Лекция №9 апта Энтропия Лекция жоспары



Pdf көрінісі
бет3/11
Дата17.09.2024
өлшемі0.98 Mb.
#503727
түріЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
865 ЛекцияДОТ-ОИС 2

  
Бақылау сұрақтары
1. Энтропия анықталмағандық мӛлшері ретінде  
2. Энтропияның термодинамикалық анықтамамен байланысы  
3. Хабарлама кӛзінің ақпараттық сипаттамалары  
4. Энтропия қасиеті  
5. Шартты энтропия  
6. Дискретті және үздіксіз хабарламаның энтропиясы  
Лекция №10, 11 апталар 
  
Ақпарат артықтылығы  
  
Лекция жоспары  
1. Ақпарат артықтылығы, жіберу жылдамдығы, ӛткізу қабілеті. Хабарламада бар 
ақпараттың артықтылығы, салыстырмалы энтропия, артықтылық коэффициенті, 
артықтылықтың ақиқаттылыққа және ақпарат жіберу жылдамдығына әсері; сақтау 
құрылғысының ақпараттық кӛлемін бағалау  
Лекция мазсмұны
Қазiргi телекоммуникациялық технологиялар ақпараттық желілердi қолдануға 
негiзделген.
Коммуникациялық жүйе - генерацияның функциясы, ӛрнектеу, сақтау және 
желiнiң (түйiндермен ) тармақ деп аталатын ӛнiмдердiң тұтынуды орындайтын нысаннан 
тұратын жүйе және тармақтардың арасындағы ӛнiмнiң берiлуін орындайтын 
(байланыстар, коммуникациялар, қосулар) тораптар.
Коммуникациялық желiнiң айырмашылық ерекшелiгi - тармақтардың арасындағы 
геометриялық ӛлшемдерiмен салыстырғанда тармақ атқаратын кеңiстiктердiң 
бӛлiмшелерiнiң арасы алыс. Мәлiмет, энергия, масса ӛнiм ретiнде даралана алады, және 
сәйкесiнше ақпараттық желілердi топтар танып бiледi, энергетикалық, нақты. Желiлердiң 
топтарындағы шағын топтарға бӛлiнуi мүмкiн. Осылай, нақты желiлердiң арасында желi 
ӛндiрiстiк, кӛлiк, су ӛткiзгіштер ерекшелене алады тағы басқалар.
Ақпараттық желі - ӛнiм коммуникациялық желi, сақтау және пайдалану қайта 
ӛңдеуді шығару мәлiметі болып табылады.
Есептеуiш желі - ақпараттық желінің құрамына кiретiн есептеуiш жабдық. ЭЕМ 
және желi бойынша берiлетiн мәлiметтердiң кӛздері есептеуiш желiнiң компоненттерiмен 
және қабылдағыш болатын құрылымдар шеттегi бола алады. Бұл компоненттер (Оод 
немесе DTE - Data Terminal Equipment) мәлiметтердiң шеткi жабдықтарын құрайды. ООД 


ның сапасы ретінде,принтелер,плоттерлер, және басқа есептеуіштер, ӛлшенген және 
атқарушы жабдық және автоматтандырылған жүйелер ЭЕМ шыға алады. Мәлiметті 
қайта жiберу шындығында орталықтар және деректердi беру арқылы құралдар орта атау 
бiрлесуімен болады.
Кӛп машиналы жүйе - бұл (әрбiрi меншiктi басқару жүйесiнiң қарауында жұмыс 
iстейдi) бiрнеше компьютерлердiң ӛз қосатын есептеуiш кешен, сонымен бiрге 
бағдарламалық кешенiнiң барлық компьютерлерiн жұмысын қамтамасыз ететін бiртұтас 
компьютерлер байланысының аппаратты құралы. Кез келген кӛп машиналы жүйенiң 
жұмысы екi бас компоненттермен анықталады: жоғары жылдамдықты механизм жүйесі 
және бағдарламаны қамтамасыз ететін жүйе, пайдаланушыға барлық кешенге кіретін 
мӛлдір кӛрсетілімге кіруге рұқсат береді. Байланыс құралдарының құрамына 
бағдарламалық модульдер кiредi, олар есептеуiш жүктеменi үлестiрiлулерiмен 
шұғылданатын есептеулердi синхронизациямен және жүйенiң еконфигурациясымен 
айналысады. Егер кешеннен компьютерлердiң бiреуі жұмыстан бас тартса онда оның 
қызметін автоматты түрде басқа компьютер орындайды.Егер кӛп машиналы жүйенiң 
сыртқы құрылымды құрамына бiрнеше бақылаушылар кiрсе, онда бақылаушылардың
бірі бас тартса, онда екінші бақылаушы автоматты түрде жұмысты орындай береді. 
