Лекция: 30 сағ Семинар: 15 саѓ СӨЖ: 45 сағ обсөЖ: 45 сағ Барлық сағат саны: 135 сағ



бет11/13
Дата24.02.2016
өлшемі1.31 Mb.
#12236
түріЛекция
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13

Греция- XV ѓ.ѓ.аяѓына ќарай Оспан империясы Грецияныњ континентальды аймаќтарыныњ бєрін де- Фракияны, Эпирді жєне Пелопоннес т‰бегін µз ќол астына баѓындырды. XVI ѓ.ѓ. XVIІ ѓ.ѓ бірінші жартысында Туриця мен Венецияныњ арасында грек жерл ері жєне єсіресе Эгей жєне Ионик тењіздерініњ аралдары ‰шін ж‰рген соѓыстар тоќтатылды. Родос, Кипр жєне µзге аралдар бірінен соњ бірі Оспандардыњ иеліктеріне кµшіп отырды. Туриця билігі орнаѓаннан кейін кейбір грек феодалдары ислам дінін ќабылдап, т‰ріктерге ќызмет етуге кµшті. Т‰ріктер Грецияда шіркеулер мен манастырларѓа олардыњ иелігіндегі жердіњ кµбін ќалдырды. Ењ жоѓарѓы грек дін селері µздерініњ епорхияларындаѓы халыќќа ‰стемдік ж‰ргізу, соныњ ішінде сот ж‰ргізу жµніндегі кењ праваларѓа ие болды. Сонымен, Грецияны жаулап алѓаннан кейін, т‰ріктер эканомикалыќ жєне саяси жµнінде µте – мµте беделді грек феодалдарымен белгілі бір мємілеге келіп, олардыњ кейбір жеке правалары мен артыќшылыќтарын саќтап ќалдыруѓа мєжб‰р болды. Т‰ріктердіњ б±ѓан баруына грек жерлерініњ шеткерілік жаѓдайы да мєжб‰р етті, грек жерлерін ќосып алу ‰шін XVI – XVII ѓ.ѓ. Венеция республикасы да к‰ресін тоќтатпаѓан еді. – XVII ѓ.ѓ. Балкан т‰бегініњ басќа аймаќтарына ќараѓанда, Грецияда товар- аќша ќатнастарыныњ даму жєне саудагерлер мен кєсіпкерлер тобыныњ ќалыптасуы неѓ±рлым тезірек жерді. Олардыњ атќаратын ќызметтерініњ µрісі грек аймаќтарыныњ µзі жєне Оспан империясыныњ басќа жерлеріде болды. Гректердіњ сауда- ќолµнер кєсібініњ колониялары Балкан т‰бегініњ жєне басќа еуропалыќ елдердіњ кµптеген ќалаларында орныѓып ныѓайды.Гректер ежелден бері делдалдыќ саудамен айналысты. Біраќ – XVII ѓ.ѓ.Грецияда оныњ µзінде µндірілген ауыл шаруашылыќ µнімдерімен жєне ќолµнер кєсібініњ б±йымдарымен сауда ж‰ргізу де µсіп кетті. Аралдарда кеме жасау жедел дамытылды. Грецияда буржуазиялыќ элементтердіњ тууы гректіњ тым бертіндегі пайда болѓан азаттыќ ќозѓалысыныњ негізі болып табылды. Б±л ќозѓалыстыњ кµздеген маќсаты грек халќын рухани байта µркендетіп, тєуелсіз грек мемлекетін ќайтадан ќ±ру болѓан еді.


4). Жат ж±рттыњ тепкісі мен езгісіне ќарсы Балкан халыќтарыныњ ж‰ргізген к‰ресі т‰рік ‰стемдігініњ барлыќ уаќытында да тоќтатылып кµрген емес. Оспандыќ тепкі мен кзгі, Турция µкіметі мен феодалдардыњ тарапынан жасалѓан ќысымдар мен ќуѓын-с‰ргіндер, біт пес м±ќтаждыќ- міне, кµптеген шаруалардыњ жєне ќала адамдарыныњ гайдук тер мен клефтердіњ отрядтарына ќосылып кетулеріне себе болѓан осылар еді. Балќандаѓы азаттыќ ќозѓалыс XVI ѓ.ѓ. екінші жартысында жєне XVIІ ѓ.ѓ. барынша ±лѓая т‰сті. Б±л кезењде жаулап алушылардыњ тепкісінен ќ±тылуды маќсат еткен ењ алѓашќы жаппай кµтерілістер болды. Б±л кµтерілістер єдетте еуропалыќ мемлекеттердіњ турцияѓа ќарсы ж‰ргізген соѓыстарыныњ кезінде б±рќ етіп кµрініп ќалып отырды. Оспан империясымен к‰рестіњ жєне т‰ріктерді Еуропадан ќуудыњ жоспарлары б‰кіл XVI ѓ.ѓ. бойында жасалынып келді. Біраќ оларды іс ж‰зіне асару ‰шін еуропалыќ елдердіњ µздері к‰штерін ќосып бірігіп, т‰ріктерге ќарсы келісіп ќимылдар жасаулары ќажет болды. XVI ѓ.ѓ. екінші жартысында, оспан империясыныњ ењ алѓашќы ќ±лдырау белгілері кµріне бастаѓан кезде ѓана Турцияныњ ќарсы жаќтары оныњ жасаѓан агрессиясына неѓ±рлым пєрменділеу тойтарыс беруге айналды.

