203. «Көкейкесті»
(І нұсқа)
Күйдің қалай туылғандығы туралы мынадай шежіре бар.
Есімі ел көңілінде ұялаған күйші көрер тірлігін де ақыр-
ластырып қалады. өмірінің соңғы кезінде ауру азабын шегіп,
үзілер соңғы дәмін күтіп жатқан күйшіге күллі қазақтың
бірталай жердегі игі жақсылары жиналып барады. Көңілін
сұрап, жақсы жұбатуларын айтып отырған топқа әлден уақытта
Тәттімбет, ауру төсегіне сүйеулі тұрған жан серігі—домбырасын
алып, ғажайып бір күй шертеді. Күй аяқтала сала отырған топ
бұл күйдің қайсы күй екендігін сұрап білгілері келеді. Сонда
күйші, бұл күйімнің аты «Көкейкесті» болсын дейді. Күйшіні
күзетіп, сусын беріп, ажалмен таласып отырған шәкірті әрі інісі
Жақсымбет күйші табанда бұл күйді жатқа алады. Күй осылай
туылып, кейін Жақсымет арқылы елге тарап, заманымызға жа-
тады.
204. «Көкейкесті»
(ІІ нұсқа)
Тәттімбет өмірінің соңғы жылдары болса керек. Бірде күй-
ші қатты науқастанып қалады. Сонда ол өзінің басынан кеш-
кен өмірін еске алып, халқының алдында өтелген-өтелмеген
парызын ой таразысына салады да, өзінен-өзі мұңға батады.
«Көкейде жүрген арманымды толғай алмай кететін болдым-ау»
деп ширығады, жанарына ыстық жас үйіріледі. Мұңдас-сыр-
лас дос-жарандарының хал-жайын ойлайды. Сөйтіп, толға нып
жатқанда елдің бір азаматы келіп көңілін серпілткісі келе-
ді. Тәттімбет күйлерінің ел арасына кең таралғанын, мұрагер
шәкірттерінің көбейіп келе жатқанын әңгімеге арқау етеді. Бі-
рақ Тәттімбет өз арманының әлі орындалмағанын ойлап, іштей
назаланады. осы тұста күй толғағысы келіп, домбырасына қол
созады. отырғандар жүкке сүйеулі тұрған қоңыр домбырасын
қолына ұстатады. Тәттімбет жастығын биіктетіп, домбыраны
кеудесіне сүйеп, шалқалап жатып, сыры терең, толғанысты бір
күй тартады. Күңіренген күй әуені отырғандардың сай-сүйегін
сырқыратады. «Бұл күйіңізді жаңа естіп отырмыз, қандай күй
болды екен?»—деп сұрайды. Сонда, Тәттімбет: «Көкейкесті»
болсын,—деген екен.
196
күй аңыздар
Достарыңызбен бөлісу: |