Сайып келгенде, кешеннiң биiк тоқтамаушылығына қол жеткiзіледі. Тоқтамаушылықтың 
жоғарылатулары, кӛп машиналы жүйелер параллель есептеулерiнің нәтижесінде мекеме 
есебiненнiң жоғарғы ӛнiмдiлiктерiне жетуге мүмкiндiк бередi. Кӛп машиналы 
жүйелердегi параллель ӛңдеуiнiң мүмкiндiктерiн салыстырғанда мультипроцессор 
жүйелермен шектелген:егер тапсырмалар бір-бірімен параллель орындалса, онда 
параллельдену бірден тӛмендейді. Кӛп машиналы кешендердегi аймақтық үлестiрiлгендiгi 
қамтамасыз етiлмейдi, егер компьютерлер арасындағы қашықтық процессорлық блокпен 
және диск сияқты iшкi жүйенiң аралығында байланыстың ұзындықтарымен анықталады.
Есептеуiш желiлерiнде бағдарламалық және аппаратты байланыстар әлi әлсiздеу 
болып табылады, автономды ӛңдеу ең жоғарғы сатысы болады- онығ негізгі элементтер 
стандартты компьютерлер, жалпы есте сақтау блогы жоқ және шеттегі құрылымдар жоқ. 
Компьютерлердiң арасындағы байланыс арнайы шеттегi құрылымдар кӛмегiмен iске 
асады - желiлiк бейiмдеуiштер, ұзын байланыс каналдар арқылы. Әрбiр компьютер 
меншiктi басқару жүйесi қарауында жұмыс iстейдi, желi компьютерлердiң арасындағы 
жұмыс үлестiретiн қандай болмасын ортақ басқару жүйесi болмайды. Желi 
компьютерлердiң арасындағы ӛзара әрекеттесу қатынастар желiлiк бейiмдеуiштер және 
байланыс каналы арқылы берiлу есебiнен боладыБiр хабарлар арқылы бір компьютерден 
екіншісі оған кіруге рұқсат сұрайды.Түрлi шеттегi құрылымдар да, дискте сақталған 
мәлiметтер де мұндай қорлар бола алады - принтерлер, модемдер, факс-аппарат және тағы 
басқалар. Желi барлық қолданушылардың арасындағы әрбiр компьютердiң жергiлiктi 
қорларының бӛлiнуi - есептеуiш желiнiң жасауының түпкi мақсаты.
Желі арқылы басқа компьютерлерден түскен хабарларды компьютер 
пайдаланушылардың қорларына күту режимінде тұрған сұраныс модульіне қосу керек. 
Әдетте мұндай модульдер (server ) бағдарламалық серверлер деп аталады, олардың басты 
мiндетi - ӛз компьютерiнiң қорларына рұқсатқа сұрау салулар (server) қызмет 
кӛрсету.Қолданушылары басқа компьютерлердiң қорларына рұқсат алғысы келетiн 
компьютерлерде сонымен бiрге алып тастаған қорларға рұқсатқа сұрау салуларды iстеп 
шығаратын және керек компьютерге желi бойынша олар кейбiр арнайы бағдарламалық 
модульдерді керек желі арқылы компьютерге қосу керек. Мұндай модульдер әдетте 
бағдарламалық клиенттер(client ) деп атайды. Желiлiк бейiмдеуiштер және байланыс 


каналдары шындығында желiлерде жеткiлiктi есептi оңай шешедi - олар басқаға бiр 
компьютерден сұрау салулары бар қатынас және жауаптармен алып бередi, қорлардың 
бiрлескен қолданудың ұйымы бойынша негiзгi жұмысты басқару жүйелерiнiң клиент 
және серверлiк бӛлiктерiн орындайды.  