Балкандаѓы азаттыќ к‰рес XVIІ ѓ.ѓ. басында да саябырланбады. 1601 жылы Албанияны Турцияныњ ќол астынан ќ±тќару жоспары пайда болды. 1606 жылы Австрия- Турция соѓысы аяќталѓаннан кейін Турция мен Испанияныњ арасынан соѓыс µртініњ т±танып кету ќаупі туып ќалды. Б±л Балкан т‰бегініњ батыс жаќ бµлігінде азаттыќ ќозѓалысќа ќайта жан бітірді. XVIІ ѓ.ѓ. екінші он жылдыѓында Отыз жылдыќ соѓыстыњ басталуына байланысты сыртќы саясаттыќ жаѓдайдыњ шиеленісіп кеткендігінен, Балќандаѓы азаттыќ ќозѓалыс єлсіреуге айналды. XVI ѓ.ѓ. жєне XVIІ ѓ.ѓ бір інші жартысында, Балкан халыќтарыныњ т‰рік тепкісінен ќ±тылуына Ресей єлі тікелей жєрдем кµрсете алмады.



9 Лекция

Тақырыбы: Ќайта µрлеу жєне гуманизм .

Жоспары:

Таќырыбы: Батыс Еуропа елдерінде капиталистік ќатнастардыњ пайда

болуы
Жоспары.


  1. XVI ѓ.ѓ ќарсањында µнеркєсіпте µндіргіш к‰штердіњ даму.

  2. Буржуазия табыныњ ќалыптасуы.

  3. Идеологияныњ жања формалары.

  4. XVI- XVIІ ѓ.ѓ абсолют манархия.

  5. ¦лттардыњ пайда болуы.



Пайдаланѓан єдебиеттер тізімі:

1. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.
Еуропада капитализмныњ пайда болып, дамуына байланысты оќиѓалар д‰ние ж‰зілік тарихи мањызѓа ие болды. µндіргіш к‰штердіњ µрістеп дамуы капиталистік укладтыњ пайда болуын ќамтамасыз етті. « Жалпы алѓанда, капиталистік ќатнастардыњ тууы ‰шін алѓы шарт ретінде ќоѓамдыќ µндірістіњ белгілі бір тарихи сатысы, формасы болуы ќажет. ¤ндірістіњ б±рынѓы єдістерініњ шењберлерінде ќатнас ќ±рамы, µндіріс ќ±рал – жабдыќтары жєне ќажеттілер дамытылуѓа тиісті. Сµйтіп б±лар енді ескі µндірістік ќатнастардыњ шегінен шыѓып, оларды капиталистік ќатнастарѓа айналдыруѓа мєжб‰р етеді. µндіріс µнімі µзгеріске ±шырап отырады, б±л жаѓдайда ењ алдымен ењбек ќ±ралдары µзгереді. Су доњѓалаѓын двигатель ретінде пайдалану єдісі сонау кµне заманнан белгілі еді. Біраќ алѓашќы орта ѓасыр кезінде су доњѓалаѓын тура су аѓысына орнатып, оны тµменнен ќозѓап айналдыру єдісі кењ тарады. Тек ХІІІ ѓ.ѓ. бастап су доњѓалаѓын жоѓарыдан тµменге ќарай ќозѓалту, яѓни доњѓалаќты‰стінен ќ±лайтын судыњ к‰шімен айналдыру єдісі ќолданыла бастады. Металлургия µндірісініњ техникасы едєуір жетілдірілді. Ќамыр т‰ріндегі темір ќорытылатын ќол кµрікті пешпен ќатар, XVIѓ.ѓ. бастап, єуелішаѓын домна пештерін жасау єдісі табылды. XV ѓ.ѓ. орта шеніне таман б±л пештердіњ мµлшерлері анаѓ±рлым артты. Енді домна пештерінде жања µнім- с±йыќ к‰йіне шейін ќорытылѓан шойын µндірілді. Оныњ бір бµлігі єр т‰рлі б±йымдарды ќ±йып шыѓаруѓа, ал екіншісі шойыннан болаттыњ єр т‰рлі сорттарын жасап шыѓаруѓа ж±мсалды. Ќол кµріктері, су доњѓалаќтарыныњ к‰шімен ж±мыс істейтін механикалыќ кµріктермен алмастырылды. Сонымен ќатар XVIѓ.ѓ сым созатын жєне прокат жасайтын механизмдер де пайда болды. Еуропада шойын мен болат ќорытудыњ мµлшері кошті µсті, м±ныњ µзі µндірістіњ барлыќ саласында ќ±рал х сайман мен аспаптар жасауды жетілдіре т‰суге м‰мкіндік берді. Металды суыќ к‰йінде µњдеу ‰шін токар, тес кіш жєне жонып тегістеу станоктарыныњ ќарапайым т‰рлері ќолданылды.Єр т‰рлі ќарапайым механизмдер- су тартќыш насос тар, кµтергіштер жєне т.б. тау –кен µнеркєсібінде ќолданыла бастады. Осыныњ арќасында б±рынѓыѓа ќараѓанда, жер асты шахталарыныњ терењ ќойнауында жатќан пайдалы ќазбаларды µњдеу м‰мкіндігі туди. Б±л тау – кен ж±мысында елеулі µзгерістер енгізуге жадай жасады. Металургияныњ жетістіктері дєрімен атылатын атќыш ќарудыњ, сонымен ќатар артиллерия салаларындаѓы ќару – жараќтыњ жедел дамуына м‰мкіндік берді. Б±лардыњ алѓашќы т‰рлері- пистолеттер мен аркебуздар, XVI- XVIІѓ.ѓ.- мушкеттер: ал екіншісі- ±рыс шебінде, бекіністерді ќоршау немесе ќорѓау кезінде тењіз кемелерінде пайдаланылатын арнайы зењбіректер мен ќысќа мойынды зењбіректер сериясы болды.Жауынгерлердіњ сауыт – саймандары да µзгерді. Олар суарылѓан болаттыњ ж±ќа пластинкаларынан жасалынды єрі ти ген оќтар мен бомба жарыќшалары тайќып кететіндей етіп жасалды. Тактика мен стратегия да µзгертілді. Ќамалдар инженерлік есеппен анаѓ±рлым мыќты етіп сальна бастады. Т±тас алѓанда соѓыс ісінде наѓыз тµњкеріс жасалынды. Тома µндірісінде ќарапайым вертикаль Тома станок тар барлыќ жерде де анаѓ±рлым жетілдірілген жєне µнімділігі де арттырылѓан горизонталь станоктарѓа орын босата бастады. Ш±ѓа басатын бір тиімменді пайдалану 24 ќызметкердіњ ќолын босатты: екі ж±мысшы істейтін кењ тоќыма станокты ќолдану ењбек µнімділігін 3-4 есе, ал µздігінен иіретін ±ршыќтыњ µнімділігін 3-5 есе арттырды. Мата бояудыњ техналогиялыќ процесі де жетілдіріліп, жања бойаѓыш заттар енгізілді. ХІІ ѓ.ѓ. бастап –аќбелгілі болѓан механикалыќ саѓаттар конструкциялыќ жаѓынан жетілдірілді. Ал XV ѓ.ѓ. аяќ шен інде белгілі болѓан сол кездегі ењ алѓашќы автаматыќ механізм – кєдімгі серіппелі ыќшам Балта саѓаттары да жасалынды. Кітап басу ісін ойлап табуна байланысты полиграфиялыќ µндіріс те пайда болды. Тењіз кемесін жєне тењізде ж‰зудіњ техникасын жасап шыѓару ісінде ‰лкен табыстарѓа ќол жетті. Соныњ нєтижесінде XV- XVIІ ѓ.ѓ. ±лы географиялыќ ашылымдар жасауѓа ќажетті жаѓдайлар жасалды. Осы ашылымдар Еуропаныњ эканомикалыќ жєне єлеуметтік µмірінде кµрнекті рµл атќарды. Кµптеген жања ќолµнер кєсіптері мен мамандыќмары пайда болып, ќолµнершілер мен аспаптарды мамандандыру ісі де терењдей т‰сті. Дєл осындай жаѓдайлар Тоќма µндірісініњ басќа салаларында да орын алды. Металл µњдеумен айналысќан ќолµнершілердіњ арасындаѓы мамандандыру ісі де кењінен µріс алды.

2). Феодалдыќ ќоѓамныњ ќойнауында капиталистік укладтыњ ныѓаюына ќарай жања ќоѓамдыќ екі тап: буржуазия мен пролетариат ќалыптасуѓа айналды. 1)“Буржуазия” деген термин француздыњ bourgeoisie деген сµзінен туды. Орта ѓасырларда б±л атпен ќаланыњ т±рѓындары, яѓни орта ѓасырлыќ ќала халыќтары аталды. Алайда тарихи дамудыњ процес інде б±л терминіњ мањызы µзгерді: ол орта ѓасырлыќ ќала халќына емес, аќша байлыќтары мен µндіріс ќ±ралдарына ие бола отырып, жалдамалы ењбекті ќанаушы топќа айналып ќолданыла бастады. Буржуазия тобыныњ ењ алѓашќы элементтері орта ѓасырлыќ ќала халыќтарыныњ сословиесінен щыќты. Буржуазия орта ѓасырдаѓы бюргерліктіњ жай эвалюциясыныњ нєтижесінде ќалыптасќан жоќ, оныњ негізін єр т‰рлі сословиелік топтар : аќша жинап алѓан орта ѓасырлыќ ќала адамдары, ќалалардыњ ±саќ, кµбінесе цехтардан тысќары т±рѓан ќолµнершілерден шыќќандар, деревняныњ ќолµнершілері жєне тіпті б±рынѓы жалдамалы ж±мысшылар ќ±рды. Буржуазияныњ ќ±рамына ќалыптаса бастаѓан буржуазиялыќ интелегенция да- юристер, ер кін кєсіп селері, б±лар ныѓая бастаѓан буржуазияныњ талаптарын идеологиялыќ жаѓынан негіздеушілер еді. Буржуазияныњ арасынан єдетте чиновник тік бюракратияныњ µкілдері ќ±рала бастады. Буржуазияныњ кµбінесе деревнялыќ буржуазияныњ ќ±рамына ењ аќырында шаруалардыњ капиталистік фермерлерге айнала бастаѓан дєулетті тобы ауысты. Сµйтіп, феодалдыќ ќоѓамныњ ќойнауында ќалыптаса бастаѓан буржуазия

табы ќала халыќтары мен бюргерлердіњ орта ѓасырлыќ сословиесінен сапалыќ айырмашылыќќа ±шырады. 2) Кейін жалдамалы ењбектіњ армиясын ќ±рып, жањадан туып келе жатќан пролетаріат табыныњ ±йытќысына айналатын ±саќ дербес µнім µндірушілер мен шаруалардыњ жєне ќолµнершілердіњ аса ќатањ варварлыќ єдістерімен жаппай экспроприацияланѓандыѓы туралы жоѓарыда айтылды. Пролетаріат дамудыњ ±заќ жолынан µтті жєне бірден тап болып ќалыптаса ќойѓан жоќ:тап ретіндегі пролетаріат жайында тек фабрикалыќ µндірістіњ пайда болѓан кезінен бастап ќана айтуѓа болады. Пролетариаттыњ д‰ниеге келуініњ ±лы мањызы, оныњ буржуазиялыќ наќ µзініњ кµрін ќазушы ретінде туып, адамды адам ќанаудыњ ќандайын болса да жоятын, камунистік ќоѓамды ќ±ру жолында атќаратын тарихи міндетінде болды. Буржуазия мен пролетариат топтарыныњ пайда болуы, феодалдыќ ќоѓамныњ классикалыќ формасына жат жања таптыќ ќайшылыќтарды- пролетариат пен буржуазияныњ арасындаѓы таптыќ антогенизмді туѓызбай ќоймады.

3). Буржуазия мен пролетариаттыњ ќалыптасуымен бірге ќоѓамныњ осы жања таптарыныњ ќажеттерін бейнелеуші идеологияныњ ќалыптасуымен бейнелеуші идеологияныњ формалары да дами т‰сті. ‡стемдік етуші феодалдыќ идеологиямен ж‰ргізілген к‰ресте гуманізм мен байта µркендеу ‰лкен рµл атќарды. Рефармациялыќ ќозѓалыс дін оќуыныњ идеологиямен формалары- лютерандыќты, цвинглианшылдыќты жєне кальвинизмді тікелей т±лѓаландырып кµрсетті.б±л аѓымдардыњ алѓашќы екеуі Германия империясы мен Швейцарияныњ XVIѓ.ѓ. прогресшіл топтарыныњ кењ ќоѓамдыќ ќозѓалысына идеологиялыќ ќару – ќ±рал ретінде пайдаланылды. Кальвинизм бірінші орынѓа реформацияныњ буржуазиялыќ сипатын ±сынып, сол кездегі буржуазияныњ батыл бµлігініњ идеологиясына, XVIѓ.ѓ.нидерландыќ жєне XVIІ ѓ.ѓ. аѓылшындыќ буржуазиялыќ ревалюцияныњ иднологиялыќ туына айналды. Б±л аѓымдар халыќтыќ рефармацияѓа ќосылды. Ал оныњ идеологтары, мысалы Томос Мюнцер, халыќтыќ кµтеріліс жасау арќылы феодалдыќ ќ±рылысты ќ±латып, барлыќ адамдардыњ єлеуметтік тењдігі мен м‰ліктердіњ ортаќтылыѓын орнату сияќты талаптарды ќойды. Сонымен ќатар халыќтыќ Реформацияныњ идеологтары µздерініњ идеяларын абстракты мазм±ндаумен шектеліп ќана ќоймай, олар феодалдыќ ќоѓамныњ езілген топтарыныњ – ќалалыќ плебс пен шаруалардыњ м‰дделерімен де тыѓыз байланыстырды.

