Лайпанов б. А

СЁЗ УСТА, КИМ БЛАСА СЕН?

Сёз – сюнгюдю, бычакъды, окъду...

Андан кючлю сауут дунияда джокъду.

Сёзден кючлю джокъду аскер.

Джангыз, кимге, неге къулландыраса аны?

Аны бла кимге этесе къуллукъ –

Адамгъамы, Халкъгъамы, Аллаххамы?

Огъесе Ибилисгеми?

Къулмуса сен, ёзденмисе?

Кърал поэтмисе, халкъ поэтмисе,

Хакъ поэтмисе?

Дуния малмы, Хакъмы?

Мал эсе Тейринг,

Мал эсе багъанг,

Сора,

Къулну къулуса.

Ким бласа сен,

Кимсе сен?

БАРМЫДЫ КЪАРАЧАЙДА КЪАРАЧАЙЛЫ?

Алгъынлада тау элле

Ариу къызладан бай элле.

Барелле мени сюйгенле,

Мен сюйгенле да барелле.
Энди тау элле баралла

Бары чачыла, седирей.

Сорургъа излеген да джокъду

Неди деб, Долай, Эрирей.

Сёлешгенлеге тюбейме,

Сёлешмегенлеге да тюбейме:

Не болгъанды бизге, аланла?

Тау эллерибизге термилиб.

Энди элледен кетиб барабыз

Шахар джашаугъа терилиб.

Тыймай ангыбыз, эсибиз.

«Таулу тюзде абыныр»,

Деб тохтаса уа, бирибиз.

Сакълаб тургъан Эл эди.

Башчыбыз акъыллы болса,

«Эллени сакълайыкъ»,- дер эди.

Хаман джолгъа къарайды,

Гошаях кибик джылайды,

Халкъ къайытыр деб, сакълайды.

Сени къурутхан а ким болду?

Сары эмина, къызыл эмина

Бизни хорларча нек болду?

Алай а, тау элле бек элле.

Къарачайлыла-таулула

Ол заманлада деу элле.

Халкъны джилиги суу болду.

Джукъарды къаны, ангысы,

Тюб болду джигити, ашхысы,

Баш болду къулу, джарлысы.
Къарачай болмагъанла бла джарты къарачайлыла

Къарачайгъа оноу этелле,

Керти къарачайлыла орунсуз болуб,

Джуртларын къоюб кетелле.

Сыйлы ёзденле джокъдула.

Къышха бура джазны, джайны

Къулла къуруталла Къарачайны.

Бютеу Тау Элни да къурутхан

Къулладыла, къулладыла,

Бюгюн оноуда аладыла.

Джуртсуз, тилсиз эте тургъан бизни,

Амантишле бла къулладыла,

Антларын бузгъанла – аладыла.

Къалгъанмыды экен?»- деб, къарайма.

Къуллагъа къул болгъанла, сиз –

Къарачайлы тюлсюз, ёзден тюлсюз.

Къарачай тюлсюз, ёзден тюлсюз.

Бармыды къарачайлы Къарачайда?

Бар эсенг – билдир кесинги.

Халкъынгы къутхар ёлюмден.

Ол заманда айтырма мен:

Барды Къарачайда къарачайлы.

ДУДАЛАНЫ МАХМУДНУ ЭСГЕРЕ

Зулму меннге сайлау бергенди:

Ёлюм не тузакъ.

«Аланы кесинге къой»,- дегенме,

Ол тутмазча, кетгенме узакъ.
Тюрлендиргенме атымы, тукъумуму да,

Айырылгъанма Джуртдан, халкъдан.

Айырылмагъанма, алай а, Хакъдан,

Тюрлендирмегенме иннетими:

Алгъынча къутхарыргъа кюреширикме

Ёлюмден, тутмакъдан миллетими.

Джуртумдан чыкъгъанлыгъыма,

Имандан чыкъмагъанма мен.

Джуртсуз да джурт блама мен.

Халкъсыз да халкъ блама мен.

Къайдан болгъанымы, ким болгъанымы,

Огъай, унутмагъанма мен.

Мен энди джуртха къайытырыкъма

Алыр ючюн къолгъа оноуну.

Тохтатыр ючюн манкъуртлукъну,

Мурдарлыкъны эмда тоноуну.

Халкъымы Хакъына тюбетгинчи,

Халкъыма хакъын табдыргъынчы.

Эркинлигим джокъду ёлюрге да,

Кючлю болургъа керекме темирден да.

Джуртунда да джуртсузду халкъым,

Джуртунда да хакъсызды халкъым.

«Миллет ангы, тарих эс» деген,

Таркъая, азая барады анда.

