Алу әдістері. Физикалық қасиеттері

Табиғи көздері: аздаған мөлшерде табиғи газда, мұнайда (еріген күйде) кездеседі. Олефиндер мұнайды крекингілегенде, сонымен қатар аз мөлшерде ағаш пен тас көмірді құрғақ айдағанда түзіледі.

Синтетикалық алу түрлері:

1. 
   Спирттерден (жеңіл, қарапайым):
   

2. 
   Галоген туындыларын сілтінің спирт ерітінділерімен әрекеттестіру арқылы:
   

Зайцев ережесі

3. 
   Алкандарды дегидрлеу:
   

Осыған байланысты цис-, транс-изомерия болады: қос байланыс С=С байланысын еркін айналуға мүмкіндік бермейді.

π-комплекс галогеноний-ион тұйықтамасы

4. 
   Химиялық қасиеттері.
   

Қаныққан көмірсутектермен (алкандармен) салыстырғанда алкендер өте активті. Оларға қосылу, тотығу, полимерлену реакциялары тән. Оның себебі –бір қос байланыстың болуы. Қос байланыстың π – байланысы әлсіз болғандықтан, жеңіл үзіледі де, сол жерімен жоғарыда аталған реакцияларға түседі.

1. 
   Галогендерді қосып алу:
   

Cl₂ – ең жеңіл, ал J₂ ең қиын қосылады.

2. 
   Н₂ – ті қосып алу (гидрлеу):
   

2. 
   Галогенсутекті қосып алу:
   

СН₂ = СН₂ + НСl → СН₃ – СН₂Сl

Этиленнен басқа алкендерге галогенсутектер Марковников ережесі бойынша қосылады.

Асимметриялық қаныққан көмірсутектерге галогенсутектер қосылғанда сутек сутегісі көп көміртек атомына, ал галоген сутегісі аз көміртек атомына қосылады. Мысалы:

Хараш эфектісі

этил спирті