Жарық микроскобының құрылысы және онымен жұмыс жасаудың ережелері (микроскопиялық техника).
Гистологияда қолданылатын негізгі құрал – микроскоп, зерттелінетін объект- әртүрлі ұлпалар мен мүшелердің гистологиялық препараттары. Микроскоп қымбат және нәзік аспап болғандықтан, оны баппен сақтап, төмендегі жалпы қағидаларды орындай отырып, қолдану қажет:
Микроскопты шаңнан сақтау үшін оған арнай тыс қаптар кигізу керек.
Оны тасымалдағанда екі қолмена лып (сол қолды микроскоптың табанының астына тосып, оң қолмен штативті ұстап), үстелдің үстіне соққыға ұшыратпай, ақырындап қою қажет.
Мезгіл-мезгілмен линзаларын еріткіштермен (ксилол немесе эфирмен) ылғалданған жұмсақ шөберекпен тазартып тұру тиіс.
Микроскоппен жұмыс істеу (микроскопия) кезінде оны шебер қолдану препаратты терең, жан-жақты зерттеп білудің ғана емес, сонымен бірге, оптикалық жүйесі мен препараттың ұзақ мезгіл сақталуының шарты болып табылады. Сондықтан осы жерде біз микроскопияның негізгі этаптарын және ерекшеліктерін қысқаша қарап шығамыз. Жол-жөнекей микроскоптың құрылысын бейнелеп, болуы мүмкін қателерді, олардың салдарын көрсете отырып, алдын алу және түзеу әдістерімен таныстырамыз.
А. Микроскопияның 1-ші этапы-микроскопты жұмыс жасау күшіне келтіру. Гистологиялық препаратты зерттеп білуді кішкене үлкейтумен (объектив 8х, окуляр 7х немесе 10х) бастайды. Мұның бірнеше артықшылығы бар: біріншіден, препараттың бірден үлкен бөлігін көруге және оны бірте-бірте жылжытып отырып, кесіндімен бүтіндей танысуға мүмкіндік туады. Екіншіден, қай мүшеге, тінге жататынын көрсететін кесіндінің басты белгісі тек қана бір кішкентай бөлігінде болуы мүмкін (мысалы, ұйқы безінің Лангерханс аралшықтары). Егерде бүкіл препаратты алдын-ала кішкене үлкейтумен шолып қарап шықпасақ,, ол байқалмай қалуы мүмкін. Бұл ережені студент жадына түйіп сақтауы тиіс, себебі, гистология пәнінің практикалық сабақтарында оның негізгі жұмысы, мақсаты мамандандырылған жасушаларды, тендерді және мүшелерді, оларға тән құрылымдық белгілері мен қасиеттеріне сүйене отырып, танып білу. Мұндай дағдыны қалыптастыру студентке тек қана қорытынды сабақтарды, эмтиханды тапсыру емес, сонымен бірге, болашақта патологиялық анатомия пәнін өту кезінде патологиялық процестерді ажыратуға да қажет. Үшіншіден, кішкене үлкейтумен қарап шығу препараттың қолайлы, жақсы боялған, дәл осы мүшеге, тінге тән белгілері жақсы дамыған бөліктерін таңдап алуға мүмкіндік туғызады. Ақырында, кішкене үлкейту арқылы көрінетін бейнені жай көзбен көрінетін объект бөлігімен салыстыру жеңілдей түседі. Кішкене үлкейтумен жұмыс жасауға микроскопты жұмыс күйіне келтіру үшін, бір ізді түрде төменгі әрекеттер жасалады:
Достарыңызбен бөлісу: |