М. Каппасова Саяси технологиялар
жүктеу/скачать 0.51 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Фрэнк Джеффкинстің жұртшылықпен қатынас моделі
- Саяси мониторинг
- Плебисцит
- Саяси басшының тұрақталуы
- Пресс-аташе
- Насихат
- Сүр насихат
- Тамыр-таныстық (протекционизм)
- Реакция
- Қауымдастықпен байланыс және маркетинг
- Қауымдастықпен байланыс және жарнама
- Саяси жарнаманың құралдары
- Саяси стратегия және тактика
- Суррогат-спикер
- Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары
Лобби - әлеуметтік жұртшылықтың, қабаттардың мүдделерін қорғау үшін биліктің атқарушы және заңды органдары кезінде жасалатын, қысым топтарының әртүрлілігі. Саяси құлық әрекеті – саяси өмір туралы халық санасына иллюзиялық түсініктерді енгізу, саяси алдауға түсіру мақсатымен ұстайтын билікті пайдаланатын, жұртшылыққа психологиялық әрекеттер тәсілінің жүйесі. Саяси маргиналдық - әлеуметтік өмірдің түрі, қайсысы кезінде мемелекеттік шектеулер өзімен индивидтің қалыптасуы өтетін орта ретінде, тұлғалық қатынастардың мазмұнын анықтайды. Саяси маргиналдықтың негізі тұлғаның социумге әсер ету шарты ретінде, жалпы өркениет және гармония идеялары арқылы тұлғаның әлеуметтік трансформация механизмі болып келеді. Саяси маркетинг – (ағыл. Pol marketing) – саяси нарықты зерттеу және саяси санаға әсер етуі бойынша шаралар жүйесі. Өзіне келесі элементтердің жиынтығын қосады: саяси жарнама, қоғадмық пікірді және жұртшылықпен байланыс жүйесіндегі басқа шараларды ұйымдастыру, жеке кездесулер, электоратты материалдық ынталандыру. С.м. кешен әсірінің астында электоралды өзгеше ілтипаттар, электоралды мінез-құлық және электоралды сұраным (электорат сұранымы) қалыптасады. С.м. прагматикалық мақсаты саяси субъектінің (партияның, саяси лидердің және т.б.) ыңғайлы имиджін қалыптастыру мақсатымен нақты мақсатты аудиторияға әсер көрсету болып келеді, ол сайлаудағы немесе кандидаттың нақты рейтингтерінде алынған дауыстар түрінде көрінеді. С.м. сайлау күніндегі сайлаушылардың дауысы, саяси бағдарламаларды немесе заң жобаларды талқылаудағы нақты уақытында оларды қолдау түрінде салыстырмалы жылдам қайтарып беруді алу үшін бағытталған, саяси компанияларды да өзімен ұсына алады. Фрэнк Джеффкинстің жұртшылықпен қатынас моделі: 1. Жағдайды бағалау: «дұшпандылық, қате түсінік, көңілсіздік, білмеушілдік» жинақ сөздерінен «сүйіспеншілік, құрметтеу, мүдде, білушілік» жиынтығына қозғалыс. 2. Мақсаттарды таңдау: имиджді түзету, клиенттерді жаңа тауар немесе қызметтер түрімен таныстыру және басқалары. 3. Өз жұртшылығының тобын анықтау. 4. Көпшілік пікірге максимал нәтижелі КАЖ және әсер ету технологияларын таңдау. 5. Бюджетті жоспарлау. 6. Жеткен нәтижелерді бағалау.
1. Саяси сферада әулеметтік сферамен өзара байланыста: а) саяси ұйымдардың қызмет көрсету мәселелері бойынша; б) саяси мәселелер бойынша ұйымның кез келген типтерінде кеңес беру. Көпшілік пікірді сұрау – сұрау, азды-көпті қалың бұқара топтарынан (көпшілік пікірлерді тасымалдаушыларынан) ақпаратты алу мақсатымен өткізілетін. Нарық және жарнама конъюнктурасын, білім беру және мәдениет сұрақтарын, сайлаушылардың пікірін және басқалары зерртеу көпшілік пікірдің сұрауына түседі. Оппозиция – 1) кері әрекет, қандайда бір саясатқа, саяси саласына, саяси немесе басқа әрекетке немесе қызметкерге қарсыласу; 2) көпшіліктің пікіріне қарсы немесе үстемдік етуші пікіоге қарсы шығатын, партия немесе партиялар тобы немесе қандай да бір адамдар тобы. «Паблик рилейшнз» (жұртшылықпен қарым-қатынас( - көпшілік пікірге, билікке, саяси бәсекешілерге тура әсерін ұйымдастыруымен байланысты, саяси технологиялардың ерекше түрі ретіндегі әрекет. Бұл әрекет әртүрлі әлеуметтік топтар және мүгедектердің менталитетін өзгертуге бағытталған, жұртшылыққа белгілі ақпаратты ұсынуға, саяси субъектілердің және жұртшылық арасындағы, олардың мүдделерін өзара келістіру жолымен коммуникативті байланыстарын реттеуден тұрады. Сондықтан «Паблик рилейшнз» өзімен саясаткердің немесе саяси ұйымды интеллектуалды қолдаудың жарнамалық-пропагандалық түрін ұсынады. Парадигма – болжалды контурларды, белгілі түрлендірулерді жүзеге асыру бейнесін және олардың мүмкін нәтижелерін ұсынатын, бастапқы концептуалды сызба (модель). Парадигма – саяси реформалардың, жоспарлардың және бағдарламалардың тұрақты компоненті. Парти-плент – арнайы шақырылған қонақтарды қабылдау кезіндегі тауардың демонстрациясы немесе кішігірім фирманың, үй жағдайында жергілікті масштабты лидердің мини презентациясы. Паритет – күштердің тепе-теңдігі; саяси немесе әскери-стратегиялық паритет, қаруланған күштер және қаруландыру саласындағы елдердің тепе-теңдігін алдын ала ескеретін. Саяси платформа – саяси әрекеттің ашылған жоспары, қандай да бір сұрақ бойынша саяси партиямен, ұжыммен, топпен қабылданған, көз-қарастар, шаралар және талаптар жиынтығы.бағдарламадан немесе қоғамдық ұйымнан саяси платформа көлемі бойынша кішігірім теориялық мазмұнымен, басым тәжірибелік бағытымен ерекшелінеді. Плебисцит – бүкіл халықтық талқылау, дауыс беру, референдум. «Саяси консалтинг» (саяси кеңес беру) – «саяси консалтинг» саласындағы мамандардың қызметін әртүрлі саяси ұйымдармен және лидерлермен (көбінесе сайлау компаниялар барысында) пайдаланудан тұратын, саяси технологиялардың маңызды түрі. Бұл – қаржы қаражаттарын жинау бойынша, жұртшылық пікірлерді сұрау бойынша, тура (адрестік) жарнама бойынша мамандар, көпшілік ақпарат құралдары бойынша, соның ішінде теледидарлық жарнама және имиджмейкерлердің әрекеті бойынша кеңес берушілер, жұртшылықпен қатынас бойынша кеңесшілер, стратег-ұйымдастырушылар. Әуегейлік – саясаттағы жеке тұлғаларға сияқты, солай әртүрлі қоғамдық ағындар мен қозғалыстарға тән, саяси әрекеттің түрі, пішіні, стилі, әдісі. Негізгі қасиеттері: қалың бұқара топтарға үнемі апелляциялар; митингтер мен демонстарцияларды ұйымдастыру және қатысу; сайланған мемлекеттік институттарға сенбеушілікті қоздыру, бюрократияны, коррупцияны және т.б. сынау; әуегейлік үшін әлеуметтік мәселелердің қарапайым шешілуіне мүмкіндігіне сенім, интеллектілікке қарсы сипатты; әуегейлік идеяларының әр алуандығы демократиялық, консервативті, реакциялық тенденция үшін және, сәйкесінше оның әртүрлі бағалары («сол ә.», «оң ә.») үшін негіз жасайды. Саяси басшының тұрақталуы – саясаткердің ерекше позитивті қасиеттеріндегі электораттың зейінін акценттеу арқылы саяси ортадан (мысалы, бәсекеші ортасынан) нақты саяси басшысын шығару. Саяси шапшандық – қоғамның саяси құрылымындағы индивидпен немесе топпен орнын ауыстыру. Кең түсінікте С.ш. адамдардың саяси жағдайының кез келген өзгеруін белгілейді. Мысалы, саясаткердің аймақтық партиялық құрылымнан федералды құрылымға ауысуы тік сызықты өрлеп келе жатқан шапшандықты білдіреді, саясаткер немесе партия рейтингінің төмендеуін төмен түссіп бара жатқан тік сызықты шапшандық ретінде қарастыруға болады. Саяси орта – көпөлшемді әлеуметтік кеңістігінің саласы. С.о. саяси жүйе өмір скретін, орта элементі секілді, солай осы жүйенің құрама бөлігі болып келеді. С.о. саясаттың қызметтерінің жалпы (саяси социализация және саясатқа қосылуы) сияқты, солай процессуалдық (саяси шешімдердің қабылдауы және орындалуы, мүдделердің өрнегі және интеграциясы) қызметтері жүзеге асырылады. С.о. қызмет етуінде жұртшылық байланыстар және қарым-қатынастар жүйесі маңызды қызмет ойнайды. Саяси портрет – саяси басшының ашық бейнесі, ол туралы өзекті және жеткілікті мәліметтерді ұсынуды қосатын. С.п. реципиентке басшының бейне нұсқасын, оның жеке қасиеттерінің тура және жанама сипаттамаларын, омірбаян фрагменттерін, жалпы маңызды әрекетін және оның бағдарламасын ұсынады. Бағдарламаның өзіндік және бағдарламалық блоктарын, рационал және эмоционалды әсер ету факторларын үйлестіріп, саяси басшы жұртшылықпен қарым-қатынасын белсендіреді. Саяси маргиналдық – тұлғаның, қабаттың, субтоптың санасының және тәртібінің әлеуметтік қасиеттері. Маргиналдық алғашқы әлеуметтік субстраттан қол үзуін, тұлғаның және топтың мағынасын анықтайтын, сонымен қатар ұқсас интеграциялық байланыстарды қайта басталудың принципиалды мүмкін еместігін білдіреді. Презентация (ағыл. рresentation): а) жие жарнамалық-саудалық мақсаттармен жасалатын, халыққа жаңа кітаптарды, газеттерді, журналдарды, фильмдерді, бағдарламаларды және басқа жаңа тауарларды, бұйымдарды. Қызметтерді көрсету; б) РR құралы, шақырылған аудиторияға фирмаларды, жаңашылықтарды енгізуді, жаңалықтарды, сый ақыларды, жаңа қызметтерді, жаңадан құрастырылған ұйымдарды (кәсіпорындар, фирмалар, мекемелер және т.б.) ұсынуда негізделетін. Ереже ретінде, фирманың П. Фирманың ашылу немесе жасалу себепті, жаңа жетістіктерді, компанияның жаңа имиджін көрсету, сонымен қатар жаңа нарыққа шығу кезінде өткізіледі. П. өзіне өнімді және мәдени бағдарламаны, сонымен қатар фуршет (түскі ас, кешкі ас және т.с.с.) көрсетуді қосады. П. Ресми қабылдаумен қосылуы мүмкін. П. Тек қана журналистерге емес, сонымен қатар ықтимал тұтынушылар, сатып алушыоар, инвесторлар, серіктестіктер, әсерлі чиновниктер және т.с.с. үшін де ұйымдастырылады. Әдетте П. бойынша шаралар кешені келесі оқиғалар тізбегін жоспарлайды: пресс-конференция, көрсету, музыкамен сүйемелдеп формалды емес қарым-қатынас, қоштасу (сылықты берумен мүмкін). П: келесі презентацияларға бөлінеді: әдет бойынша презентация, жоспар бойынша презентация, қажеттілікті қанағаттандыру бойынша презентация, ұсыныстарды дағдылануымен презентация. Пресс-аташе – баспасөзбен байланыс үшін жауапты, дипломатиялық өкіметінің (елшіліктің, миссияның) қызметкері. Пресс-бюро – съезддер, конференциялар, конгресстер, спорт сайыстары және т.б. уақытында ұйымдастырылатын, ақпарат қызметі, пресс-орталық. Пресс-релиз – жұртшылықпен байланыс құралы, өкіметтік мекемелермен, пресс-бюролармен, әртүрлі ұйымдардың штаб-пәтерлерімен байланыстың хабарласу құралдарының каналы бойынша баспасөзде басылу немесе тарату үшін шығарылатын, ресми хабарлама ретінде пайдаланылатын. Пресс-релиз-анонс – болашақ шара туралы онда журналистерді қатысуға шақыруымен қысқаша хабарлама (ереже ретінде, көлемі бір беттен артық емес). Қызықты ақпаратты және жаңалықты беру уәде әртүрлі КАҚ өкілдерін тартады. Пресс-конференцияны өткізу қарсаңында таратылады. Пресс-тур – ұйымды зерттеу мақсатымен журналистердің қатысуымен ұйымдастырылған акция. П-т. қабылдайтын ұйым хабарлайды, олар п-т. өткізудің барлық шығындарын өзіне алады. П-т. шаралары ұйым әрекетімен тура танысудан басқа пресс-релиздерді және басқа анықтамалық ақпараттарды таратуды көздейді, пресс-конференцияларды тур басында және оның нәтижесі бойынша өткізу, сыйлықтар беру, фуршет және т.б. қосады. Провайдер (анғл. provider – жабдықтаушы) – осы терминді көбінесе делдал-фирмаларға қатысты пайдаланады, олар тұтынушыларға Интернет желістік қызметтеріне (servise provider) кіру рұқсатын қамтамассыз етеді. П. әдетте тұтынушыға электронды поштаны, «бүкіләлемдік торының» серверлеріне және электронды конференцияларына кіру рұқсатын, алыстатылған терминал режімінде жұмыс істеуді, файлдарды беруді, арнайы бағдарламалық қамтамассыз ету және модем көмегімен қамтамассыз етілетін, Интернеттегі тура сөйлесуді қамтамассыз етеді. Насихат – саяси институттарға, басшыларға, элитталарға және т.с.с. қатынасты қалыптастыру үшін қалың бұқара топтарының санасына енгізу мақсатымен идеяларды тарату. Ақ насихат. А.н. қайнарлары жеңіл және тура дәлдікпен қондырылады, ал ақпарат азды-көпті шындыққа сәйкес келеді. А.н. мақсаты – манипулятивті технологияларды қолданусыз белгілі идеяларды, ақпараттарды тарату. Сүр насихат. С.н. қайнарын дәл бекітуге мүмкін емес, ақпарат шындығы үнемі қамтамассыз етілмейді. Қара насихат жалған қайнарды пайдаланады, өтірікті және ойдан шығарылған хабарламаларды таратады. Қ.н. барлық хабарламалар гаммасын қосады – шыңдықтан ашық өтірікке дейін. Қ.н. мақсаттары жұртшылықтың мүдделерін ескермей, насихат субъектісінің пайдасына анықталады. Тамыр-таныстық (протекционизм) – 1) мемлекеттің экономикалық және саяси шаралардың жүйесі, белгілі кіргізілетін тауарларға жоғары баждарды енгізу жолымен, оларды енгізуге және басқа шаралар қатарын шектеу немесе толық тыйым салу жолымен халық экономикасын шетел бәсекешіліктен қорғауға бағытталған; 2) кімнің болсада да іс-әрекетін тұрғызу кезіндегі жақтаушылық, қолдау, жүйесі. Саяси үдеріс – субъектілер белгілі саяси ролдерді және қызметтерді орындайтын, саяси өмірдің субъетілерімен мүдделерді жүзеге асыру бойынша әсер көрсетудің әртүрлі формалар жиынтығы. Реакция – жойылып бара жатқан қоғамдық тәртіпті сақтау мақсатында қоғамдық үдеріске белсенді қарсыласытық. Саяси өш алу (реванш) - жеңімпаз болған саяси қарсыласты жеңу мақсатымен пайдаланылатын, саяси күрестің түрі. Саяси жарнама – коммуникацияның ерекше түрі, С.ж. міндеттері болып келеді: 1) тұрғындарға белгілі саяси мақсаттарды және нұсқауларды жеткізу; 2) әртүрлі әлеуметтік топтардың үміттеріне сәйкес оларды келтіру; 3) сәйкес саяси имидж негізінде қалыптастыру. Саяси жарнаманың тиімділігі қаншалықты көпшілік сана деңгейінді ашық болатынынан тәуелді және мәдени архетип, түпкі, эмоционалды есте қалатын түрде осы міндеттердің шешілуін қамтамассыз етеді. Саяси жарнама табысының шарттарының бірі болып, негізгі лозунгтерді, презентацияланатын мақсатттарды және саяси субъектілердің нұсқауларын анықтау келеді. Саяси реформа – саяси түрлендіру, өзгерту, бар жүйені маңызды өзгертусіз қайта құру, Саясаттағы реформалар өзгеру мазмұны және түрі бойынша революция ұғымына қарама-қарсы. Саяси нарық – ауыстырудың ерекше түрі, қайда әрекет етуші саяси күштердің, ұйымдардың, саяси саласында қызмет ететін партиялардың әрекеті анықталады, өлшенеді және бағаланады, қайда нақты және потенциал саясаткерлер-бәсекешілер өзін көрсетеді, қайда тұрғындарда өзінше тұтынушылық ілтипатты өзіне тарту өтеді, саяси тауарлар мен қызметтердің нақты «ұсынысы» мен «таңдауы» бар. Саяси бостандық – табиғи, адамнан, адамдардың әлеуметтік қауымынан жаттықпайтын қасиет, оларға құқық нормаларына, тұрақтылыққа бағытталған мүдделеріне, мемлекет пен қоғамдағы саяси-билік қатынастардағы тәртіпке сәйкес өз ойларын және әрекеттерін көрсетуге мүмкіндік беретін. Саяси бостандықтар конституцияда, басқа заңдарда және құқық нормаларында бекітіледі. Саясаттағы символ – белгі, бейне, қайда жанама түрдегі, жасырын тәсілмен маңызды саяси мазмұны өрнектеледі. Символдар танымның және коммуникацияның ежелгі, терең жолдарының бірі болып келеді. Символ бұл нақты, тіршілік ететін және нақты емес, саналы және саналы емес бірлестік (К. Юнг). Қауымдастықпен байланыс және маркетинг. Маркетинг нарықты зерттеу бойынша әрекет ретінде мақсаттардың және РR міндеттердің қалыптасу қайнарларының бірі болып қалыптасады. Ереже ретінде, жұртшылықпен байланыс бойынша маман, тәжірибеде бір уақытта маркетингпен де айналысады. Ол - өзінше тауар мен қызметтер тұтынушылар және өндірушілер арасындағы келістіруші. Тәжірибелік әрекетте РR-маманы нарық туралы белгілі ақпаратты маркетинг бөлімінен де алуы мүмкін. Көптеген авторлар жұртшылықпен барлық байланыс жүйесін интеграцияланған маркетинг коммуникациялар ретінде қарастырады. Осы концепцияға сәйкес, компания туралы анық, тізбекті және дәлелді түсініктерді өңдеу мақсатымен коммуникациялардың әртүрлі каналдарының жұмысы мұқият ойластырылады және үйлестіріледі: көпшілік ақпараттар құралындағы, дербес сатулардағы, өтімді ынталандырудағы, тура маркетингтердегі жарнамалар. Және, Г.А. тульчинский ақиқат белгілегендей: «Бизнес және әлеуметтік технологиялыр шегіндегі РR-әрекет, ол тек жарым-жарты маркетингпен сәйкес келді». Қауымдастықпен байланыс және жарнама. Бір ғалымдар Public Relations және жарнаманы бір бірінен толық бөлуге тырысады, басқалары РR жарнамалық әрекетке қосуға тырысады. РR және жарнама жалпы және ерекше әлпетке ие. Жарнама белгілі тауармен және оны нарықта жылжыту қажеттілігімен, тұтынушыны тұтынуға ынталандыруымен байланысты. РR дереу нәтижемен үнемі байланыста болмайды, өйткені болашақ нарықты, ақылдың болашақ жағдайын, болашақ әрекеттерді дайындайды. Жұртшылықпен қатынас бойынша белгілі маман Филипп буари, олардың ерекшеліктерін ерекшелеп, РR – бұл «сенім стратегиясы», ал жарнама – «тілек стратегиясы» екенін айтқан. Жарнама – болашақ компанияның кейінге қалдырылған табыс. РR қоғамдық санада ұйымның өзін, өндірушіні алға шығарады. Берілген әрекет «таза түрде» - жарнамадан қарағанда арзандау ақпараттық шаралар кешені, және жие нәтижелілеу болады. Қалай жұртшылықпен байланыс, солай жарнама да маркетингтік коммуникациялар технологиясы болып келеді. «Маркетинг» ұғымы пайда болғанша, барлығы бір ұғымда «жарнама» тоғыстырылған. Кейін маркетинг теориялары дами бастады, жеке негізгі ұғымдар қалыптаса бастады: тура жарнама (advertising), сейлз промоушн (sales promotion), паблик рилейшнз (public relations), директ-маркетинг (direct marketing), сауда маркаларын жылжыту ғылымы және өнері, паблисити (publicity), корпоративтік жарнама және басқалары. Негізгі ұғымдардың барлық осы кешенің promotion ұғымымен байланыстыру қабылданған, яғни маркетингтік коммуникациялар саласындағы тауарлар мен қызметтерді жылжыту жүйесімен. Клиенттің көз қарасы бойынша жарнама және РR – бұл бір нәрсе, өйткені жарнамалық және РR акциялардың соңғы мақсаттары – тауарды жылжыту – сәйкес келеді. Бірінші көзқарас бойынша РR – ғылым мен өнердің қосылуын ұсынатын, жарнамалық әрекет. Бірақ РR және жарнама тек қана кең аудиторияғы әсер ету функциясымен ғана байланысты. Ерекшелігі келесіде, РR негізгі қызметі басқару болып келеді және басымдылық өзіндік аралық коммуникацияға беріледі. Жұртшылықпен байланыстар жұртшылықпен үйлесімді қатынастарды қолдауға және ұйымның позитивті имиджін қалыптастыруға бағытталған, ал жарнама ақылы негізде тауарларды және/немесе қызметтерді сатуға ынталандыратын, шаралар жүйесін ұйымдастырады. Кез келген ұйымның әрекетіне қолданбалы паблик рилейшнз және жарнама жұртшылықпен байланыстың бірыңғай жүйесін құрастырады. Кез келген ұйымның табысты қызмет етуі және дамуы үшін фирманың тауарын немесе қызметін сатып алуға тілегін де жасау қажетті (жарнама), және ұжымға бүтінде сенім шақыру (РR). Саяси жүйе – мемелекеттік, саяси және қоғамдық ұйымдардың жиынтығы, олардың арасындағы әсер ету түрінің жиынтығы, саяси билікті пайдалану көмегімен жалпымаңызды мүдделерді жүзеге асырылуын іске асыру. Саяси жарнаманың құралдары (анғл. Advertising political aids). Саяси жарнама қалай рационалды солай аудиторияға әсер етудің эмоционалды құралдарын пайдаланады, реципиенттердің қалай саналы, солай саналы емес реакцияларына бағытталатын. С.ж.қ. ретінде ауызша, бейнелі және дауыс құралдары қолданылады. Саяси сана – адамдармен саяси тұрмысты – идеялардың, теориялардың, көзқарастардың, әлеуметтік шындықтың, қоғамның саяси күштерінің мүдделері мен мақсаттарының кескіндеуі және түсінуі. Саяси стратегия және тактика – саяси үдерісті жоспарлау және басқару деңгейі. Стратегия қозғалыстың жалпы мақсаты және жалпы ұстанымдар және оған жету тәсілдері ретінде қалыптасады және идеологиялық теориялар, манифестер, саяси партиялар мен элиталардың жалпы бағдарламалары арқылы жүзеге асырылады. Тактика стратегиялық үдерісті біруақытта өзімен өзіндік үдерістерді және бүтіннің сәттерін ұсынатын, кезеңдер мен бөлшектерге бөлу ретінде жасалады. Саясаттағы субъективизм – 1) саяси қайраткерлердің ұстанымы, ақиқаттығынан айырылған, сол немесе басқа құбылыстарға әділетсіз қатынастан, сол немесе басқа құбылыстардың аса дербеске, уақытымен оларға бір жақты қатынасымен, жиі кездесетін дербес мүдделермен, ұнатымдарымен, сүйіспеншілігімен немесе сүйкімсіздігімен негізделген ақиқатты, негізделген бағалауына ауыстыруынан тұратын; 2) ұстаным, қайсысына сәйкес саяси өмір, оның үдерістерінің барысы және нәтижесі тек саясаттың субъектілерімен анықталады, ең алдымен жеке адамдардың еркімен, талпыныстарымен, мүдделерімен, көңіл-күйлерімен, алғашқы кезекте жетекшілердің. Саясаттағы субъективизмнің соңғы көрінуі – волюнтаризм. Суррогат-спикер – бірінші адамдардың орнына өзекті мәселелерді талқылау үшін шақырылатын, ақпараттық нарықтағы белгілі авторитетке ие болған адамдар. Саясаттың субъектілері – саясат саласында әрекет тететін адамдар, әоеуметтік топтар, ұйымдар, қозғалыстар, институттар. Субъект қатарына азаматтар, әлеуметтік қабаттар, халықтар, ұлттар, қоғамдық-саяси ұйымдар, соның ішінде партиялар, қозғалыстар, мемелекет, халық, бүтіндей қоғам енеді. Тәуелсіздік – үстінен қараушылық және биліктің тәуелсіздігі, мемелекеттің, халықтың, ұлттың және адамның саяси теңқұқылығының жиынтығы. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (жалпы). Диалогты жүргізу талаптарының мағынасы және оларды тәжірибеде пайдалану икемділігі – жұртшылықпен байланыс бойынша жоғарымамандандырылған маман дайындығының бас шарттарының бірі. Д.ж.т.: 1. Қатысушылар пайдаланатын, бірыңғай тіл, белгілердің жалпы мағыналары қажетті. 2. Әрбіреуі өзінде білу мен білмеу арасындағы қайшылықты қарастыратын, сұрақтардың жиынтығымен көрсетілетін және оларды шешуге түрткі болатын, жалпы талқылау заты болуы керек. 3. Оның қатысушылары арасында қарым-қатынас жасау тілегі және қажеттілігі болуы керек. 4. Диалог ақиқатқа деген талпынысын, ойлаудың дамыған қабілеттілігін, диалогтағы ынтымақтастықты ұсынады; басқа адамды тыңдау және есту шеберлігін ұсынады. 5. Серіктестің пікірлеріне және көзқарастарына сынамалық қатынас қажетті. 6. Күш жұмсалатын немесе әлеуметтік қысым мүмкіндігін жоққа шығару (бұйрықтар, байбаламдар, кемсіту, қорлау). 7. Диалогқа қатысушылардың санына және талдауға шығарылған, пікірлер санына қатан шектеуліктер қоймау. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (сұрақтарға): 1. Сұрақтар парасатты болуы керек, яғни мақсатты болуы керек және диалог құрамында түсінікті қойылуы керек. 2. Сұрақ қалай оны берушіге, солай оған жауап берушіге айқын (ұғынықты, түсінікті, екі ұшты емес) болуы керек. 3. Шарттар дәл болуы керек (мысалы, келесі сұрақтың шарты «Қандай жұп сандар 2 бөлінеді» дәл емес, өйткені 2-ге бөлінбейтін жұп сандар жоқ). Талданатын сұрақтар нақты болуы тиіс. Нақтылық сол немесе басқа құбылыстың құрамында қарастыруды талап тетеді және тек затты бүтінде қарастырғанда, оның терең қозғалмалы күштерін және терң үдерістерін түсінгенде, олардың тарихи сабақтастығында оның тұрмыс түрінің бейнелеуінде, мағынасындағы оның қайшылықтарын ашқан кезде ғана қамтамассыз етіледі. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (жауаптарға): 1. Жауап саралығымен, дәлдігімен, бірмағыналығымен және қысқа айтушылықпен ерекшелену керек (жауап сұрақ тілінде қалыптасады, оның мағынасы бойынша беріледі). 2. Жауап сұрақтың екіұштылығын төмендету керек. 3. Жауап сұрақтың жаңылысын көрсету керек, егер ол бар болса. 4. Сұраққа сұрақпен жауап тек сол жағдайда болуы мүмкін, қашан оны дұрыс айқын түсіну үшін толықтыру керек болса. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (аргументация тезистеріне): 1. Аргументация тезисі тек сол жауап болып келеді, қайсысы диалогқа қатысушыларда белгілі күмән тудырса. 2. Тезис анық, бірмағыналы және қысқа баяндалуы керек. «Ақиқаттың ең дұрыс қасиеті – бұл қарапайымдылық және айқындық. Жалған үнемі күрделі, астарлап және көпсөзді болады» (Л.Н. Толстой). 3. Тезис бағытталған адамдармен дұрыс түсінілуі керек. 4. Тезисті сөз сөйлеу басында баяндау ұсынылады. Сөзді айтылғаннан қорытынды ретінде тезисті қайталаумен аяқтайды. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (аргументтерге): 1. Дәлелдерде, теріске шығаруда, растауда аргументтер ақиқат байымдаулар болуы керек. 2. Аргументтер байымдаулар болуы керек, қайсысылардың бағасы ақиқаттық, жалғандық, ықтималдық және т.б. көзқарасынан тезистерден тәуелсіз бекітіледі. 3. Дәлелдемелерде және теріске шығаруда аргументтер тезисті қабылдау үшін жеткілікті болуы керек. Ақиқаттығы тезистің ақиқаттығын кепілдейтін, аргумент жеткілікті деп аталады. Саяси кеңес берушінің диалогты жүргізу талаптары (көрсетілімге): 1. Аргументацияның сол немесе басқа түр өзгешілігіне сипатты, логикалық байланыстар сақталуы керек. 2. Көрсетілім софизмді жоққа шығару керек, яғни диалог қатысушыларын жаңылысуға енгізбеу керек. жүктеу/скачать 0.51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|