«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 206. «Бес төре»
- 207. «Былқылдақ»
- 208. «Жылқыда»
| 205. «Бес төре»
(І нұсқа) Тәттімбет танымал күйші ғана емес, тұтас Қаракесекте сөз ұстаған сері, шежіре-шешен болған кісі екен. Сонысынан бол- са керек, бір жолы ол Қаракесектің белгілі бір биі—Алшынбай бидің атынан омбыға жіберіледі. Тәттімбет бұл сапарында Шыңғыс уәлиханов, Мұса Шорманов, ыбырай Жайықбаев сияқ- ты бірталай би-төрелермен сапарлас болады. Би-төрелердің жол бойы байқатқан озбырлығына, местігіне, елге танытқан суық рай зорекерлігіне іштей ызасы түсіп, ұнатпай келе жатқан күйші төрелер бір ауылға түсіп, мәжіліс құрып отырғанда, тыңнан бір күй шертеді. Бөгенайы бөтен бұл күйді байқап қалған төрелер: «Мынау қайсы күй екен?»—деп сұрап қалады. Сонда Тәкең: Күйдің аты «Бес төре», Бесеуі де мес төре. Санаң болса кеудеңде, Жұмбағымды шеш төре. өз еліне қасқырдай, Мұнша неге өш төре?»—деп жауап қатып, күйді тағы қайырып бір шертіп жіберген екен. сөйтіп, күйшінің әй- гілі «Бес төре» күйі осы омбы сапарынан туған екен. 206. «Бес төре» (ІI нұсқа) Тәттімбет омбыға барған сапарында Шыңғыс уәлиханов, Мұса Шорманов, ыбырай Жайықбаев, тағы басқа бірталай би, төре лер- мен сапарлас болады. Кейбір шонжарлардың жол-жөнекей ел ді қат ты шығынға ұшыратып, қыспаққа алған озбырлық, зомбы лы- ғы на төзбей «Бес төре» күйін шығарыпты. Іштен тынып жүр ген күй ші бір ауылда мәжіліс құрып отырған азулы төрелер ара сын да тың нан бір күй тартады. Бұл күйдің жайын сұрағандарға: Күйдің аты «Бес төре», Бесеуі де мес төре, Санаң болса кеудеңде Жұмбағымды шеш, төре. өз еліне қасқырдай, Неге мұнша өш төре?— деп жауап берген екен. 196 197 күй және күйшілер туралы аңыздар 207. «Былқылдақ» Есіл бойында күйшілік, әншілік өнерімен елге танылған, ке- дей де болса өз ортасында асау көктің тұқымындай сый-сыя пат, қошаметке бөленіп жүрген бір қыз бар деп естіген Тәттім бет, өнер десе өмешегі үзіліп, алтын қарағандай ентелеген күйші, сол қызды көруге аттанады. Айтса айтқандай, өнері мен бағы өрлеп тұрған қыздың күйшілік құдіретіне Тәттімбет айырықша сүйінеді әрі оған құ марлығы артып, оның әр қылығын күндіз-түні бақылайды. оның кедей қызы болған соң үйіне көмектесіп, бастаудан су та- ситын жәйтін байқайды. Бардам бай балаларына кеудесін алдырғысы келмейтін ке- дей қызы әсем киініп, кербез басып, тәкәппар, паң мінезбен су көтерсе де, әсем қылықпен басатынын көрген Тәттімбет қыз жүрісінен «Былқылдақ» деген күй шығарған екен. 208. «Жылқыда» Арқа бойында бір жылдары қыс тым қатты болып, тұтас жатқан адырларды қасаттанған қар алып малға жайылым бермейді. осындай жұт белгісін сезген жылқышы Тәттімбет көршілес найман елі отырған өңірге жылқы салып, өзі ел аралап сауық- сайранмен болады. Еліне осындай өнерлінің келіп, өнерімен мәз еткенін найман елі де теріс көрмепті. Жылқысын қумай, өзін қадірлі қонақ ретінде қарсы алады. Жылқысы жұт көрмей, өзі қысты сайранмен алған Тәттімбет ел мен жерге риза болып, «Жылқыда» атты күй шығарған екен. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|