Үлы Отан соғысының батыр- лары Талғат Бегелдинов пен Сағадат н үрмағамбетовке, Ба- уыржан Момыиіүлы мен Ра- хымжан Қошқарбаевңа, ңаһар- ман партазандар Әди Шәріпов пен Тоңтағали Жәнгелдинге
лар жүр. . Лагерьдің ішінде. оңтүстік қабырға боиымен ені екі
жүктеу/скачать 0.57 Mb.
|
| лар жүр. .
Лагерьдің ішінде. оңтүстік қабырға боиымен ені екі метрдей терең ор қазылған. Аштықтан, аурудан, соқ- қыдан күнделікті өліп жатқан соғыс тұтқындарын жендеттер орға тастап отырады. Лагерьдің Казатин темір жол станциясы жағында тікенек сымдармен төрт бұрышты етіп тоқып шығар- ған, биіктігі төрт метрдей, пештің мұржасы сияқты сым-мұржа тұр. Оның жанында төбесіне шығатын ағаш басқыш бар. Тұтқындардан алған күнделікті жауаптан соң, белгілі болған коммунист, комсомолец, Ңызыл Армия комиссарларын, еврейлерді фашистер тыр жалаңаш шешіндіріп осы тікенекті тар мұржаның төбесінен бастарын төмен қаратып тастайды да, төмен- нен электр тогін жіберіп өлтіріп, денесін орға жөнелтіп жатады. Сол тікенекті мұржаның жанында ені екі, ұзынды- ғы бес-алты метрдей етіліп, тікенекті сымнан тор жа- салған. «Ңылмысты», «күдікті» деген тұтқындарды тыр жалаңаш шешіндіріп, келтөк, мылтықтың дүмімен ұрып, осы тордың астынан жер бауырлата еңбектетіп, алай бір, бұлай бір өткізеді. Осыдан соң жосадай болып шыққан тұтқындарды олар өлгендерді көметін терең ордың жанындағы ерекше сарайға апарып қамайды. Лагерьдің дәл ортасында ұзын-ұзын үш сарай тұр. Соғыс тұтқындары осы сарайлардың ішінде, ішіне си- мағандары сыртында жатыр. Бәрінің де жүзінде жен- дет таяқтарының ізі бар, аштықтан ісіп-кеуіп кеткен жалаңаш-жалпы жандар. Сырттай қарап тұрғанға ауыр азаптағы осы он-он бес мың адамның жүріс- тұрыс қимылы өте баяу да сылбыр. Орындарынан жас балаша тұрып-жығылып жүрген кейбіреулерін ғана баиқайсың. Жусап жатқан қалың қойдың ішін аралап, жақта- ыр қарысып қалған аш бөрідей аласұрып, қолдарына келтек ұстаған жөндеттерді көресің. Барқ-барқ етіп, кез келген тұтқынды олар келтегімен салып қалып, жатқандарын теуіп кетіп жүр. Әне, орға қарай он шақты зембіл көтерген жиырма шақты соғыс тұтқындары кетіп барады. Олар айуан- дықпен өлтірілген өздерінің кешегі қарулас достары- ның жүздерін қасиетті Украин топырағымен жасыр- мақшы. Дұшпан қолынан қаза тапқан достарын ақыр- ғы сапарға шығарып салу әр тұтқынның ойында. Бірақ оған жендеттер рұқсат етпейді. Әр тұтқын басын көтеріп, өлік жатқан зембілге қарайды. «Ңош бауы- рым, қош!» дегендей еріндөрі дірілдеп, нұры қашқан көздеріне мөлдіреп ыстық жас толады. Лагерьдің батыс жағында ұзын сабан шатырлы са- рай тұр. Ол сарайда жұмысқа жарайды деген, әлі де болса қайраты бар тұтқындар жатады. Онда жатқан тұтқындарды ит ерткен неміс солдаттары таң сәрісінен келіп, топ-топқа бөліп, айдап алып кетеді де, күні бойы әртүрлі ауыр жұмыс істетіп, қас қарая қайтадан лагерьге айдап әкеліп қамайды. Жұмыста жарымжан болған, ауыр азап, аяусыз соққыдан әлсірегенде- рін жалпы сарайларда жатқан тұтқындарға әкеліп қосады. Қараңғы түн. Жаңбыр себелеп тұр. Сабан шатырлы сарайдан үш адам шықты да, лагерьдің ортасындағы сарайға келді. Ол сарайдан екі адам шығып, бесеуі бы- лайырақ барып тоқтады. Сәл кідірістен кейін олар жан-жақтарына ұрлана қарап, аяқтарын ептеп басып, лагерьдің түстік-шығыс қабырғасына жақындап барып тоқтады. Сол арада бәрі де бірінің соңынан бірі еңбек- теп, тікенекті сым қабырғаға келіп жетті. Алдағы алып денелі, ұзын бойлы қара торы жігіт станция депосы жұмысшыларының берген болат қайшысымен сым қа- бырғаны қия бастады. Жауын үдей түсіп, теріетіктен суық жел тұрды. Енін бір метрдей етіп сымның үш қа- тарын қиып болған кезде, алып денелі жігіттің артын- да жатқан орта бойлы ақсары жігіт оған «тоқтай тұр» дегендей белгі беріп, аяғынан тартып қалды. Бәрі де жерге жабысып жата қалысты. Ақырын басбағып қа- раса, қолына винтовкасын кезене ұстап торушы-сақшы тұстарынан оң жаққа қарай өтіп бара жатыр екен. Сақ-
жүктеу/скачать 0.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|