4). Феодалдыќ ќоѓамныњ µз ішінде ж‰ргізілген процес тер, таптыќ к‰штердіњ ара ќатнастары мен тап к‰ресініњ мазм±нын жєне формаларын бейнелеп кµрсетті. Капиталистік даму неѓ±рлым кµбірек табысќа жеткен елдерде (ењ алдымен Англия мен Францияда), абсалюттік манархия пайда болды. Ол µзініњ µмір с‰руініњ алѓашќы кезењдерінде прогресшіл рµл атќарды. “... Абсалюттік манархия,-деп жазды Маркс,- µтпелі дєуірлерде- ескі феодалдыќ сословиелер ќ±лдырап, ал ќала халыќтарыныњ орта ѓасырлыќ сословиесінен буржуазияныњ ќазыргі табы ќалыптаса бастаѓан кезде жєне к‰ресуші жаќтардыњ ешќайсысыда єлі біріне-бірі ‰стемдік ете алмай т±рѓан кезде пайда болды. Мемлекеттік ќ±рылыстыњ формасы ретінде абсалютизмныњ айрыќша белгісі, елдегі жоѓарѓы кмет билігі тек бір ѓана монархтыњ – корольдыњ, патшаныњ, императордыњ ќолында шоѓырлануы болып табылды. Ол зањ шыѓарады, чиновниктерді таѓайындайды, алым – салыќтарды белгілейді жєне ќазынаѓа т‰скен аќшаларды µз ќалауынша ж±мсайды. Абсолют манарх т±раќты армія мен полицияѓа орталыќтандырылѓан орасан зор бюракраттыќ аппаратќа с‰йеніп отырды. Сондыќтан абсалютизмніњ µзі чиновниктер мен палицияныњ дара билігі жєне халыќтыњ правасыздыѓы болды. Абсалютизымныњ таптыќ базасы феодалдыќ дваряндар болды. Абсолютизм ењ алдымен солардыњ м‰дделерін ќорѓады. Абсалютизмныњ орнауына ќарсылыќ кµрсеткен феодалдыќ аристакратия, ішінара ќырѓынѓа ±шырады, ішінара ќызметтермен алданып, сарай тµњірегіндегі аристократияѓа айналды. Корольдік абсалютизмныњ ењ бастр тірегі, оныњ армиясыныњ негізін ќ±рушы ±саќ жєне орташа дваряндар болды. Абсалюм манархия алым – салыќтарды анаѓ±рлым кµбейтті жєне олардыњ негізгі ауыртпалыѓы б±ќара халыќќа т‰сті. Абсолют манархия бірќатар елдерде шіркеудіњ дербестілігін жойып, µз билі гін арттырды, сонымен ќатар шіркеу жерлеріне т‰гелдей немесе бір бµлігіне µзі ќожалыќ ж‰ргізуге права алды. Абсалютизмныњ финанстыќ жаѓдайыныњ ныѓаюына , оныњ µнеркєсіп пен сауда – сатыќ алу жолымен т‰сірген ќосымша табыстары да едєуір кµмектесті. Абсалютизмныњ ќолындаѓы ењ мањызды ќ±ралы болѓан бюракратия сонымен ќатар буржуазияны дваряндарѓа ќарама – ќарсы ќойып пайдаланатын ќ±рал – ретінде де ќызмет етті. Абсолют манархия XVI- XVIІ ѓ.ѓ. буржуазияны µз маќсаттарында пеайдалана алуыныњ себебі µз дамуыныњ наќ осы кезењінде буржуазияныњ µзі де кошті мемлекеттіњ ќолдауын ќажетсінді жєне оѓан барынша ќызмет етуге даяр еді. ¤зініњ классикалыќ формасындаѓы абсолют манархия баяндалып отырѓан кезењде Франция мен Англияда ќалыптасты. Ал Испания мен Швециядаѓы жєне басќа мемлекеттерде абсолют манархия µзініњ ќ±рылымы жаѓынан да, сондай -аќ абсалютизмныњ саясаты жаѓынан да µзіне тєн ерекше болды.

5). Феодализмныњ ‰шінші кезењі жєне бір ерекшелікпен сипатталады. Б±л кезде µркендеп келе жатќан эканомикалыќ ќарым – ќатнастардыњ жєне капиталистік укладтыњ бірте – бірте ќалыптасуыныњ негізінде Батыс Еуропаныњ кµптеген елдері территориялыќ жаѓынан т±тасып біріге бастады. Єрбір елдіњ µзіне ортаќ тілдіњ, ортаќ мєдениеттіњ ќалыптасу процесі ж‰зеге аса бастады. Б±л ±лыттардыњ пайда болуына жадай жасады. Ал орталыќтандырылѓан мемлекеттердіњ ныѓайып бекуі б±л процеске кµмектесті. ¦лттардыњ ќалыптасуы мен саясы орталыќтандырылу процесініњ уаќыт жаѓынан ‰йлесіп келушілігі, Франция мен Англия сияќты елдерде халыќтарыныњ басым кµпшілігі бір ±лттан ќ±ралып, ал µзге ±лыттардыњ немесе халыќтардыњ µкілдері аз ѓана топ болѓан мемлекеттердіњ ќ±рылуына єкеліп соќты.