«Клиент» және «сервер» терминдері бағдарламалық модульдерді пайдаланумен 
қатар желіге қосу үшін де керек. Егер компьютер басқа компьютердің желілік қоры болса 
онда ол сервер деп аталады, егер ол компьютер серверді пайдаланса клиент деп аталса 
кейде бір компьютер бірден сервер клиент рӛлін атқарады.Кейде ылғи бiр компьютер бiр 
уақытта сервер, және клиент те ролдi ойнай алады.
Есептеуiш желiлері белгiлердiң қатары бойынша классификациялайды.
Ұластырылатын түйiндердiң арасындағы қашықтықтарға байланысты есептеуiш 
желiлер танып бiледi.
Аймақтық - қамтитын түбегейлi географиялық кеңiстiктер; аймақтық желiлердiң 
арасындамына желiлерді ерекшелеуге болады аймақтық және глобалдi желілерді
сәйкесiнше аймақтық немесе глобалдi масштабтар болатын; аймақтық желiлер кейде 
(Metropolitan Area Network ) MAN желiлерi деп атайды, ал аймақтық желi үшін ортақ 
ағылшын тiлдi атау - (Wide Area Network ) WAN;
Жергiлiктi(ЛВС) - қамтитын шектелген (бiрнеше он шақтылар немесе метрлердiң 
жүздiктерiне несiмен аспайтын станцияларының алшақтығы шектерiндегi әдетте 
бiрбiрiмен, 1...2 км сиректеу) аумақтар; жергiлiктi жүйе былай сипатталады (Local Area 
Network ) LAN;
Бiрлескен (кәсiпорындар масштабы) – ЛВС бір-бірімен ӛзара байланысты сабақтас, 
жақын орналасқан, жиынтығы бiр немесе бiрнеше ғимараттардағы бiр кәсiпорын немесе 
мекемесi орналастырған қамтитын аумақ. Жергiлiктi және бiрлескен есептеуiш желiлер - 
автоматты (САПР ) жобалы жүйе қолданылатын,есептеуiш желiлердiң негiзгi түрi.
Internet ғаламдық желiлердi ерекше ӛзiнше жеке-дара ерекшелейдi (Онда жүзеге 
асырылған ақпараттық World Wide Web (WWW ) қызметi орыс тiлiнде бүкiләлемдiк 
ӛрмекші деп аударылады); бұл желi ӛз технологиясы бар желi. Internet-те - корпоративтiк 
желiлер шеңберiнде интрасетьттер (Intranet ) деген ұғым бар.  
2. Байланыс желiсiнiң ӛткiзу қабiлетi. Статикалық маршрутизацияның есебiнiң 
шешiмiнiң әдiстерi.
Желiде кӛрсетiлетiн басты талап оның негiзгi функциясының желiсiмен орындау 
болып табылады –желіні қолданатын барлық қолданушыларға потенциалдық мүмкiндiк 
беруді қамтамасыз ету. Қалған барлық талаптар - ӛнiмдiлiк, сенiмдiлiк, үйлесiмдiк, 
басқарылу, қорғаныштық, кеңейтiлiмдiк және масштабталатындық - бұл негiзгi есеппен 
сапамен байланған орындау.
Тiптi мына барлық талаптар маңызды, «қызмет кӛрсету сапасы» ұғымын жиі 
(Quality of Service, QoS) компъютер желiсiнiң тарырақ түсiндiретiндiгiмен, - оған желiнiң 
тек қана екi ӛте маңызды мiнездемелерi қосылады - ӛнiмдiлiк және сенiмдiлiк.
Желiнiң қызмет кӛрсетуiнiң таңдаулы сапа кӛрсеткiштерi тәуелсiз оны қамтамасыз 
етуiнің екi жолы бар. Бiрiншi жолы (айқынырақ, қызмет етушi оның қызыметшiсi) 
қолданушыға желiде қызмет кӛрсетуiнің сапа кӛрсеткiшiнiң кейбiрі санмен кӛрсетiлген 
шамасының орындалуына кепiлдiк беріп тұрады. Мысалы, қолданушыға жiберiлген 
пакеттердің кез келгенi қолданушыға кепiлдiк бере алады желi ұсталады 150 мс ке 
қарағанда аспайтын болады.Осы қолданушылардың арасындағы орташа канал 
қабiлеттiлiгi 5 Мбит/с ке қарағанда А және В тӛмен болады, бұл каналда рұқсат бередi 
графиканың тамыр соғуы 10 мбитке, интервалдарындағы уақыт 2секундтен аспайды. 


