Материали
МАТЕРИАЛИ ЗА XX МЕЖДУНАРОДНА НАУЧНА ПРАКТИЧНА КОНФЕРЕНЦИЯ
жүктеу/скачать 2.16 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланыған әдебиеттер тізімі
| МАТЕРИАЛИ ЗА XX МЕЖДУНАРОДНА НАУЧНА ПРАКТИЧНА КОНФЕРЕНЦИЯ ★ 17 - 25 март, 2023
5 болып қала береді. Сонымен қатар, мұнай-газ саласы өндірісіндегі өзгерістер Қазақстанның негізгі макроэкономикалық көрсеткіштеріне "шок" деп аталатын әсер етуі мүмкін екендігіне эмпирикалық баға беру қажет. Атап айтқанда, мұнай мен газ трендінің өзгеруі экономикалық өсу мен инфляциялық процестерге қалай әсер ететінін білу маңызды. Мұны білу үшін векторлық авторегрессияның классикалық модельдері (VAR-model) құрылды, олар тәуелді айнымалылардың (нақты ЖІӨ өсу қарқыны және инфляция деңгейі) түсіндірме параметрінің (мұнай мен газ конденсатының физикалық көлемінің индексі) шок өзгеруіне жауаптарын бағалай алады. Мәселен, 2000-2019 жылдардағы параметрлердің жылдық бақылауларын қамтитын VAR-модельдеу нәтижелеріне сәйкес, мұнай мен газ конденсатын өндіру көлемінің 1% өсуі (заттай түрде) Қазақстанның нақты ЖІӨ-нің жыл ішінде қосымша 0,6 пайыздық пунктке және екі жыл ішінде 0,8 пайыздық пунктке өсуіне әкелетіні анықталды. Өз кезегінде, мұнай өндірудің НКИ-нің 1% - дық өсуі инфляция деңгейінің жыл ішінде 0,2 пайыздық тармаққа баяулауынан көрінеді. Бұл ретте инфляциялық процестер мен мұнай өндіру көлемінің ұқсас байланысы екі арнамен түсіндіріледі. Біріншіден, мұнай өндіру көлемінің өсуі шикізат экспортының өсуіне, сондай-ақ номиналды валюталық түсімнің түсуіне әсер етеді, бұл тұтастай алғанда теңгенің айырбас бағамына оң әсер етеді. Өз кезегінде теңге бағамын нығайту дезинфляцияның тікелей факторы болып табылады. Екіншіден, мұнай өндірісінің өсуі ел ішіндегі мұнай өнімдерінің көбеюіне әсер етеді. Сайып келгенде, ішкі нарықта отын ұсынысының артуы бағаның баяулауына, яғни инфляцияға әсер етеді [3]. Пайдаланыған әдебиеттер тізімі 1. Гусейнов И. М. Состояние нефтегазового комплекса на современном этапе экономического развития Республики Казахстан. - М.: Моск. печатник, 2010. – 23 с 2. Егоров О.И., Чигаркина О.А. Пути развития Прикаспийского нефтегазового комплекса: региональные особенности// Caspian. Special publication of KIOGE 2014 – The 22-nd International Oil and Gas Exhibition. – London: Caspian Publishing House LTD, 2014. – С. 104-107. 3. Кадырова А. М. Инновационный потенциал нефтегазовых предприятий // Молодой ученый. — 2018. — №23. — С. 306-307 |