10 Лекция
Таќырыбы: XV-XVII ѓ.ѓ. Батыс Еуропадаѓы жаратылыстану ѓылымыныњ

дамуы.
Жоспары:


  1. XVI-XVII ѓ.ѓ. Жаратылыстану дамуында болѓан тµњкеріс.

  2. Астраномия дамуы.

  3. Физиканыњ дамуы.


Пайдаланѓан єдебиеттер тізімі:

1. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.

Византианыњ алѓашќы кезењінде антик дєуірініњ ескі білімді орталыќтары-Афины, Александрия, Бейрут, Газа-єлі де бар еді. Біраќ христиан шіркеуініњ антик п±тќа табынушылыќќа шабылуыныњ нєтижесінде осы білімді орталыќтардыњ кейбіреулері к‰йреуге ±щырады. . Александриядаѓы ѓылыми орталыќты IV ѓ.ѓ. жойып жіберді, єйгілі Александрия кітапханасынан µртеніп кетті, ал фанатик монах тар 415 жылы єйел ѓалым, математик жєне філософ Ипатияны кескілеп µлтірді. 529 жылы Юстиниан антик п±тќа табуну ілімініњ соњѓы ордасы- Афиныдаѓы жоѓарѓы дєрежелі мектепті жауып тастады.

Космографія мен астрономия тµњірегінде антик ж‰йесін жаќтаушылармен христиан кµзќарастары арасында ќызу к‰рестер ж‰ріп жатты. VI ѓ.ѓ. Косьма Инидикоплов (аудармасы-индияѓа ж‰зіп барушы сµзі) µзініњ “христиандыќ топография” дейтін ењбегінде Плоломейдіњ космогоника ж‰йесін жоќќа шыѓару маќсатында болды. Оныњ щыѓарѓан барлыќ ањѓырт космогониясы библия ±ѓымдарына баѓындырылѓан-онда Жер теніс тµрт б±рышты, м±хиттар ќоршаѓан , аспан жауып т±рѓан ќайыќ тєрізді нєрсе дейді. Біраќ антик тік космогониялыќ ±ѓым Византияда IX ѓ.ѓ. да саќталды. Астрономиялыќ баќылау, кµп жаѓдайда астрологиямен араласып жатса да, ешуаќыттада Византия да тоќталѓан емес.

XV ѓ.ѓ. аяѓы мен XVI ѓ.ѓ. бас кезінде Италияда филасофия, тарих жєне саяси ой – пікірдіњ тамаша µкілдері µмір с‰рді. Падуан, содан кейін Болонье университетініњ прафессоры Петро Помпанации (1462-1524), рационалистік жєне скенттік, µзініњ аты шулы “Рухтыњ мєњгілігі туралы” трактатында (1516) ашыќтан – ашыќ рухтыњ мєњгілігі туралы хрестин дінініњ іліміне ќарсы шыќты. Ойлаудыњ материямен тыѓыз байланыстылыѓы жєне материалдыќ д‰ниеніњ жаратылыстыњ табиѓи зањдарына баѓынатындыѓы жайында материализмныњ бірќатар ќаѓидаларын негіздеп берді. XVI ѓ.ѓ. бір інші жартысына тєн сипат- Помпанации ќуѓынѓа ±шырамады жєне µмірініњ аќырына дейін болонье университетініњ профессоры болып ќалды. Б±л католик тік шіркеу басшыларыныњ “азат ойшылыныњ” уаќытша кезењініњ соњѓы жылдары болды. XVIѓ.ѓ. орта шенінен бастап материалистік филасофияныњ µкілдері инквизацияныњ ќуѓындарына ±шырады. Джордано Бруно (1548-1600), Джулио Ванини (1585-1619) жєне басќалары µмірлерін отќа жаѓумен аяќтады. Астроном, физик жєне филасофия- материалист—Галілео Галилейді (1564-1642) никвизация соты мєњгілік т‰рмеге кесіп, µмірініњ аќырына дейін баќылауда ±стады. Саяси ойшыл, тарихшы жєне дипломат Никколо Макивеллидіњ де (1469-1527) атаѓы кењінен танылды. Оныњ бастр ењбегі “Патша” мемлекеттік ќызметтегі адамдардыњ іс ж‰зінде басшылыќќа алуларына арналды. Ол Италияныњ т‰біне жетіп отырѓан ењ бастр баќытсыздыќ- оныњ саяси бытырандылыѓы, ал оныњ негізгі себебі- рим папасыныњ д‰нияуи µкімет ‰кметке араласуы деп. т±жырымдады. Макивелли µз шыѓармаларында Италияны біріктіретін диктатордыњ ќасиеттерін саралап кµрсетуге тырысты. XVI ѓ.ѓ. Италия мемлекет ќайраткерлерінетєн нєрсе- олардыњ тарихты ќылмыстыњ жєне жеке адамдардыњ опасыздыќќа ќ±мар к‰ресініњ аренасы деп. ќарауѓа болды. Осы кезењдегі Италия адамзатќа сонымен ќатар ќарама – ќарсы баѓыттаѓы саяси ойшылды да берді. Испандыќ тепкініњ жєне XVIІ ѓ.ѓ. католик тік реакцичяныњ жаѓдайларында, Оњт‰стік Италиядаѓы утопиялыќ социолизмныњ аса кµрнекті ќайраткері, 27 жыл µмірін т‰рмеде µткіµген Томмазо Кампанелло (1568-1639) µзініњ “К‰н ќаласы немесе тамаша республика” деген атаќты шыѓармасын т‰рмеде отырып жазды.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі.

«Сырдария » университеті.


«Филология-тарих» факулътеті.


«Тарих » кафедрасы.



ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


«Орта ѓасырлар тарихы (батыс)» пәні

бойынша 050114 «Тарих»

мамандықтарының студенттері үшін.




Семинар сабағының жоспары

Жетысай 2005 ж.

Семинар сабағының жоспары




Лекция тақырыбы, мазмұны


Сағат саны

Әдебиеттер

1.

XV-XVII ѓ.ѓ. Англия.

  1. ¤неркєсіп даму.

  2. Ауылда аграрлыќ тµњкеріс басталуы.

  3. Англиядаѓы єлеуметтік ќ±рылым.

  4. Аѓылшын шаруаларыныњ жер ‰шін к‰ресі.

  5. Англиядаѓы абсолютизм ерекшеліктері.

  6. Аѓылшын реформациясы.

  7. Тюдорлардыњ ішкі саясаты.

  8. Отаршылдыќ экспанция.

1

1,5,6,

38,46


2.

XV-XVII ѓ.ѓ. Франция.

  1. Ауыл шаруашылыѓы жєне аграрлыќ ќ±рылым.

  2. ¤неркєсіп пен сауда.

  3. Єлеуметтік ќ±рылым.

  4. Азамат соѓысы.

  5. IV Генрих. Абсолютизм орнауы.

  6. XIII Людовик. Абсолютизм ныѓаюы.

  7. Францияныњ сыртќы саясаты.

1

5,16,38,40,41

3.

XV-XVII ѓ.ѓ. Германия мен Италия.

  1. XVI ѓ. екінші жартысындаѓы экономикалыќ ќ±рдырау.

  2. XVII ѓ. бас кезіндегі Германияныњ саяси к‰ресі.

  3. Италиядаѓы аграрлыќ ќатынастар.

  4. 1494-1559 ж.ж. Италян соѓыстары.

  5. XVI ѓ. экономикалыќ даму.

  6. XVI - XVII ѓ.ѓ. италян мєдениеті.

1

5,16,,38

4.

XV-XVII ѓ.ѓ. Орталыќ Еуропа елдері.

  1. 1514 ж. кµтеріліс.

  2. Венгрия мемлекетініњ ќ±лауы.

  3. Осман ќол астындаѓы венгр жерлері.

  4. Трансилвания княздыѓы.

  5. Молдова мен Валахия.

1

4,5,16,18,26,

5.

XV-XVII ѓ.ѓ. Скандинавия елдері.

  1. II Кристиан т±сындаѓы Дания.

  2. 1530 ж. азамат соѓысы. Реформация.

  3. XVI ѓ. соњы мен XVII ѓ. бас кезіндегі экономикалыќ даму.

  4. Густав Ваза. Реформация.

  5. Швет экспанциясы. Швецияныњ ±лы державаѓа айналуы.

  6. Норвегия.

1

4,5,16,18,20,26,60

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

“Сырдария” университеті



“Филология -тарих” факультеті

“Тарих” кафедрасы

“Ортаѓасыр тарихы (батыс)” пәні бойынша

050114 “Тарих” мамандықтарының студенттері үшін



Студенттің өзіндік жұмысының жоспары.

(СӨЖ)




СӨЖ тақырыптары

Әдебиеттер

1.

XV-XVII ѓ.ѓ. Англия елдері

1. Барг М.А.”Епоха и идей” М. 1987 г.

2. Гутнова Е.В. ”Историография истории срених векав” М. 1985 г.

3. Шервуд Е.А. “Законы лангобардов” М. 1992 г.

4. История средних векав. В 2-х т. М. 2001г.

5. Энгельс Ф. “О Франции в епоху феодализма” М. 1948 г. “Архив Маркса Иэнгельса”, стр. 300-302.


2.

ІV Генрих т±сындаѓы Англия.

1. С.Д. Сказкина “Хрестоматия по истории средних векав” П. 1950 г.

2. Гутнова Е.В. “ Историография истори средних веков” М.1985 г.

3. Шервут Е.А. “ Закооны лангобардов” М.1992г.

4. Корсунский А.Р. “ Образование раннефеодального гасударство в Западной Европе” М.1973г.

5. Григорий Турский. “ История франков” М.1987г.


3.

XІІІ Людовик билік ќ±рѓан т±стаѓы Англия

1. Лебек С. “ Произхождение франков” М.1993г.

2. Болотов В.В. “Лекцийи по истори древней церкви” М.1994г.

3. “Всемирная история”. В10-т.т,3 М.1957г.

4. “История Европы”. В 8-т. Т-2,-3,” Средневековая Европа” М.1988г.

5. Левандовский А. “Карл великий” М, 1995 г.


4.

XV-XVII ѓ.ѓ. Германиядаѓы саяси к‰рес

1. Лебек С. “ Произхождение франков” М.1993г.

2. Болотов В.В. “Лекцийи по истори древней церкви” М.1994г.

3. “Всемирная история”. В10-т.т,3 М.1957г.

4. “История Европы”. В 8-т. Т-2,-3,” Средневековая Европа” М.1988г.

5. Левандовский А. “Карл великий” М, 1995 г.


5.

XV-XVII ѓ.ѓ. Италиядаѓы аграрлыќ

Ќатынастар.



1. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.


6.

XV-XVII ѓ.ѓ. Венгрия мемлекетініњ

ыдырауы


1. С.Д. Сказкина “Хрестоматия по истории средних векав” П. 1950 г.

2. Гутнова Е.В. “ Историография истори средних веков” М.1985 г.

3. Шервут Е.А. “ Закооны лангобардов” М.1992г.

4. Корсунский А.Р. “ Образование раннефеодального гасударство в Западной Европе” М.1973г.

5. Григорий Турский. “ История франков” М.1987г.


7.

XV-XVII ѓ.ѓ. Трансилвания княздігі

1. Барг М.А.”Епоха и идей” М. 1987 г.

2. Гутнова Е.В. ”Историография истории срених векав” М. 1985 г.

3. Шервуд Е.А. “Законы лангобардов” М. 1992 г.

4. История средних векав. В 2-х т. М. 2001г.

5. Энгельс Ф. “О Франции в епоху феодализма” М. 1948 г. “Архив Маркса Иэнгельса”, стр. 300-302.


8.

XV-XVII ѓ.ѓ. Молдава мен Валахия елдері

1. С.Д. Сказкина “Хрестоматия по истории средних векав” П. 1950 г.

2. Гутнова Е.В. “ Историография истори средних веков” М.1985 г.

3. Шервут Е.А. “ Закооны лангобардов” М.1992г.

4. Корсунский А.Р. “ Образование раннефеодального гасударство в Западной Европе” М.1973г.

5. Григорий Турский. “ История франков” М.1987г


9.

XV-XVII ѓ.ѓ.Данияныњ экономикалыќ

дамуы


. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.


10.

XV-XVII ѓ.ѓ. Швеция елдері

1. Барг М.А.”Епоха и идей” М. 1987 г.

2. Гутнова Е.В. ”Историография истории срених векав” М. 1985 г.

3. Шервуд Е.А. “Законы лангобардов” М. 1992 г.

4. История средних векав. В 2-х т. М. 2001г.

5. Энгельс Ф. “О Франции в епоху феодализма” М. 1948 г. “Архив Маркса Иэнгельса”, стр. 300-302.


11.

XV-XVII ѓ.ѓ. Норвегия

1. С.Д. Сказкина “Хрестоматия по истории средних векав” П. 1950 г.

2. Гутнова Е.В. “ Историография истори средних веков” М.1985 г.

3. Шервут Е.А. “ Закооны лангобардов” М.1992г.

4. Корсунский А.Р. “ Образование раннефеодального гасударство в Западной Европе” М.1973г.

5. Григорий Турский. “ История франков” М.1987г


12.

XV-XVII ѓ.ѓ.Халыќаралыќ ќатынастар

. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.


13.

Отызжылдыќ соѓыс. Вестьвал бітімі

. Б.И.Пуришев., Р.О.Шор “Хрестоиатия по зарубежный литератури., литература средних веков” М. 1953 г.

2. С.Д.Сказкин “Хрестоматия по истории средних веков” М. 1950 г.

3. Н.М. Девяткина “История средних веков” М.1998 г.

4. Н.И. Девятайкина “История средних веков” М.1998 г.

5. Р.Ю. Випер “История Древнего мира и Средних веков” М.1994 г.


14.

Ќайта µрлеу жєне гуманизм.

1. Барг М.А.”Епоха и идей” М. 1987 г.

2. Гутнова Е.В. ”Историография истории срених векав” М. 1985 г.

3. Шервуд Е.А. “Законы лангобардов” М. 1992 г.

4. История средних векав. В 2-х т. М. 2001г.

5. Энгельс Ф. “О Франции в епоху феодализма” М. 1948 г. “Архив Маркса Иэнгельса”, стр. 300-302.


15.

XV-XVII ѓ.ѓ. Батыс Еуропада жаратылыстану ѓылымыныњ дамуы

1. С.Д. Сказкина “Хрестоматия по истории средних векав” П. 1950 г.

2. Гутнова Е.В. “ Историография истори средних веков” М.1985 г.

3. Шервут Е.А. “ Закооны лангобардов” М.1992г.

4. Корсунский А.Р. “ Образование раннефеодального гасударство в Западной Европе” М.1973г.

5. Григорий Турский. “ История франков” М.1987г





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет