Мағжан ЖҰмабаев педагогика
жүктеу/скачать 1.6 Mb. Pdf көрінісі
|
| Есту сезімін тәрбие қылу. Баланың есту сезімін
тәрбие қылу – алдымен оның құлағын түрлі зияннан сақтау деген сѳз. Мысалы, баланы қисық яки еңкейтіп ұстау жарамайды. Себебі, басқа шапшыған қан құлақ- қа зиян келтіреді. Қатты дыбыс, құлаққа суық тигізу, шомылдырғанда су жіберу жарамайды. Құлық ағып, яки басқа түрлі баланың құлағы ауыра бастаса, тез док- торға емдету керек. Надан алдауыш дәрігерге емес, ғы- лым иесі докторға. Әсіресе қызылшадан соң баланың құлағы ауырымпаз болады. Қысқасы, ауру білінсе-ақ, емдету керек. Баланың құлағын зияннан сақтаумен бірге баланың сақ құлақ болуына да кѳмек кѳрсету керек. Құлақтың сақ, естімпаз болуы үшін баланың түрлі дыбысты ести беруі шарт. Сондықтан ана баланың жанында ешбір уақыт үндемей отырмауы керек. Дұрыс, ол анасының сѳзін ұқпайды. Әйткенде де әдеттене берсін. Біз айт- пай-ақ, баласы еш нәрсені ұқпаса да, баласын шын сүй- ген ана ѳзі-ақ айналып-толғанып жатады ғой. 66 «Сенімен Болашақ» республикалық қоғамдық бірлестігі Қысқасы, балаға қандайда болса дыбыс естіртпей қою дұрыс емес. Бала жансыз заттардан шығатын шуды, судың сылдырын, жібектің судырын, шѳптің сыбдырын, темірдің қаңғырын, һәм жанды заттардан шығатын ды- быстарды, жылқының кісінеуін, қойдың маңырауын, мысықтың мияуын, құстың шырылын ести берсін. Бала малдың дыбысына еліктегіш болады. Бала қошақанша маңыраймын деп әуре болып жатады. Баланың есту сезімін ілгерілету үшін біраздан бала- ға түрлі музыка құралдарының үнін естірте беру керек. Домбыраға түрлі күй тартып отырсаң, алдыңда отыр- ған бала тырп етпей, шын ынтасымен тыңдап отырмай ма? Баланың есту сезіміне аса кѳп әсер беретін – бесік жыры. Баланы қолына алған, баланың бесігі жанына келген ана аузына тас салғандай үндемей отырмасын. Жырлай берсін. Бала сѳзін ұқпаса да күйінен әсерле- неді. Жас балаға қазақтың «Әлди-әлди, ақ бѳпем» деп басталатын ескі бесік жырын жырлау керек. Бұл жыр- дың күйі де, сѳзі де тәтті. Біраз есейген балаға жырлау үшін қазақ әйелі тѳмендегі бесік жырымен таныс болса игі болар еді. Бесік жыры К үнім, айым, Еркетайым, Бѳлейін енді Тыста дауыл, Жатқан ауыл, Ұйқың да келді. Жұмсақ бесік, Жылы тѳсек, Жата ғой, қозым, 67 «Асыл мұра» сериясы Әлди, бѳпем, Әлди, бѳпем, Ұйықта, жұм кѳзің. Құлыншақтар, Қозы, лақтар – Бәрі-ақ ұйқыда. Сен – жұлдызым, Сен – кѳз нұрым, Кір тәтті ұйқыға. Сая жаным, Балапаным, Соқсын дауыл, жел, Болма алаң, Сүйген анаң Сақтар, анық біл. Беу-беу, бѳпем, Беу-беу, бѳпем, Әлди, әлди-ай! Сәулем, еркем, Күні ертең Толарсың сен ай. Пісіп алмам, Толып бағлан, Жүгіріп жүрерсің. Сұлу сүйрік, Жорға жүйрік Тайға мінерсің. Қара жарғақ, Түлкі тымақ Шоқтап киерсің. Қуанып, қалқам, Ерке марқам, Қысып сүйермін. 68 «Сенімен Болашақ» республикалық қоғамдық бірлестігі Мініп тұлпар, Алып сұңқар, Тауға кетерсің. Сен боп сѳзім, Жасты кѳзім, Сағынып күтермін. Қызық іздеп, Қыздар кѳздеп, Елдер кезерсің. Тарлан шүйіп, Сұлу сүйіп, Үйден безерсің. Қуып бақыт, Тілеп тақыт, Жолдар шегерсің. Жүрек жара, Мен – бейшара, Жастар тѳгермін. Қайнап қаның, Батыр жаның Ерікке ұмтылар. Сен еріме, Жас бѳріме Қарсы кім тұрар? Алмас қылыш, Найза құрыш Белге буарсың. Сен, сырттаным, Арыстаным, Жауды қуарсың. Туған жерден, Ѳскен елден Ерге не қымбат? 69 «Асыл мұра» сериясы Жас жолбарыс, Жаумен алыс, Шаңға, қанға бат. Айбатыңды, Қайратыңды Кѳріп қарт анаң Тѳгіп жасын, Жайып шашың, Тілер: «Бол аман!» Күтем, күйем, Кѳрсет, ием, Сол алтын күнін. Ұйқың тәтті, Ұйқың қатты, Қозым, құлыным. Жаным да сен, Тәнім де сен, Қарашығым-ай! Әлди, бѳпем, Әлди, бѳпем, Әлди, әлди, әлди-ай! жүктеу/скачать 1.6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|