Жөндеу жұмыстарының барлық түріне кететін шығындар жөндеу фондының есебінен қаржыландырылады, бұл фонд өнімнің өзіндік құныдылық есебінен норматив бойынша өнеркәсіпте пайда болады. Бұрғылау өнеркәсібінің өнімін өндіру және сату жұмыс жоспары келесі сапалық және көлемдік көрсеткіштерімен сипатталады. Көлемдік көрсеткіштеріне бұрғылауда өнім көлемінің көрсеткішері және бұрғылау жұмыстарының көлемдік көрсеткігһштері жатады.Өндірістік бағдарламасының сапалық көрсеткіштерінің тобына ұңғымаларды бұрғылау жұмыстарының қарқының көрсететін көрсеткіштер және бұрғылау қондырғыларын пайдалану көрсеткіштері көрсетілген.Мұнай және газ ұңғымаларын аяқталған құрылысының негізгі сапалық параметрлеріне келесілер жатады:
-
өнімді қабатын игеру және ашу тиімділігі, мұнайдың алғашқы жоспарланған өнімін қамтамасыз ету;
-
бағаналардың герметизациясы және қатпарларды тиімді қолдану, кенорынды барлаудың обаланған торына ұңғыма оқпанының нақты түсу.
Бұрғылау өнеркәсібі ұңғмалардың құрылысымен байланысты болып келеді және уақыттың біршама шығының қажет етеді. Сондықтан да өндірістің әрекеттілігін көрсететін көрсеткіштер жүйесіне бұрғылау қарқындылығын көрсететін көрсеткіштер кіргізіледі.Бұрғылаудың коммерциялық жылдамдығына өндірістік жағдайларын өзгеруін ескеретін ұңғымаларды бұрғылау уақыт шығынының қарқындылығына жете отырып ғылыми-техникалық прогресті ендіру арылы жоспарланады.
2.3 Мұнай өндіру бойынша көмекші бөлімшелерінің шығындарын талдау
қосымша өндірістің жоспары өнеркәсіптің өндірістік бағдарламасында көретілуі керек және өндірістік қызметінң негізгі өнеркәсіптікбөлімдерінің қажеттілігін анықтайтын нақты есептердің негізніде жасалуы қажет. Сонымен бірге қосымша өндірістер жобасында өндірістік қуаттылғын, еңбек және материалды ресурстарының тиімді қолдану қарастырылған. Қызметкерлерінің саны, оларың еңбек өнімділігі, жалақы фонды, өнімдерінің өзінділік құны сияқты осындай көрсеткіштер сол принциптерде негізделген және де негізгі өндірісте қолданылатын әдістер арқылы жүргезіледі. Сонымен бірге, қосымша бөлімдерінің өндірістік әрекетінің ерекшеліктері есептелінеді. Жоспарлаудың негізгі принциптарында барланатын қосымша бөлімдерінің өндірістік бағдарламасы белгілі көрсеткіштеріне және ерекше әдістемелік нұсқауларына негізделеді.өнеркәсіптің әр осымша бөлімдерінің өндірісін жобалау олардың жұмыс көлемінің сипаттамасында және өндіріс пен тұтынушы арасында өнімдерді тарату сипаттамасында көрсетіледі. Жұмыс көлемін анықтайтын негіз ретінде қызмет көлемінің және оларды орындау ұзақтылығын ескеретін тапсырыс бойынша анықталады. Берілген тапсырыстар өндірістің қосымша бөлімдерінің өндірістік қуаттылығымен сәйкес алынады. Шектеулі орындарға тапсырыс берген жағдайларда ұйымдасы-техникалық шаралар жасалады, ал қуаттылығы артқан жағдайында оларды толық қолданудың әдістері қарастырыла бастайды. Біруақытта қызыметке берілген тапсырыстарды нақты талдау негізінде басқа да арнайы өндірістер үшін өнімді берудің экономикалық мақсаттылығымен анықталады.өндірістерді транспорттық қызыметін ұйымдастыру мен бақылау.Қазіргі өндірістік өнеркәсіптердің қызметі әртүрлі жүктердің үлкен көлемінің тасымалдануына негізделген. Шикізат, материал мен полуфабрикаттарды өнеркәсіптің ішінде, сонымен оның шекарасынан тыс жерлерде тасымалдау және дайын өнімді тасымалдау өнеркәсіптердің транспорттық шаруашылығы жүргізеді, олардың негізгі мәселелеріне келесілер жатады:
-
өндірістік процестің талаптарына сәйкес дайын өнімді, жанармайды және еңбек қондырғыларын тиімді тасымалдау;
-
траспорттық қондырғыларын және траспортты ұмысшылардың еңбегін тиімді қолдану;
-
траспорттық және жүктерді түсіру мен жүктеу операцияларын механизациялау мен автоматизациялау;
-
распорттық операциялардың өзқұндылығын төмендету;
-
технологиялық және траспорттық операцияларды нақты сәйкестендіру талаптары;
-
траспорттық қондырғыларды үнемі жұмыс жағдайларында ұстап тұру.
Траспорттық қондырғылардың жұмыс ітеу деңгейі өнеркәсіптің маңызды көрсеткіштеріне өзінің әсерлерін көрсетеді. Қосымша жұмыстардың барлық 30-40% көлемі жүктерді түсіру мен көтеру және транспорттық операцияларды жүргізуге негізделген. Оларға кететін шығындар дайын өнімдердің 5-8% құрайды. Оларды тиімді қолдану реттілікті, циклдің ұзақтылығының қысқаруына, жұмыс өнімділігінің өсуіне және өнімдердің құндылығының төмендеуіне әсерін тигізеді. өндірістік өнеркәсіптер әртүрлі транспорттық қондырғыларын қолданады. Олардың құрамы өдірістің тпіне және масштабына, шығарылатын німге, технология мен цехтардың орналасуына байланысты болады. Қызмет түріне байланысты траспорт келесі түрлерге бөлінеді: темір жол, өзендік, автомобилді, авиациялық, механикалық, құбыр өткізгішті, пневматикалық және т.б.әрекетінің сипатына байланысты транспорт үзіліссіз және жиілігі бойынша жұмыс істейді.Жасалатын жұмыстардың түрлеріне байланысты олар келесіге бөлінеді:
-
цех аралық траспорт, ол өнеркәсіп территориясы бойынша цехтар мен қоймалар арасында жүктерді тасымалдауға арналған;
-
цех ішіндегі трранспорт, технологиялық процестің орындалу қызыметіне байланысты жұмыс орындар мен аспаптар арасында еңбек қондырғларын тасымалдау.
өнеркәсіптің транспорттық қызыметін ұйымдастыру дегеніміз транспорттық шаруашылығының жұмысында резервтарды қолдану және анықтауға ағытталған траспорттық жұмысшылар еңбеі мен жүк ағындарын, траспорттың тиімді және рационалды жұмысын, олардың сапалық көрсеткіштерін көбейтуді көрсететін шаралар жүйесін айтамыз.Ірі және орташа өнеркәсіптерде траспорттық шаруашылықты траспорттық бөлім басқарады. Олар тасымалдау мен жүктерді тию мен түсіру жұмыстарының көлемін жоспарлайды, тасымалдау құрылыстарын пайдалануды басқарады, траспорттың және тасымалдау жолдарының жөндеу жұмыстарын ұйымдастырады, жасалған жұмыс көлемін есептейді және өндірістік-шаруашылық әрекетілігінің нәтижелерін талдауды. Оның құрамында траспорттық қондырғылар түрлері бойынша арнайы цехтар орналасқан.Траспорттық шаруашылықтың жұмыстарының жоспарын жасау келесі анықтау негізінде жүргізіледі:
а) жоспарлы номенклатура мен топ бойынша жеткізілген жүктердің санын ескеру;
ә) жүктерді тию және үсіру жұмыстары бойынша пунктар арасында ішкі өнеркәсіптерде жүктің тасымалдануы;
б) түрлері ойынша траспорттық қондырғылардың қажеттілігі;
в) механизацияланған және қолмен жұмыс істелінетін жұмыстарды бөлу арқылы жүктерді тию мен түсіру жұмыстарының көлемі.
Траспорттардағы негізгі жоспарлы бірліктеріне келесілер жатады:
-
жүктер ағаны – екі таратқыш пунктар арасындағы уақыт бірлігінде тасымалданатын жүктердің көлемі;
-
жүктердің айналымы – белгілі уақыт ішінде өнеркәсіптің ішінде тасымалданатын жүктердің көлемі.
Сыртқы жүк айналымын жопарлау кезінде материалды-техникалық қамтамасыз ету жоспарларын, сонымен бірге өндірстің қалдықтарын шығару жөнінде соңғы жылдардың есептік мәліметтерін қолданылады.Ішкі жүк айналым жоспары өнеркәсіп пен оның цехтарының өндіріс жоспарына, материалды-техникалық қондырғыларды кіргізу жоспарына, жоғарғы монтажды жұмыстар көлеміне және қондырғыларды тасымалдаудың жалпы арақашықтықарына, жұмыс орындарына жұмысшыларды тасымалдау көлеміне және т.б. негізделген. Өнеркәсіптердің ішінде тасымалдау жұмыстарын орындау үшін траспорттық қондырғыларында қажеттілігі жүк ағындарына байланысты анықталады. Жүк ағыны үшін траспортты қондырғылардың тәулдік қажеттілігі келесі формула бойынша анықталады:
А=Qt/qТRR (17)
мұндағы, Q – тасымалдаудың тәуліктік көлемі, т;
q – транспорттық қондырғылардың номиналды жүк көтергіштігі, т;
T – бір тәулік ішінде тасымалдау жұмыстарының уақыты, сағ;
R – траспорттың жүккөтергіштігін ескеретін көрсеткіш (R = 0,74÷0,9);
R' – жұмыс күні ішінде әртүрлі қызыметтерді және жанармаймен толтыру уақытын ескеретін көрсеткіш (.R'= 1,1÷1,5);
t – траспорттың бір рейсіне кететін уақыт; сағ;
t=l/υ+l/υ+tп+tр (18)
мұндағы, l – белгілі орынға дейінгі жолдың ұзақтылығы, м;
υ, υ' – жүкпен немесе жүксіз машиналардың жылдамдығы, м/мин;
tп, tр – жүктерді тию және түсіру жұмыстарына кететін уақыт, мин.
Жүктерді тассымалдау жоспарының тиімді нұсқасын анықтау мақсатында тұтынушыларды өнімдермен қамтамасыз ету үшін тиімді жолды таңдауға көрсететін экономикалық-математикалық әдістер қолдану кеңінен қолданылды.
Кесте 6- Транспорттық өнеркәсіптің 2005 жылдық шығындары
№п/п
|
шығындардың түрлері
|
2005 жылдың ішінде
|
Жоспар
|
Факт
|
Ауытқу +,-
|
%
|
т.тенге
|
т.тенге
|
|
Материалдық шығындар
|
|
|
|
|
1
|
Шикізат пен материалдар
|
302019
|
298371,3
|
-3647,7
|
98,8
|
2
|
Сатып алынатын заттар мен полуфабрикаттар
|
94926
|
90451,3
|
-4474,7
|
95,3
|
3
|
Жанармай
|
945613
|
928380,9
|
-17232,1
|
98,2
|
|
Оның ішінде: АИ-80
|
206050
|
198652,6
|
|
|
|
АИ-93
|
4070
|
4092,8
|
|
|
|
Дизжанармай
|
688312
|
678327,8
|
|
|
|
Қатты жанармай
|
6643
|
9210,3
|
|
|
|
Керосин
|
390
|
113
|
|
|
|
Май сұйықтығы
|
40148
|
37984,4
|
|
|
4
|
Энергия
|
21955
|
23543,1
|
1588,1
|
107,2
|
|
Оның ішінде: электроэнергия
|
10647
|
10886,5
|
|
|
|
жылуэнергия
|
11308
|
12656,6
|
|
|
5
|
Транспорттық шығындар, барлығы
|
|
-166,7
|
|
|
|
Оның ішінде: арнайытранспорт
|
|
-166,7
|
|
|
|
ТОО «ОСС» (ММЖ)
|
|
|
|
|
|
Еңбекті төлеу үшін кететін шығындар
|
|
|
|
|
6
|
Жалақы фондтары
|
227912
|
2246706,2
|
|
|
7
|
Әлеуметтік салық
|
294468
|
299877,6
|
|
|
8
|
Әлеуметтік сақтандыру
|
27776
|
26275
|
|
|
6-кесте жалғасы
|
Еңбекті төлеуге кететін барлық шығындар
|
2550156
|
2572858,8
|
22702,8
|
100,9
|
9
|
Материалды емес активтардың амортизациясы
|
|
4,8
|
|
|
|
Барлық шығындар
|
4762053,5
|
5182847,3
|
420793,8
|
108,8
|
10
|
Өзінділік құндылығы
|
|
4841323,0
|
|
|
11
|
Кезеңінің шығыны
|
|
704904,0
|
|
|
12
|
Орташа тізімдік саны, чел.
|
2312
|
2279
|
|
|
13
|
1 жұмысшыға кететін орташа тізімдік жалақы, тенге
|
80302
|
82243
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |