Негізгі ашу қазбасы түсетін жерді анықтау

Бас оқпанның түсетін орнын анықтарда ең бірінші ескерілетін, көңіл аударылатын фактор - жер асты транспортына, яғни тасымалдау жұмысына жұмсалатын шығынды азайту. Екінші сөзбен айтсақ оқпан орналасқан жер шахта алабының оң және сол қанаттынан тасылып жеткізілетін кенге жұмсалатын қаражат бірдей деңгейден аспайтындай қашықтықта орналасатындай болуы шарт. Бас оқпанның түсетін орнын профессор Шевяковтың графиктік әдісімен анықтаймыз. Ол үшін кенішті әр 108м сайын бүлендерге бөлеміз.

Әр бүлендегіблокта қорды есептеу:

Q=b*l*m*; тонна. (32)

Q1=Q2= Q3=Q6=400*108*18*2,8=2177280т.
2.6 Қазу жүйесіне сұрыптап таңдау.

Кеніштің қажет ең пәрменді қазу жүйесін сұрыптап, таңдап алу тау-кен өндірісінде ең маңызды іс болып саналады.

Жезқазған кен орнының қазу жүйесін Бақоңыров әдісімен таңдаймыз.

1-этап. Жезқазған кеніштік практикасына сүйене отырып, есеп шартында көрсетілген жаралым жағдайына лайық кенді қазып алу үшін қолдануға болады-ау деген қазу жүйелерін сорапқа салып көрлік. Жезқазған кеніштерінде ұзақ жыл бойы пайдаланылған ашық кен кеңістікті тобына жататын діңгекті камерадан кенқазу жүйелерінің түрлі варианттары және бүгінгі уақыт табысына сай туындаған қазу жүйелері:

1. Панелді - бағаналы табан кенжарды қазып алу;

2. Осы жүйенің екіншісі әдісі – кенжардытөбе кемерлеп қазу;

3. Бағаналы – кенжардан табан кемералап қазу;

4. Осы жүйенің төбе кемер кенжарынан ұзақталатын кенді ішара қоймалап қазу;

5. Ұсақталған кенді тұтқылдан түсіреін толтырмалы қазу жүйесі;

6. Кенді екінші кенжардан тиейтін камера тіреу қазу жүйесі;

7. Кенжарда қабаттап толтырмалы қазу жүйесінің енін сатылап қазу жүйесі.

2 – этап. Осы таңдап алған тәсілдерге салыстырмалы баға береміз. Техникалық – экономикалық салыстырмаға 1,2,3 –ші варианттарды таңдап алдық осы бәсекелес қазу жүйесінің арасынан Жезқазған кенішінің жағдайында қалыңдығы 18 – 20м болатын кен қабатынан кенді алу үшін ең оңай қазу жүйесін Байқоңыровтың критериялы әдісін пайдаланып анықтап көрейік. Жезқазған кенішіне кен өндіргенде қолданылатын қазу жүйесінің пәрменділігін сипаттап ашып береді деген пікірлерді іріктеп аламыз. Олар забойдың сменалық еңбек өнімділігін; кеннің өзіндік құнын; шығын мен құнарсыздық көрсеткіштері кеннің өнеркәсіптік бағалығы, шығын мен құнарсыздықтың өндіріс орындарын шегетін экономикалық зардап, өнім алуда қолданылатын түрлері технологтиялық процесстер бойынша жұмсалатын қаражат жиынтығы рентабельдік және рентабельдік коэффициент. Енді бәсекелес қазу жүйелері бойынша қазылатын 1тонна кеннің бағалылығын есептеп шығаруға болады.

1. V=Lм*(100-R)*ε/*ρ *100*, тенге/т,

Мұндағы: L - кен ішіндегі металл шамасы;

R-құнарсыздық шамасы , %;

 - байыту нәтижелерінде кендегі металлды бөлу көрсеткіші, %;

 - дайынөнімді металл шамасы, %;

V1=3,02*(1-0,01*4)*76,44*102250/100*99=2288,9 тенге/т;

V2=3,02*(1-0,01*6)*76,44*102250/100*99=2217,37 тенге/т;

V3=3,02(1-0,01*7)*76,44*102250/100*99=2217,37 тенге/т;

2. Кәсіптік шығыннаншығынан шегетін зардап;

Jр=Jт+Jк+Jпр , тенге/т. (33)

Мұндағы: Jт- алынбай шығынға айнлған қордың 1тонна рудасына жұмсалған қаржы:

Jр=П(1-0,01* R)/100*n ,тенге/т. (34)

Мұнда: Мұнағы;П- жер қыртысындағы алынбай қалып қоятын барлық кенруда шығыны, %;

Jро=Jраз+Jро+Jвс , тенге/т.

Мұндағы: Jраз - мемлекетік 1 тонна өнеркәсіптік кендіруданы барлауға жұмсалатын қаржы. сы.Оны мына кейіптемеменформуламен анықтаймыз:

Jраз=0,1 Lм -0,1 Lм, тенге/т (35)

Jро - кенішті ашуға даярлауға жұмсалатын қаржы шығынының 1 тоннасына сәйкес шамасы:;

Jро=Jрад+Jкап+Jотб , тенге/т (36)

Мұндағы: Jраз-1 тонна даярлауға жұмсалатын қаржы:

Jраз=0,12*һ ,тенге/т (37)

Мұнда: ғы:l тұнымдық қаржы;

l=0,85*СөСд,тенге/т;

СөСд-өзіндік құн;

Jкап=0,15*СөСд,тенге/т;

Jкап –күрделі қаржының 1 тонна кенруда қорына шаққандағы аммортизацияның үлесі.

Jотб=0,5*l,тенге/т; (38)

Jв.с-1 тонна қорды ашуға жұмсалатын қаржы.

Jв.с=0,4* Jкап,тенге/т (39)

Jк=См*Lм/

Мұнда: ғы:См - -құрамында пайдалы бөлігі бар шығын кенруда қорынан алынатын 1тонна металлдың өзіндік құны.

См=100*/ Lм*[100- R]*Е*(СөСд+Ст+Соб)+100*/ Ем*(Стк+Спк),

Мұнда: ғы:Ст,Соб-жазылу реті бойынша 1тонна концентраты металлургия заводына тасымалдауға және одан металл ағызуға даяр өнім алуға өнім жұмсалатын қаржы.Егер қолда нақтылы өндірістік мәліметіболмаса,формуладағы шамаларды былайша жуықтап алса,онда үлкен қателікке соқтырмайды.

Соб=(3050)*lд* lт*=(10)*lд;

Стк=(15)*Спк; Сбб=(8090)- Соб;

Сонда сорапқа түсетін 4 қазу системалары бойынша

С'об=0,4*66,4=26,6 тенге/т; С²об=0,4*102,5=41 тенге/т;

С'тк=0,1*66,4=6,6 тенге/т; С²тк=0,1*102,5=10,2 тенге/т;

С'пк=0,15*26,6=4,0 тенге/т; С²пк=0,15*41=6,2 тенге/;

С'об=0,85*26,6=22,6 тенге/т; С²тк=0,15*36,6=5,5 тенге/т;

С'т=0,1*91,5=9,2 тенге/т; С²пк=0,85*36,6=31,1 тенге/т.

Егер тығыздығы руда қоры қазылып алынар болса,одан бір тонна металл ағызып алу мақсатымен белгілі бір мөлшерде қаржы жұмсалары анық.Сонда бір тонна металлдың өзіндік құнын есептейміз.Олар мынаған тең:

С'т=100*99/3,02*(100-4)*16,64+0,66+2,66+100*99/45*98*(0,40+2,26)=3446

С²т=100*99/3,02*(100-6)*(9,15+0,92+3,66)+100*99/45*98*(0,62+3,48)=5451,9

С³т=100*99/3,02*(100-7)*(9,15+0,92+3,66)+100*99/45*98*(0,55+3,11)=4919,1

Шығын руда қорының өнім алған күнде,оның құнарсыздықтан шегер зардабы:

J'к=3446*3,02/99*33,4*(1-0,014)/100-33,4=5,11 тенге/т;

J²к=5451,9*3,02/99*8,5*(1-0,01*6)/100-8,5=13,3 тенге/т;

J³к=4919,1*3,02/99*16*(1-0,01*1)/100-16=26,6 тенге/т;

Jпр-шығындағы 1 онна рудадан алынбай қалатын пайдалы әрбір қазу жүйесі бойынша мына формулалармен есептейміз:

Jпр=1-(0,01*)/100²*(lд+ C'т + Соб+ Спк),тенге/т; (42)

Мұндағы: C'т- өңделетін 1 тонна руданы байыту фабрикасымен металургия заводына тасмалдаудың өзіндік құны

С'т(15%)*C*B*100²/Lт(100­P)Eк=15%Cоб*Lm(100­P)Eк/B*100² (43)

С'пк=(80÷90%)*Cоб*В*100²/Lт(100­P)Eк=(80÷90%)Cоб*Lт(100­P)Eк/B*100² (44)

Мұндағы шамалардың өз мәнерін орынды жеріне қойып алдымен С'т, С'пк тауып алуғап да болады.

1-қазу жүйесі.

C'т=15*26,6*3,02(100-4)/45*100²=0,21 тенге/т;

С'пк=85*26,6*(100-4)*0,78*3,02/45*100²=1,14 тенге/т;

2-қазу жүйесі.

C'т=15*41*3,02(100-6)*0,78/45*100²=0,355 тенге/т;

С'пк=85*36,6*3,02(100-7)*0,78/45*100²=1,5 тенге/т;

Енді шығын салдарынан жер қыртысында қалып қалатын әрбір1 топқа рудадан алынбай қалатын өндіріс кірісін бәсекелес қазу жүйелеріне байланысты анықтаймыз.

J'пр=3,02*(1-0,01*4)*76,44*102250/100²-(66,4+26,6+0,01+0,056)=177,8 тенге/т;

J²пр=3,02*(1-0,01*6)*76,44*102250/100²-(102,5+0,015+0,087)=121,3 тенге/т;

J³пр=3,02*(1-0,01*6)*76,44*102250/100²-(91,5+36,6+0,013+0,075)=134,0 тенге/т;

Jр= Jрm*Lm* (1–0,01*R)*E/100²* тенге/т (45)

Мұндағы: Jрm..-құнарсыздық 1 тонна металлға тигізерэконрмикалық залалы;

Jmр=Др*(Сд+Ст+Соб+ C'т +С'пп)+( Сп+Н)* Lm*(1-0,01* R)*E/*100 тенге/т (46)

Мұндағы:1 тонна металл ағызуға қажет руда массасы,м;

Др=*100/ Lср*E'-*100/ Lм*E'= Lm*(1-0,01* R)*E/*100 +*100/ Lм*E', т; (47)

Мұнадағы:E'-рудада металл шамасы болғанда жалпы айырым түсімі(E'=0,01* E'* Em),не болмаса мұны жабдықтап алғанда (E'=1,15*Е).Сонда әрбір қазу жүйесін қолдануда 1 тонна металл ағызуға қажет болатын руда массасы:

Д¹р=99*100/3,02*(1-0,01*4)76,44-99*100/3,02*76,44=1,60 т;

Д²р=99*100/3,02*(1-0,01*6)76,44-99*100/3,02*76,44=2,71 т;

Д³р=99*100/3,02*(1-0,01*7)76,44-99*100/3,02*76,44=3,23 т;

Сп-құнарсыздықтанған 1 тонна руданы өңдегенде байыту қорыту жұмсалатын үстеме қаржы.

=2 -1; 1= Lm- Lm* E/100, (48)

2= Lф* Lф*Е/100= Lm*(1-0,01*R)- Lm*(1-0,01* R)*E1,(49)

'1=3,02*(1-0,01*4)-3,02*(1-0,01*4)*76,44/100-3,02-3,02*1,15*76,44/100=0,33

'2=3,02*(1-0,01*6)-3,02*(1-0,01*6)*76,44/100-3,02-3,02*1,15*76,44/100=0,32

'3=3,02*(1-0,01*7)-3,02*(1-0,01*7)*76,44/100-3,02-3,02*1,15*76,44/100=0,31

Р'1=274,2/3,02*(1-0,01*4)=94,6 тенге/т, %;

Р'2=268,6/3,02*(1-0,01*6)=95,2 тенге/т, %;

Р'3=264,8/3,02*(1-0,01*7)=94,2 тенге/т, %;

Құнарсыдықтың 1 тонна металл ағызуға тигізер экономикалық зардабын тапқан жоғарыда анықталған баррлық шамаларды тізіп жаппай теңдіктегіқосылғыштарды жеке-жеке шығарып алып жұмысты жеңілдетсе де болады.

У'р=2456,8*3,02*(1-0,01*4)*76,44/100*99=55,0 тенге/т;

У²р=3259,0*3,02*(1-0,01*6)*76,44/100*99=71,5 тенге/т;

У³р=3046,7*3,02*(1-0,01*7)*76,44/100*99=66,0 тенге/т;

Даяр өнім алуға жұмсалатын технологиялық қаржы қазылған руданың өзіндік құны –Сд-руданы байыту фабрикасына жеткізуге қажет қаржы,тасымалдаудың -өзіндік құны-Ст,1 тонна руданы байытудың С'пк және одан металл ағызудың -С' пп өзіндік құндарының тұрады.

С'тех=(Сд+Ст+Соб+ C'т),тенге/т. (50)

Әрбір қазу жүйесінің технологиялық қаржы жиынтығы.

Кәсіпшіліктің руданы өңдеп үлгеруден келетін рентабельдік,бағалылығы мен оны өндіруге кеткен барлық технологиялық қаржы аыйрмасы негізінде анықталады.Егер бір тонна рудадан келетін рентабельдікті білсек жылдық пайдалы есептеу онша қыйсынға соқпайды.

Rº=V-Скх, тен/т (51)

Салыстырмалық қазу жүйесі бойынша:

Rº1=279,2-100,9=173,3 тенге/т;

Rº2= 268,2-158,4=1102,2 тенге/т;

Rº3= 264,8-139,1=125,7 тенге/т;

Кен өндіріс кәсіпшілігінің тиімділігін өрнектейтін ендігі біркөсеткіш рентабельдік коэффициенті,бұл рентабельдік көрсеткіші менруданың бағалылығының қатынасы негізінде анықталады.

Г= R/ V (52)

Бәсекелес қазу жүйесінен сәкес крэффициенттері:

Г1=172,3/274,2=0,65

Г2=110,2/268,6=0,41

Г3=125,7/264,8=0,47

Осымен оңтайлы қазу жүйесіне сипаттамасын береді деген мәндерді белгісіз критирилер шамаларын анықтайды тамамдап сұрыптаудың келесі кезегіне келміз.

Критерилер

Забойдың еңбек өнімі

Өзіндік құны,тенге/т

Шығыны,П %;

Құнарсыздық

Өнеркәсіп бағасы

Шығын экономикалық бағасы

Технологиялық қаражат

Құнарсыздық экономикалық зардабы

Рентабельді

Рентабельді коэффициент

Салыстырмалы бәсекелес жүйелерінің критерилерін математикалық матрица түрінде жазылады:

J1 J1 J1….J1 J1

J2J2 J2…. J2 J2

J=|J |= (53)

Jỉ Jỉ Jỉ….. Jỉ Jỉ

Jn Jn Jn.…Jn Jn

Әрбір бағанадағы |J| барлық жүйелер бйынша біртектес критерилерге сәйкес.Мына төменде көрсетілген формула арқылы критери мәні оңтайлы шамадан ауытқытып айырым  J анықталады:

950 820 840

66,4 102,5 91,5

33,4 8,5 160

40 60 70

J= 258,9 141,8 173,9

55,0 71,5 88,0

100,9 158,4 139,1

173,2 110,2 125,7

0,63 0,41 0,47

R1=√0,17+0,075+1,188+0,183+0,001+0,239+0,027+0,075+0,116=1,41

R2=√0,016+0,55+0,25+0,0004+0,204+0,09+0,325+0,132+0,12=1,410

R3=√0,013+0,143+0,27+0,562+0,001+0,107+0,04+0,142+0,07=1,190

Табылған мөлшерлік вектордың ең аз шамасы R3 →min,яғни панельді –бағаналы қазу жүйесі.

Егер келтірілген айырым мәні негізінде қарастырылған бәсекелес қазу жүйесіне сәйкес мөлшерлік векторды анықтаймыз:

Ri=√( J)²+( J)²+…+( J)²+…+( J)² (55)

2.7.1 Қазып алу жүйесі.

Қазу жүйесінің өлшемі панельдің ені 180, панельдің ұзындығы-200м. Камераның биіктігі кеннің қалыңдығына тең.Панельді –бағаналы қазу жүйесінде дайындық min-ме жұмыстарына: дала тасымалдау қызметі, кен құдығы, кен қызметін өтуде дайындық жұмысына жатады. Камераның орталығынан құдығының ең жоғарғы бет сызығының үстінен қысқа өрт немесе керме қазбасын өтеді. Бұл бірінші тілме ұңғымасы болып саналады. Осы орттың аяқ жағынан кесу өрлемесін камераның төбесіне дейін ауданы 1,5х2,0 м² шамасында өтеді. Кейін кесу өрлемесін кесу саңлауынан айналдырады. Оның ені 4,5-6м ұзындығы камераның еніне, ал биіктігі кеніштің қалыңдығына тең. Кеніштің қалыңдығы 1,5-25,3м болса, онда забойдың пішіні тұтас болып кемер келтіреді 9-12м болғанда ені кемермен қазады. Кеніштің қалыңдығы 20м болса, оның жоғарғы жағында төбе жағынан ошау кеңістігінің ұңғымалайды. Ошау кеңістігінің биіктігі – 6 м, ені панельдің еніне тең. Ошау кеңістігінің басты кенжардың, яғни бірінші кемерден ең аз дегенде 20-25м озып отыруы керек. Панельдің ортасынан оның төбе жағынан желдету қылуетін ошау кеңістігіне 15-20м озып отырып өткізеді. Панельді –бағаналы қазу жүйесінде шпурлардың ауыр қондырғы перфораторлармен бұрғылайды. Шпурлардың тереңдігі 1,8-2,5м. Торы 0,7х0,7; 0,7х0,8; 0,8х0,8 м кенді ысырмалап жеткізеді. Өздігінен жүретін жабдықтарды пайдаланғанда теспелерді бұрғылау қондырғысы УБШ бұрғылайды. Егер, кеннің қалыңдығы 6 м-ден асса теспелерді оқтауға ПМ3Ш-2 жабдығын пайдаланады. Кеніштің қалыңдығына қарай тиеп жеткізу жұмыстарында әр түрлі жабдықтар қолданылады. Олар ПНБ-4. Катерпиллер 980С. МоАЗ-6401. Әр үдірісте кеніштің қалыңдығына қарай қолданылатын жабдықтар.

4-кесте.

Сан реті	Жабдықтардың аталуы	Тазалап қазу кенжарының биіктігі, м
1	Теспе бұрғылайтын бұрғы қондырғылары	УБШ-532
2	Теспені оқтағыш жабдықтар	Теспені оқтағыш машина ПИЗШ-2
3	Кенді тиеп – жеткізу жабдықтары	ПНБ-4; көтермелер 980С
4	Тасымалдау жабдықтары	МоАЗ-6401
5	Төбе тастарын бақылауға және апарып түсіруге арналған жабдықтар	СП-8А

Тау қысымы камералық тосқауылды және тіредішті тыңдарды қоптырумен басқарылады. Тыңдардың өлшемі қазу тереңдігінен тау жыныстарымен кеннің ерекшеліктеріне байланысы болыып келеді де 6-12м арасында болады. Тіреугішті тыңның арасында болатын қашықтық 15-20м тыңдардан басқа камералық төбесі қарнақар бекітпелерімен бекітіледі. Қарнақылар сым темірі жасанды тас аралас темір полимерлі және басқа түрлері болып келеді. Реншілердің құранды түрде паидаланылады; сым темірлі тас аралас қаранақшыларды төбе тастардағы шпурларға орналастырғанша кейін оның беті жағынан шашыранды бетонмен бекітіледі. Олардың түрі кәдімгі шашыранды бетонды ланикті шашыранды бетонды болады. Тау-кен қиылыстарының сипаттамасына қарай қарнақтылардың орналасу торы 1,0х1,0; 1,2х1,2; және 1,5х1,5 м болып келеді. Оның орналасу тереңдігі 2,0 х 2,5м.
2.7.2 Тазалай қазуды есептеу 1 теспені бұрғылау - пневматикалық бурғылау қондырғысы УБШ-532.

Qmex=60/tбур+t¹веп ,м/сағ. (56)

Мұндағы; tбур,t¹веп –1 метртаза және көмекші уақыт,минут;

Tбур =1/ Vср * n*Кс ,мин. (57)

Мұндағы; n - бұрғылау қондырғының саны, Кс=0,78- бір қалыпты жұмыстың кэфиценті.

Vср=13400*А* n/d²*6 см, мин./ мин. (58)

Мұндағы; А=148 поршеннің сығылу энергиясы Ющ:

n=46,3- поршеннің диаметірі ,мм;

Gсm=f*100, (59)

Gсm= жыныстың созылғанда төзімділігі;

Gсm=15*100=1500,м Па,

Vср=13400*148*46,3/45²*1500=610 мм

Онда tбур=1/0,61*2*0,78=0,95 мим

t'bеn=1моn+t о,х + t;

1моn=0,3- бұрғылау машинасының орнын ауыстыруға кеткен уақыт.

t о,х=1/ о,х =1/20=0,05 мин.

tо,х-1метр шпурға кететін бұрғылау қондырғысының басының қайтар жолы,мин.

T=0,1 коретканы айырбастауға кететін уақыт,мин.

t'bеn=0,3+0,05+0,1=0,45

Q мех=60/0,95+0,45=42,8 м/сағ.

Бұрғылау қондырғысының тұтынушылдық өнімділігі мына кейіптемемен анықталады:

Q7=Qмех=Т(tns+t'nз+to+t)/60, мин.

Мұндағы: Т=360 сменаның ұзақтығы, сағ.

R7 =42,8*360-(9+3,421+36)/60=200,3 м/сағ.

Қопарылатын забойдың ауданын табамыз.

Sзаб = Қк *hу = 20*8 = 160м² (60)

Қк – қатараның ені, м;

hу-кемердің биіктігі, м.

Шпурлар қатарының санын есептейміз:

nр= hу/ W=20/1,2=17 қатар (61)

W-қысқа қарысу сызығы.

Қатардағы шпурлардың санын есептейміз:

nшр=Қс /а + 1, (62)

а-шпурдың арақашықтығын, м.

а=mсб* w,u=1*1,5=1,5 м.

mсб-арақашықтықтың коэффициенті,

nшр=20/1,5+1=15 шпур (63)

Забойдағы шпурлардың санын мына формуламен анықтаймыз.

Nм=Пр*nшр=17*15=255 сан. (64)

Шпурлардың барлық ұзындығы

Lшр=255*3=765 м.

Мұндағы:lм=3 шпурдың ұзындығы.

Керекті бұрғылау қондырғысы

Nм=Lм/Qт =765/200,3=3,8=4 қондырғы (66)

Егер, жұмысшының бірі қалыпты еместігін есептемегенде К=1,2

Nб= Nб'*К=3,8*1,2=4,56

Төрт қондырғы бұрғылауға аламыз.

Бұрғылау уақыты

Тб =Lм *6/ Nб* Q7=765*6/4,5*200,3=5,09 сағ. (67)

Қопарылатын руданың санын иына формуламен анықтаймыз

Qр= Rn *hу *h ; , т/м³; (68)

Qр=14*20*0,85*2,8=666 т/м³

ПМ3Ш-2 шпур оқтағыш машинасы забойға керекті атылғыш заттардың мөлшерін есептейміз.

Qвв= Nш*qвв, кг. (69)

qвв-бір шпурға кететін атылғыш заттардың мөлшері, кг.

qвв=3,14*0,045²/4*1200*0,85*3 =4,8642525, кг (70)

Qвв=255*4,864=1240,32, кг (71)

Қопарғыш заттың нақтылы меншікті шығыны

q= Qвв/vв , кг/м³, (72)

vв –қопарылып алынатын руданың көлемі

vв=20*15*3=840 м³, (73)

q=1240,32/840=1,476 кг/м³

Оқтауға кететін уақыт:

Т3= Qвв/Qоз+t'nз, сағ. (74)

Qоз-оқтау машинасының тұтынымдық өнімділігі, t'nз =0,45 оқтауға кететін уақыт

Т3=1240,32/250+0,45=5,41, сағ.

6. 
   Кенді тиеп жеткізу ПНБ-ң және автосамосвалдармен іске асырылады. Комплекстің өнімділігі мынаған тең:
   

Мұндағы: t'nз –дайындау операциясына кететін уақыт;

tn –жұмыскердің өзіне арналған уақыт;

v-вагонның көлемі, м³;

К3 –ошаудың толтыру коэффициенті;

Lо –руда жеткізу қашықтығы;

Qmn –тиеу машинасының технологиялық өнімділігі;

tв –ірі кесектерді іріктеу кететін уақыт;

Хо –демалыс коэффициенті;

v-вагонның орташа жылдамдығы

Qэк =(360-20*10)*11*0,9/[(11*0,9/6+3) ]*10,5+/2*400/150)+1=292,2 м³/см.

Nраз = К3 *Qр / Qэд ;

Мұндағы: Qэд –тасымалдау машиналарының тұтынымдық өнімділігі

Qэд=Qmех *(Тсм * t'nз), т/см (76)

Qmех=СО*( v*р* К3)/ tр , т/см (77)

р=/кр=2,8/1,4=2, (78)

tр= tпар +tраз +tо +tгр +tпр, мин (79)

tпар=11*2*0,9/6=3,3 , мин (80)

tгр= Lо/vсргр = Lо/Кс *vгр , мин (81)

tгр=400/141,6*0,85=3,3 мин

vгр –8,5 км/сағ немесе 141,6 м/мин;

tпар –бос вагондардың жылдамдығы;

tпар= Lо/vсрп = Lо/Кс *vп , мин; (82)

tпар=400/200*0,85=2,4 мин;

tр–бір рейістің олық уақыты

tр=3,3+113+3,3+2,4=13, мин;

Qmех=60*(11*2*0,9)/13=91,38, т/сағ;

Qэд=91,38*(6-0,75) =479,75, т/смена.

Рейістің саны

см =60 (Тсм- t пз)/ t р , рейс (83)

см =60 (6 – 0,75)/ 13=24,2 рейс

п = Кп – Qр /С , рейс (84)

п = 1,25 - 666/20,427=40,75 рейс

Машинаның жұмыс паркі

Nр= Ки * Qр / Qэд=1,25*666/479,75=2,735 (85)

Тn*g= Qр / Nр* Qэд+ tn*з , сағ; (86)

Тn*g=666/1,73*479,75+0,125=0,92, сағ;

4. Бекіту. Бекіту ауданы:

Sкр =l*Қn , м²; (87)

Sкр =3*15=45, м²;

Қарнақылар саны:

nшт= Sкр/ Sшт=45/2,25=20, шт (88)

Теспелердің барлық ұзындығы:

L шкр= nшп*lшп; шт. (89)

L шкр=20*2=40, шт;

Бұрғылауға кететін уақыт:

Тб.кр=Lш- Кс/Qэ, сағ. (90)

Тб.кр=40*6/200,3=1,2, сағ

Жұмыс проценттерін анықтау:

Тбз= Тб /Тсш=5,09/6=0,85 (91)

Тб.кр= Тб.кр/Т=1,2/6=0,2 (92)

Тпод= Тзар/Т=5,41/6=0,90 (93)

Тпд=0,92 (94)

Бір циклден қазып алу ұзақтығы:

Тц= Тбр+ Тб.кр+ Тзар+ Тпд, см; (95)

Тц=0,85+0,2+0,9+0,92=2,87, см

Камераның өнімділігі:

nк= Qр /Т=666/2,87=232,05, т/смену (96)

Панель саны:

nк=Асмруд/ nк ; (97)

Асмруд= Агод рдд/Nр=900000/305,3=874,т/см; (98)

nк=874/232,05 =3,74 панель.

Техника-экономикалық көрсеткіштер. Панельдің параметрі:ұзындығы 200м, ені 108м, кемердің биіктігі 18, шпурдың ұзындығы 3м, тиеп тасымалдау машиналары көтермелер және № АЗ,панельдің өнімділігі 232,05 т/см; рудниктің тәуіліктік өнімділігі 2622 т/тәуілік; рудниктің смендік өнімділігі 874 т/см.
2.7.3 Дайындық тиеме жұмыстары.

Бір панельді дайындауға қажет дайындық, тиеме жұмыстарының көлемін есептейміз.

Рп.д. =47786*0,24=11468,64 теңге.

Дайындық тиеме жұмыстары мына таблицада көрсетілген.

5-кесте.

Тау-кен орны	Көлемі	бағасы	шығын
Тасымалдау қылуеті	2412,8	3500	8444800
Желдету қылуеті	2412,8	3500	8444800
Панельдік желдету қылуеті	9360	3500	32760000
Панельдік қылует	9360	3500	32760000
Тиеме қылуеті	2412,8	3500	8444800
Кері берік	468	3500	1638000
Жиыны			92492400
Есепке алынбаған шығын 20			46241,62
Барлығы			9253864,620

Дайындық тиеме жұмыстарының құны, руданы жолай қазып алғанда есептегенде:

Рп.н.р. = Рр-Рп.д, теңге/т; (99)

Рп.н.р. =9253864,620-11468,64=9242395,98 тенге/т.