Frame relay және ATM технологиялары ӛнiмдiлiк бойынша қызмет кӛрсету сапасы желi, 
кепілдерді салуға мүмкiндiк бередi.
Екiншi жолы желi қызмет кӛрсететiн қолданушыларының басымдылықтарымен 
сәйкес болады. Демек қызмет кӛрсету сапасы ол жататын қолданушылардың қолданушы 
немесе топтың жеңiлдiкпен пайдаланушылығының дәрежесiнен тәуелдi болады.Осы 
жағдайда қызмет кӛрсету сапасы, кепiлдiк берiлмегенiнде емес, тек қана қолданушының 
артықшылықтарының деңгейiне кепiлдiк берiлгенiнде. Мұндай қызмет кӛрсету best effort 
деп аталады- ең үлкен тырысумен. Желi қолданушы сапалырақ қызмет кӛрсетуге 
амалдарынша тырысады, бiрақ сонымен бiрге ештеңе кепiлдiк бермейдi. Мысалы, 
жергiлiктi желіде коммутатор салынған кадрлардың приоритезациясы осындай қағидамен 
жұмыс iстейдi.
Жоғары ӛнiмдi мүмкiндiгi бойынша - бұл компъютер желiлерiне жататын таралған 
жүйелердiң негiзгi қасиеттерiнiң бiрi. Бұл қасиеттер желi бiрнеше компьютерлердiң 
арасындағы жұмыстардың қатарымен істеуіне мүмкiндiгінше қамтамасыз етедi. Желiнiң 
ӛнiмдiлiгiнiң бiрнеше негiзгi мiнездемелерi бар:  
• реакцияның уақыты;
• ӛткiзу қабiлетi;
• берiлудiң тоқтауы және вариациялық берiлудiң тоқтауы.
Желiнiң реакциясының уақыты желiнiң интегралды мiнездемесi ӛнiмдiлiгi 
қолданушының кӛзқарасымен болады. «Желi бүгiн баяу жұмыс iстейдi» тап осы 
мiнездемесiн қолданушы солай деп айтып тұра алады. Жалпы болған уақыт жағдайында 
реакцияның уақыты аралығында сұрақ туындаған жағдайда қолданушы қандай да бір 
желілік қызмет және сұраныс жауабын алады.Анығында бұл кӛрсеткiштiң мәнi қызметтiң 
түрiне байланысты болатыны белгілі, қандай да бір қолданушы назар аударады және 
қандай да бір серверге, сонымен бiрге ағымдағы күйі желiнiң элементтерiнiң – 
сегменттердің салмағы, коммутаторлар және маршруттизаторлар,сұраныс арқылы ӛтеді, 
салмақты сервер және тағы сол сияқтылар.Сондықтан желiнiң реакциясының уақытының 
орташа ӛлшемдi бағасы, серверлерге және ( қай желiнiң жүктеуiне едәуiр дәрежеде тәуелдi 
болады) күннiң уақыты сонымен бiрге қолданушылар бойынша бұл кӛрсеткiш ортақ 
шамаға келтiре қолдануға мағынасы болады. Желiнiң реакциясының уақыты әдетте
бiрнеше құрамнан қалыптасады. Жалпы жағдайда оған клиенттік компьютерде сұраныс
дайындалу уақыты кіреді, сұраныстардың клиенттер арасында берілу уақыты және 
сервермен сегменттер желілер арқылы және коммуникациялық бұйым аралық, сервердегі 
уақыт сұраныс айналымы, серверден клиентке жауап ӛтуі және клиенттік компьютерден 
серверден жауапты қабылдау уақыт айналымы.  
Ӛткiзу қабiлетi мәлiметтердiң кӛлемiн желiмен немесе оның бӛлiк тапсырған уақыт 
бiрлiгiне қамтып кӛрсетедi.Ӛткiзу қабiлетi ендi қолданбалы мiнездеме болып 
табылмайды, ол ӛйткенi желiнiң iшкi операцияларының орындауды жылдамдығы туралы 
айтады - желi түйiндердiң арасындағы деректер топтамаларының берiлуi әр түрлi 
коммуникациялық құрылымдар арқылы. Ол бiрақ желiнiң негiзгi функциясының 
орындауын сапасын тiкелей мiнездейдi - қатынастардың тасымалдауы - және сондықтан 
жиiрек реакцияның уақытқа қарағанда желiнiң ӛнiмдiлiгiнiң талдауында қолданылады.
Ӛткiзу қабiлетi биттердегi секундпен, немесе пакеттердегi секундпен де ӛлшенедi. 
Ӛткiзу қабiлетi лездiк, максимал және орташа бола алады.
Орташа ӛткiзуi қабілеті олардың берiлуi тапсырған мәлiметтердiң ортақ кӛлемнiң 
бӛлуi уақытша жолымен есептеледi, және де сайланады уақыттың ұзақ аралығы жеткiлiктi 
- сағат, күн немесе апта.  


Бір сәтте ӛткізу қабілеті орташадан бӛлінеді,ӛте кішкентай уақыт үшін күшейткіш 
таңдалады-мысалы 10мс немесе 1с.
Максимал ӛткiзу қабiлетi - бұл бақылау мерзiмнiң iшiнде жазып алынған ең үлкен 
лездiк ӛткiзу қабiлетi.
Мұндай кӛрсеткiштер жобалау, күйге келтiруге және желiнiң ықшамдауларының 
жанында жиiрек орташа және максимал ӛткiзу қабiлеті қолданылады. Жеке элемент 
немесе барлық желiнi орташа ӛткiзу қабiлетi графика найзаның заңға сәйкес үлкен 
сандарының ағымына және қарқынның басылулары бiр-бiрлерiн орнын толтыратын 
уақыттың үлкен аралығындағы желiнiң жұмысын бағалауға мүмкiндiк бередi. Мысалы, 
желiнiң мүмкiндiгiнiң максимал ӛткiзу қабiлетi қарға жүктемелермен, кәсiпорынның 
қызметкерлерi желiлерде бiр уақытта тiркелетiнде және файлдарға және деректер қорлары 
бӛлетiнге қарайтында ертеңгi сағаттардың желiнiң жұмысының тән ерекше мерзiмдерi 
қарап анықтауға бағалауға мүмкiндiк бередi.
Мысалы, ӛткiзу қабiлетi клиент компьютерi және сервердiң аралығында желi кез 
келген екi түйiндер, жол кӛрсетушi кiрiс және шығатын порттардың арасындағы немесе 
нүктелердiң арасын ӛлшеуге болады. Талдау және желiнi баптаулар үшiн желiнiң жеке 
элементтерiнiң ӛткiзу қабiлетi туралы мәлiметтерді бiлу ӛте пайдалы.  
Желiдегi кез келген құрама жолын желiнiң ортақ ӛткiзу қабiлетiнiң желiсiнiң әр 
түрлi элементтерiнiң пакеттердiң берiлудi бiртiндеп сипаты артынан маршруттың 
құрамдас бӛлiктерiнiң ӛткiзу қабiлеттерiнiң ең тӛменгiсi берiспейтiнiн атап ӛту маңызды. 
Ең алдымен құрама жол ӛткiзу қабiлетiнiң жоғарылатулары үшiн элементтер ең баяуға 
кӛңiл аудар керек - осы жағдайда мұндай элементпен, тезiрек жол кӛрсетушi болады. 
Сетоларды ортақ ӛткiзу қабілеттерімен кейде пайдалы операция жасасын және, орташа 
ақпарат санына, уақыт бiрлiгiне желi барлық түйiн тапсырған сияқты анықталатын.
Бұл кӛрсеткiш желiнiң сапасы негiзiнен жеке сегменттер немесе құрылымдар 
бойынша ол дифференциалдамай мiнездейдi.
Берiлудi тоқтау оның бұл құрылымның шығуында кiруге қандай болмасын торлық 
құрылымның пакетiнiң түсуi немесе желiнiң бiр бӛлiгiнiң моментi және пайда болуы 
моменттiң аралығындағы тоқтау сияқты анықталады. Мағына бойынша бұл ӛнiмдiлiктiң 
параметрi желiнiң реакциясының уақытына жақын, бiрақ деректердi ӛңдеудiң тек қана 
торлық кезеңдерi, желiнiң компьютерлерiнiң ӛңдеудiң кедергiсiздерiн әрдайым 
мiнездейтiн айырмашылығы болады. Әдетте желiнiң сапасының берiлуi максимал 
тоқтаулардың шамаларымен және тоқтаудың вариациялармен мiнездейдi. Сезгiш 
берiлудiң тоқтауларына трафиктің барлық түрлері емес, қандай жағыдайда болса да ондай 
тән компъютер желi тоқтаулардың шамаларына, әдетте миллисекундалардың 
жүздiктерiнен аспайды, сиректеу - бiрнеше секундтер. Мұндай электрондық почтаның 
қызметiнiң файлдық қызметінен тудырылатын пакеттерiнiң тоқтауы немесе мӛрдiң 
қызметiн, бұл желiнiң қолданушысының кӛзқарасымен қызметтердiң сапасына аз ықпал 
етедi. Басқаша тараппен қарағанда, дауыс мәлiметтерi немесе видеобейне тасымалдау 
пакеттердiң сондай болып тоқтаулары мәлiметтiң берiлетiн қолданушысына сапаның 
түбегейлi тӛмендетуiне алып келе алады – «жаңғырықтың» эффектi, мүмкiн еместiктiң 
пайда болуына кейбiр сӛздер, сурет дiрiлдеуi талқылансын, тағы сол сияқтылар.
Мысалы, ӛткiзу қабiлетi және берiлудi тоқтау тәуелсiз параметрлер болып 
табылады, желi дегенмен биiк ӛткiзу қабiлетiне ие бола алады, бiрақ әрбiр пакеттiң 
берiлуiнiң жанында түбегейлi тоқтаулар болады. Мысалы мұндай ахуал байланыс 
каналын ғұлама геотұрақты серiкпен бередi.Бұл каналдың ӛткiзу қабiлетi тiптi биiк болуы 
мүмкін, Мысалы 2 Мбит/с, осы уақытта тоқтау уақыты әрдайым кемiнде 0, 24 құрайды, 


сигналдың таратуын жылдамдықпен (км/с 300 шақты ЖШО) және (км 72 ЖШО) 
каналдың ұзындығымен анықталады.
Байланыстар каналының қабiлеттiлiгi - бұл шектеулердiң қалған тапсыру 
жылдамдығының мәнi ең үлкені (ӛлшем - бит/с):
C=maxR
R- жылдамдық қайда
Дискреттi каналдың ӛткiзу қабiлетi бойынша дискреттi сигналдар тең берiледi: 
С= Log m   
B=l/tHMқайда - бодтың модуляциясының жылдамдығы;
U™ - импульстiң ұзақтығы;
Екiлiк канал үшiн m = 2:
C=B [1+plog
2
p +(1-p) log
2
(1-p)]
Екiлiк каналдың нӛлге тең p = 0, 5 ӛткiзу қабiлетi, бұл жағдайданың жанында 
каналдың жыраларымен деп атайды (бұл физикалық р = 0, 5-шi қателер ықтималдығын
алып алуға болатынын бiлдiредi және ештеңе бермей канал бойынша).
Р = 0 және р = 1 ӛткiзу қабiлетiнiң жанында бiрдей, бұл сигналдардың қабылдауы 
1 және 1ге тапсырған сигналды дұрыс қалпына келтiру үшiн 0ге 0 алмастыру жеткiлiктi 
негативта ӛндiрiп алады 0 алмастыру жеткiлiктi ұғындырылады.
Мәлiметтiң максимал тапсыру жылдамдығының үздiксiз каналы үшiн сигнал 
тұрақты параметрлерi бар гаустық канал үшiн не шарт кезiнде жетедi, лездiк мәндердiң 
орташа қуаттың шектелген күйiнiнің (гаустық ) нормалы ықтималдықты тарата алады. 
Гаустық каналдың ӛткiзу қабiлетiнiң есептеу формуласы (Шеннонның формуласы)
К.Шенноннан 1948 жылда алынған:
C=Flog2 (1+Ps/Pn )
F -қайда каналдың ӛткiзу жолағының енi; Ps, Рп - модульделген сигналды кiруге 
әпергенiн санай жиiлiктердiң жолағындағы сигнал және қитықтың орташа қуаттары.
Пропорционал күші жиiлiктердiң жолағы және сигнал/помеханы қатынасқа ӛткiзу 
қабiлетi және олардың ӛсуiмен үлкейедi, яғни сигналдың қуатына ӛткiзу жолағының 
енiнiң айырбасының мүмкiндiгi ӛткiзу қабiлетiнiң сақтауында бар. Бiрақ ӛткiзу қабiлетiн 
шексiз үлкейту мүмкiн емес, каналдың ӛткiзу жолағының енiн үлкейте бӛгеуiл қуат 
ӛйткенi үлкею шексiз үлкейту мүмкiн емес, яғни пропорционалдық қитықтың спектрлiк 
тығыздығына сигналдың орташа қуатының қатынасына үздiксiз каналдың ӛткiзу 
қабiлетiнiң максимал мәнi.
Канал қабiлеттiлiгi мәлiметтiң берiлуiнiң потенциалдық мүмкiндiктерiн 
мiнездейдi. (дискреттi канал үшiн) К.Шеннонның кодтауының негiзгi теоремасы:
Егер канал қабiлеттiлiгiнде кӛздiң ӛнiмдiлiгi аз болса, онда (сигналға қатынастың 
ӛрнектеуi кiруге) кодтау және қате қайта кодтауын ықтималдығының жанында аз 
болғанын бола алатын (каналдың шығуындағы қатынасқа сигналдың ӛрнектеуi) қайта 
кодтаудың әдiс бар болады.Егер Н ( А ) > С болса, онда мұндай әдiстер бар болмайды.
Қателердi К.Шеннонның теоремасына сәйкес канал қабiлеттiлiктерiн тӛмендетедi, 
яғни барлық қатенi кодтауды әдiсі және қайта кодтауды таңдаумен жӛндеуге болады, 
бiрақ мәлiметтiң қатесiз берiлуi үшiн барлық қателерді түзету керек. Бiрақ әлі барлық 
қателерді табатын кодтар табылмаған.
Ӛткiзу қабiлетi - кез келген каналдың негiзгi мiнездемелерiнiң бiрi. Цифрлық 
берiлулер қателер ықтималдығы бар цифрларға каналдардың жасауларын қамтамасыз 
етедi 10 
4
....10"
6
.


Жіберілген канал қабiлеттiлiгiн біле тұра және хабарламаның ақпараттық 
мiнездемелерiн (алғашқы сигналдар) қандай хабарлама жіберуге болатынын бiле 
анықтауға болады. Мысалы, теледидар сигналының берiлулерi үшiн (не кабелдiк, 
радиорелелiк және спутниктi жүйелерде iстелген) биiгiрек ӛткiзу қабiлетi бар арнайы 
каналдардың жасауы немесе бiр әдiстi цифрларға ағынның жылдамдығының тӛмендетуi 
керек болады.
Байланыс жүйесiнiң тиiмдiлiгi - бұл ӛткiзу қабiлетiнiң қолдануы, ӛткiзу жолағының 
енi, сигналдың қуатының дәрежесi. Тиiмдiлiктiң бағалары үшiн коэффициенттер 
енгiзiлген.
Канал қабiлеттiлiгiнiң қолдану коэффициентi (ақпараттық тиiмдiлiк):
ц=Ж
Бұл коэффициенттiң нақты каналдарында 1ден әрдайым аз.
(жиiлiк тиiмдiлiгi) каналдың жиiліктер жолағының енiнiң қолдану жүйелердегi 
шектейтiн жолағы бар маңызды коэффициентi:
y=R/F
Бӛгеуiлдi қуаттың спектрлiк тығыздығының жанында сигналдың қуатының 
қолдану коэффициентi спутниктi жүйелерде маңызды(энергетикалық тиiмдiлiк):p = 
R/Ps/Pn


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет