Мал дәрігерлік арахнология
жүктеу/скачать 112.73 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- г Жануарлар денесіне жабысқан кенелерді жою
- /акариформды кенелер Саркоптоидоздар (котыр аурулары)
- Псороптоз (тері қотыры, көң қотыр)
| Аг§а$ійае - аргазид кенелері.
Сатаяоісіае - гамазоид кенелері. Иксодид немесе жайылым кенелерімен күрес шаралары Иксодид кенелерімен күрес екі бағытта жүргізіледі: біріншісі олардың шоғырланған жерлері - биотоптарында жою, ал екіншісі жануарларға жабысқандарын жою. Кенелерді өз биотобында жою тиімдірек. Кенелерге қарсы шараларды, олар малға жабыспас бұрын бастаған жөн. Кенелердің көптеген түрлері жұмыртқаларын жерге салып, олардан балаң кенелері де сонда пайда болатынын ескере отырып, сол аймақ- тағы жерді жыртып, коп жылдық шөп егіп, жасанды жайылымға айналдыру жақсы нәтиже береді^Мұндайда көп кенелер өздігінен жойылады, сондай-ақ өсімдіктер құрамы өзгереді, топырақтың жылылық-суықтығы, ылғалдығы озгеріп, қалған кенелердің тірші- лігіне кедергі жасайды. Жайылымдарды жырту кейбір жерлерде Воорһйш саісагаіш, Нуаіотта зсирете, Югірісерһаіш Ьита ке- нелерін жоюға септігін тигізеді, немесе кене түрлерінің санын азайтады. Кейбір өңірлердің биік тау жайылымдарында иксодид кенелері мүлдем болмайды. Төменірек жатқан орман белдеуінде де кенелер оте сирек кездеседі. Сондықтан биік тау жайьшымда- рын пайдалану, малдарды кенеден қорғаудың ең тиімді жолы. Малдарды таулы жайылымға топырақ суығанда айдаған абзал. Себебі жол бойында кенелі жерлер болуы мүмкін. Кейде, жол бойында малға кене жабыспас үшін, оларды акарацид дәрілері- мен тоғытады. Кейбір өңірлерде қойды қысқы жайылымдарға және одан қай- тқанда теміржолмен немесе машиналармен тасиды. Мал қораларында қалып қоятын Нуаіотта апаіоіісит, Н. сіеігі- іит және Н.зсирепзе сияқты кенелерді жоюдың маңызы зор. Атал- ған кенелер мал қораларында қыстап, қыс пен көктемде малға жабысып қанын сорады. Бүл кенелерді жою үшін - олар тығылатын саңлауларды, қүмға цемент араластырып сылап, кеміргіштердің інін бітеу, сондай-ақ қора маңындағы шөп-шалаңды шауып отыр- ған жөн. Сонан соң, қораны аэрозольді акарацидтермен дәрілейді. Ол үшін аэрозоль - 2 (хлорофос пеиДЦВФ қосындысы - 9:1) 20 мл м3 мөлшерінде қораға, глак-ц-глутар альдегиді және циодрин негізінде жасалған баллондағы препаратты 50 мл м3 есебімен ша- шады. Бүлардан басқа қораны дәрілеу үшін 1,5% хлорофос, 0,2% бензофосфат 200-400 мл м2 мөлшерінде қолданылады. Дәрілен- ген қораларға мал енгізу үшін оларды 3-4 сағат желдетіп, оттық- тарын тазалап, ыстық сумен жуу қажет. Мал қораларын дезака- ризациялау жүмыстары, көктемде, малға ересек кенелер жабыс- пас бүрын жүргізіледі. гЖануарлар денесіне жабысқан кенелерді жою Малды кенелерге қарсы акарицид дәрілерімен, олар малға жа- быспас бүрын дәрілеген жөн. Ол үшін, неғүрлым әсері үзаққа созылатын дәрілерді таңдап алу пайдалы. Бірақ әр акарицидтік дәрілердің балаңкене, нимфа және имаго сатыларына тигізетін әсері әр қилы екенін ескеру керек^ Акарицидтерден мал уланып қалуы да мүмкін. Акарицидтердің әсеріне төл және арық мал, сондай-ақ үзақ айдаудан келген мал өте сезімтал. Күннің ыстығы да дәрінің организмге тез сіңуіне әсерін тигізеді. Сондықтан 3 айға дейінгі төлге, тууына 1 ай қалған буаз малға кенеге қарсы дәрі қолдануға болмайдьу Уланудан сақ- тандыру үшін малды күннің салқын кезінде дәрілеген абзал. Әрбір дәрінің әсерлі заттарының мөлшері, оның паспортында көрсетілуі керек. Онсыз дәріні қолдануға болмайды. Акарацид дәрілер улы болғандықтан, оларды арнайы орындарда сақтап, оларды сақтау мерзімі және қолданылу мөлшерін мұқиях қадағалап отырады. Мал ауруларымен қатар адам ауруларын тасымалдайтын кене- лерге қарсы күрес жүргізгенде, кене денеге жабыспас үшін ар- найы комбинезон киу, малмен жүмыс істігеннен кейін денені қарап шыгу және т.б. сақтық шараларын қолдану қажет. Малга жабысқан кенелерді жою үшін акарицид дәрілерді бүрку арқылы немесе тоғыту арқылы дәрілеу жүмысы жүргізіледі. Ірі қара мен қойды шомылдыру үшін арнаулы, жүзіп өтетін тогытпа жасалады. Тоғытпа кірпіштен, тастан, темір бетоннан жасалатын күрделі қүрылыс. Қой тоғытатын тогытпаны ферма маңына сала- ды. Тогытпа маңында қүдық болуы тиіс, оган мал тогытылган сүйықтықты агызып, біртіндеп жерге сіңіртеді. Малды тогыту үшін акарацид ерітінділері мен эмульсиялары қолданылады. Ірі қараны бүрку әдісімен дәрілеу үшін 0,2% бензофосфат, 0,5% циодрин, 0,15% дурсбан эмульсияларын әрбір 7 күн сайын, әр жану- арга 1-3 л мөлшерде қолдануға болады. Жеке малдарга аэрозольді дерматозол баллонын әр малга 60-80 г есебімен қолданады. Қойды арнайы тогытпада шомылдырады. Ол үшін 0,2% бен- зо-фосфат, 0,05% неоцидол, 0,1% дурсбан акарацидтермен әрбір 10 күн сайын шомылдырады. Суық маусымда ірі қарада Нуаіотта туысына жататын кенелер кездеседі. Оларга қарсы севин дустын пайдалануга болады. Малды дустпен емдеу сыртқы аула ішінде жүргізіледі. Оны арнаулы дайындықтан өткен және арнаулы киімі, көз әйнегі, қолғабы және тыныс алатын аспабы бар адамдар гана жүргізеді. Дусты әуелі сеуіп, сонан соң оны кенесі бар жер- лерге ысқылау керек. Әрбір ірі малга 300-400 г дуст жүмсалады. /акариформды кенелер Саркоптоидоздар (котыр аурулары) АсагіГопнез тегіне жататын үсақ кенелер қоздыратын инвазия- лық аурулар малдың төрт түлігінде түгел кездеседі. Бүл ауруларды ел арасында қотыр деп атайды. Қотырды малдың түлігіне байла- нысты қышыма, көнтек, қыршаңқы деп те атайды. Бірақ, ғылыми терминология бойынша қотыр түрлерінің аты оның қоздырғы- шының латынша атына байланысты. Акариформды кенелер 3 тек тармагына жіктеледі: 8агсоріі/ог- тех, Тготһісіі/огтез, ОгіЪаіеі. Саркоптиформды кенелер Загсоріоі- сіеа, АпаІ§е$оісІеа - қауырсын кенелері, Тугофрһоісіеа - тирогли- фоидты кенелер түқымдарына бөлінеді. Соңгы екеуі дәнді да- қылдарда, үнда шөпте және тагы басқа жем-шөп өнімдерінде тіршілік етедід Саркоптоид кенелері Рзогоріісіае және Загсоріісіае түқымдастарына жіктеледі. Ал, ТготЫйі/огтев тек тармагы Оетосіесісіае түқымдастығынан, Оетосіех туысынан түрады. !Мал-жануарлар қотырын саркоптоид кенелері қоздырады. Қотыр кенелері, иксодид, аргазид кенелеріне қараганда, өте үсақ кенелер. Олар мал-жануалардың түрақты параэиттерід Псороптоз (тері қотыры, көң қотыр) Псороптоз - Рзогоріійае түқымдасына жататын, тері бетін мекендейтін кенелер қоздыратын қотыр ауруы. Бүл ауруга шал- дыққан малдың терісі қабынады, қышынады, арықтайды, жүні түседі, ал кейде өлім-жітімге үшырайды. жүктеу/скачать 112.73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|