзге айтама анга: къычыра берсин дуния. Сёз дегенинг – ол неди? – Сезимлеге къамчиди, Джашаргъа эм джашнаргъа ашыкъдыргъан аланы. Кёк да чартлаб, ма алай ашыкъдырмаймыд джазны? Сакъалынг болса акъ, боласа неге да сакъ. Ары дери уа – къара да, кёрюнюб турады акъ. Ёзге халкъ, Ахрат азабдан къоркъмаса, Дуния намысдан къоркъмаса – Бурулады сюрюуге. Сюймеклик да къутхармаз. Намыс болмагъан джерде Сюймеклик боламыды?
Бош сандыракъламылла была? Къарыусуз этиб джылла, Айтдыртхан сёзлемилле? Сагъышына кёчсем да дунияны эм ахратны, Къызлагъа тенг этмейме джер джюзюнде бир затны. КИМ КЪУТХАРЫР АДАМНЫ ДЖАШАУНУ?!Бу къыйын кёзюуде да терекле чагъалла. Китабла да чыгъалла. Хакъ ючюн халкъла, адамла да алгъынча сермешелле. Сиясетчиле да алгъынча дунияны алдаб кюрешелле.
Алай а, джюрек сабанны аман ханс кеседи. Ахырзаманны ауур хауасы басыб турады Джерни. Къара кючле кючлегенле джюрекни. Ким къутхарсын адамны, джашауну? Ким тирилтсин ёлгенни, сауну? Ким джарытсын кёлню, кёзню?
Олду,- дейме,- къутхарлыкъ бизни. КЁБДЮ ДЖЕРДЕ, ДЖЮРЕКДЕ ДА КЪАЙГЪЫТау къанны джукъа этген Акъылсызланы бириме мен. Къаядан тюл, Джуртдан кетген Насыбсызланы бириме мен.
Турама кесим – хунагъа джарашмагъан таш. Чегетинден айырылгъан терек – джангыз. Джыйынындан кетген бёрю – къазакъ. Сагъыш кемиреди мени: Нек этдим тау къанны джукъа? Нек кетдим мухаджир болуб Джуртдан? Къалгъанла джарашхан хунагъа нек джарашмадым? Къалгъанла бойсуннган джорукъгъа нек бойсунмадым?
Огъай, анда тюлдю иш. Джуртуна ие болургъа излейди Адам. Джазыуун кеси джазаргъа излейди Адам. Къул болургъа излемейди ёзден. Ит болургъа унамайды бёрю. Къан бла кирген – джан бла чыгъад.
Таяныргъа Къадау ташы болса да, Башында Темиркъазакъ джулдузу джанса да, Къазакъ бёрю улуйду къатында, къанында. Кёбдю Джерде, джюрекде да къайгъы. Хар ким билгенича кюрешеди ала бла. Терекге, кийикге, джанлыгъа, адамгъа да – Къыйынлыкъгъа чыдагъанлагъа, къутулгъанлагъа да – Келеди къартлыкъ, джангызлыкъ, ёлюм. Адамны кёкледен мийик кёлю Джер бла тенг болады. Ай медет, ёлгюнчю джокъду тынчлыкъ. Ёлгенден сора уа бармыды ол? АДАМЛЫКЪ-МУСЛИМАНЛЫКЪ НЕДИ?Кёлюнгю-джюрегинги, санынгы-тёнгегинги таза тутсанг, Юйюнгю, тёгерегинги да таза тутсанг, Хоншунг, тийренг, Элинг, бютеу дуния да Таза болурларын излесенг, Аны ючюн кюрешсенг, Ол болса иннетинг, сёзюнг, ишинг да – Хакъ джолда барыу деген – олду, Хакъгъа джууукълашыу, Хакъ бла болуу деген – олду. Адамлыкъ-муслиманлыкъ деген – олду. Адам болуу, Адам деген – олду.
УМУТДжулдуздан, Айдан эсе да, Джарыкъ келгенча Кёкден, Къайдан болса да, Къалай болса да, Къачан болса да, Бир иги хапар келир.
ташла ичинде Къадаула да барла, кёкенле ичинде Терекле да барла, джонгурчхала ичинде Джонгурчхала да барла, халкъны ичинде Адамла да барла, къарангыны ичинде Кюнле да барла – Алайсыз болмаз эди джашау.
Тенгизни тенглигинден тюл, Тауну тенглигинден да тюл, Джулдузну тенглигинден да тюл, Джюрекни тенглигинден къарайма хар затха да.
Джюрекни тенглигинден къарайма. Аны ючюн айталла бизничалагъа ШАЙЫР деб. ТИЛЕЙМЕКъара кючле этелле джаулукъ. Халкъымы къоруулар ючюн аладан, Тилейме Аллахдан акъыл, саулукъ, Иман, билим тилейме Аллахдан. Къысхасы – Аллахдан тилейме насыб. САГЪЫШ ЭТТабигъатха баш ур, алгъыш эт,- Мурдарлыкъ сауутну сал къынына. Къысыл да Терекни салкъынына Джашаугъа, ёлюмге да бир сагъыш эт.
Къуру агъачнымы къурутаса? – Огъай, кесинги да. Хар кесген терегинг бла – аджалынг Джууукълашады, аны сезмеймисе сен? Бир терек юч адамгъа солургъа Хауа береди дейдиле. Бир терек бла бирге Юч адамны ёлтюресе сен. Табигъат башха, адам башха тюлдю – Бирдиле ала. Табигъатны баласыды адам, Адамны анасыды табигъат. Анасына къайырылгъан онгармы? Джуртун тонагъан, Не да аны башхалагъа тонатхан – Ол адаммыды, халкъмыды? Джашаугъа баш ур, алгъыш эт, Мурдарлыкъ сауутну сал къынына. Къысыл да Терекни салкъынына, Сыйлы Китабны ал да къолунга, Эки дуниягъа да бир сагъыш эт, Бюгюнюнге, ёлюр кюнюнге да бир сагъыш эт. Кимсе, несе, не этесе – Артда кюймезча бир иги сагъыш эт. ДЖАНГКЪЫЛЫЧ ТУУДУРГЪАН ОЮМЛА1 Джангкъылышча кёрюнсенг да кёзюме, Башха оюм да келеди эсиме: Не ариу кёрюнсе да джанкъылыч – Джети тюрлю бояудан къуралыбды ол.
Аланы барын да эслерча бол. Аланы биринден да кёлюнг чыкъмазча бол. Аланы барын да сюерча бол. Ма ол заманда тиле ол къызны – Джерде, Кёкде да болур ючюн аны бла. 2 Дагъыда айтама кесиме: Джангкъылыч тас болмаз ючюн, Джазгъы, джайгъы хауа, Кюн керекди: Джазгъа, джайгъа ушагъанлай турлукъмуду кёлюнг?
Джангкъылычынгы тас этиб, Гюнахны да къызгъа, кюннге, джазыугъа салыб, Кюе, ачыуланамы айланныкъса? 3 Къын излей болурму кесине джангкъылыч? Огъай, джангкъылычха керекмейди къын. Кёзню, кёлню къууандыргъан болмаса, Ол кесмейди чёбню да башын.
Джанкъылычны къыннга сугъуб, Белине тагъыб, Джюрюяллыкъ кимди? Бир киши да. Джанкъылычны къыны – джанды, Ариу джан, таза джан, нюрлю джан. Тейрини къолундады джанкъылычны сабы. Джаныбыз Аллахданды. Джазыуубуз да. 4 Джазыууму бир къара, бир акъ бла джаза, Бир къара суудан, бир акъ суудан иче, Бир къара атха, бир акъ атха мине, Бир къара къышдан, бир акъ къышдан ёте, Джаз таба барама кетиб. Къара адамгъа, къара джиннге да тюбей, Акъ адамгъа, акъ джиннге да тюбей, Джолуму къарасын, агъын да таууса, Къара, акъ чырмаула да тыймай, Джаз таба барама кетиб.
Туугъан джери тартханча кесине, Топрагъы тартханча кесине, Туугъан чагъы да тартады алай. Джаз таба барама кетиб.
Ол байлаб тургъан Джерге, Кёкге да къарай, Джерде турсам да, кёлюм Кёкге болады тенг. Джетегейли джети джулдуз – Къарачай, Темиркъазакъ кеси джулдуз – Мен. Джаз таба, джангкъылыч таба тутханма джол. жүктеу/скачать 2.02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|