Аллахха аманат этиб джанын,

Дини, тили, джурту ючюн кюрешмесе халкъым,

Динсиз, тилсиз, джуртсуз да къаллыкъды,

Башхалагъа къул-къарауаш боллукъду.

Халкъыбыз тюб болмаз ючюн керекди къраллыкъ.

Юй-Эл болур ючюн керекди ёзденлик, адамлыкъ.

Кърал болур ючюн керекди Ангы, Эс.

Ангы, Эс болур ючюн керекди къраллыкъ.

Иннетим – Къарачай Республиканы къурау.

Ангыбызны-эсибизни ургъунчу кърау,

Хар бирибиз керекди кюреширге,

Джулдуз, Ай ючюн, Къарачай ючюн сермеширге.

Джуртда, тышында болсакъ да,

Бар эсе адамлыгъыбыз, бетибиз,

Малкъар, Къарачай болургъа керекди

Иннетибиз, сёзюбюз, ишибиз.

Джокъду башха къайгъым, сагъышым.

Джокъду башха тилегим, алгъышым.

Тенгизни тенглигинден къарайма ары –

Кёкню тенглигиндеди Джуртум-Халкъым.

Ала ючюн сермешиу – антым.

Инсан хакъларыны ёкюлю – атым.

ШАЙЫР ДЖЮРЕК

Таб, тюшсе да джандетге,

Тынчлыкъ болмаз поэтге:
Ахратда да, дуниядача,

Алллах бла сёлешир.

Джаханимге тюшгенлени да

Къутхарыргъа кюрешир.

ДЖОЛ УЗАКЪДЫ

Джол узакъды, джашау а – къысха.

Джол узакъды, джашау а...

Джол узакъды...

Джол...
Кесими бегитиб чыкъгъанма джолгъа.

Окъ тешмез, бычакъ кесмез кюбем юсюмде,

Окъ тешмез, бычакъ кесмез такъыям башымда.

Шкогум, герохум, къылычым да хазыр.

Хазырма джашаргъа,

Ёлюмге тюберге да хазырма:

Акъды башлыгъым,

Къарады джамчым.

Къышхы кийимлеримден башлаб,

Кебинлигиме дери –

Бары да бардыла артмакъларымда.
Узакъды джол, къыйынды джол.

Атымы аякъларындан наллары тюшелле ашалыб.

Огъум, азыгъым да бошалыб,

Джолда къалыргъа башлагъанма.

Алай а, барама. Ачы кишнеб,

Джыгъылады атым.

Асрайма аны.

Къалама атсыз – къанатсыз.

Барама джаяу.

Санымы, джанымы да джокъду аяу.

Джангыз,

Ай бла джулдуз джарытхан джолдан –

Аджашмазгъа, джанламазгъа!
Булут басады Кёкню,

Къоркъуу – джюрекни.

Кече джетеди джолда,

Джукъ кёрюнмейди алда.

Тохтайма.

Таудан кетдим, тюзден ётдюм,

Тенгизге да джетдим.

Андан да ётдюм. Сора уа?

Излейме кимни, нени?

Ёмюр джашлыкъны, ёлюмсюзлюкню,

Чексиз ариулукъну, сюймекликни –

Аланымы излей болурма?

Нек джокъду джюрекде тынгы-тынчлыкъ?

Нек джокъду Джерде тынгы-тынчлыкъ?

Аланымы излей чыкъгъанма джолгъа?
Суу челекни тюбю сууда къалгъанча,

Джолоучу да джолда къала болур,

Деселе да: «Джюрюген хорлайды джолну».
Джол узакъды, джашау а – къысха.

Джол узакъды, джашау а...

Джол узакъды...

Джол...
Айтама кесиме:

Эркиши бол, Адам бол.

Экеулен даулашалла джюрекде:

- Тёрт джаным тауду.

- Тёрт санынг сауду.

- Тёрт джаным джауду.

- Нарт джанынг сауду.

Батыр бир ёлюр,

Къызбай минг ёлюр.

Тохтама, бар.
Ёлсенг да, ёл –

Бара тургъанлай,

Сермеше тургъанлай,

Аякъ юсюнде –

Къуллукъ эте Хакъгъа,

Эс табдыра халкъгъа.

Джангызма деб къоркъма.

Аллахха ийнана эсенг,

Джангызма деб, къоркъма:

Аллах бла болгъан

Къалай болур джангыз?

Аллах бла болгъан

Хорланыр къалай?
Хорларыкъса, муратха джетериксе,

Узакъ эсе да джол,

Къысха эсе да джашау:

Иман бла джаша, иман бла ёл.

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: