Михайло Тимофеевич балаларға қарады. Илько мен Михайло оның әрбір сөзін қалт еткізбестен, ықлас- Пен тыңдап отыр екен.
Мен сендерді гранатамен күтетін боламын. Ем-
тиханды біз он бір, он екі шамасында беретін боламыз, сонсоң Болыной Букринге ңарай бет аламыз. Ол жер- ден киім-кешектерімізді алып, Трахтомировкаға тар- тамыз. Сол түні таң атңанша жүретін боламыз. Бұл бейсенбі болады. Далада демалып аламыз да, әрі қарай жүреміз, жұма күні кешке айтылған жерге жетеміз ғой деп ойлаймын. Егер кездейсоқ бірдеңеге килігіп, шырмалып ңалмасақ, онда біз жұма күні партизан- дарға ңосыламыз. Ал бұл жоспарға қалай қарайсың- дар, келісесіңдер ме? — деп сөзін аяқтады Михайло Тимофеевич.
Әрине, келісеміз! — деп екеуі қосарлана айтты.
Бізге бөгеу болар жан жоқ. Егер бір пәлеге ұшы- рамасақ, бұл емтиханды да «Бестікке» тапсыратыны- мызға мен шүбәләнбаймын,— деді Михайло сенімді
дауыспен.
Ал осы тоқтамға келдік. Уақытты бөлістік. Енді бір минутті де босңа жіберуге болмайды,— деп тоңта- ды Михайло Тимофеевич.— Біраз тамақтанып алайық та, сонсоң жолға шығайық.
Илько мен Михайло өздеріне берілген тапсырманы дер кезінде орындады. Ңару-жарақты Трахтомировка селосының аржағындағы Понитов ормандарына таяу жерге апарып жасырды, сәрсенбі күні сағат төртте олар Малый Букринге келді.
Илько өзінің туған селосын алғашқыда танымай да қалды. Немістердің осы қожалың жасаған аз айлары- ның ішінде селоның ңалай өзгергенін, тіпті ол аңдай алмай қойды, бүгін бұл селоны тастап, өзінің туған, өскен үйін, өзінің баңытты балалың шағы өткен, өзінің әкесі мен анасы тұрған мекені, өз үйін талқандауға бел байлағанда, бұл село оған бұрынғыдан да ыстық қымбатты көрінді.
Бұдан бұрынырақ, әр кезде, жастардың әні мен күлкісіне, қарттардың жарқын сөздеріне, ойын-сауык думандарға толы болатын селоның кең, әдемі көшелері қаңсап тұр. Ән де, күлкі де, жарңын сөз де, тіпті бей сауат жүріс те көрінбейді. Селоның бұл түрі оба ауруы басқан аймақңа көбірек ұқсайтын. Фашист — оба ғой.
Тірі жан көрінбейді! Бұл июньнің жадыраған, шү- ғылалы күндерінде, сағат төрттің кезі еді. Үрейлі, көз- ге жат, еңсені басарлың меңіреу тыныштық басқан сз- ло адыра қалғандай қаңырап тұр. Ал тіпті таяуда ғана
еді ғой аласа таңтай дуалдардың ішінде аппаң үйлер кеңілдене, шоңтығы көтеріле анадайдан көрініп тұра- тыны. Әрбір үйдің алдында ңаптаған түрлі түсті — ңы- зыл, сары, жасыл, аң, көк гүлдер басын төмен иіп, адам көзін өзіне тартып тұрушы еді. Көшені алуан түр- лі көкшіл өсімдіктер әшекейлейтін. Көшеде гүлдердің Хош иісі аңқып тұратын, ал бал аралары гүлдер үстін- де ызыңдап ұшып жүретін-ді. Ңалың шие баңтарының ішінен күні-түні тынымсыз алуан түрлі ңұбылған құс- тардың сайраған дауыстары естілетін-ді.
Көшені басына көтеріп шулаған баңытты, шат кө- ңілді, ала-ңұла киінген балалар ертеден кешке дейін асыр салып ойнаушы еді. Міне енді ңарашы. Несі қал- ған! Ильконың жылағысы келді. Бірақ ол жыламауға тырысты. Илько жұдырығын түйді.— «Жоң, бұл ұзаң- қа бармас»,— деп ойлады ол.
Ңаңырап ңалған туған селосына қайғыра қарап, Илько бір жерде ұзаң тұрып қалды. Баланың басына осы сәтте көптеген ойлар келді, бірақ ол бірнеше күн- нен кейін партизандарға қосылып, туған жерден жау- ды ңуып, ңорланған жерді тазартуға, оны азат етугэ бар күшімен көмектесеміз деген ой келген кезде, ол азат етілген жермен келе жатқандай, кенеттен баяғы- сындай жадырап, өзінен өзі раңаттанып сала берді.
|
