«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 244. «Топан»
- 245. «Көрұғлы»
- 246. «Көрұғлы»
| 243. «Жұмабике»
Масқар руынан шыққан Жұмабике деген қыз әсем дауысы сол атырапқа әйгілі, асқан әнші, ақындық өнері де бар адам екен. Малға сатылып, сүймеген адамына кетіп бара жатқанын уақытша совет председателінің алдына кіріп өлеңге қосып, мұңын шаққан еді деседі. Сонда қыздың даусының да, әні мен сөзінің де кереметтігі сонша—отырғандар оның тағдырына қатты аяушылық білдіріп, көздеріне жас алған екен. Атастыр- ған жігіті асып тұрған ақылды да, кісі сүйсінерлік көркі де жоқ көптің бірі еді дейді. уақытша совет Жұмабикенің тілегін орын- дап, өзі қаламаған күйеудің құрығынан құтқарады. 244. «Топан» Дәулеткерейдің Топан атты аңға салатын қыран бүркіті бо- лыпты деседі. Бір күні сол құс ұшты-күйлі жоғалып кетіпті. Дәулеткерей келеді деп, екі көзі төрт болып, күте-күте, келме- ген соң, аяғы жеткен жердің бәріне де сұрау салады. Ешқай- дан сыбысы шықпайды. Күндердің күнінде үйінде шалқалап жатқан күйі қолындағы домбырасына қапа көңілін қосып жат- са, шаңырақтың ар жағында, шыңырау көкте қалықтап ұшып жүрген Топанды көреді. Қуанғаннан тап сол жерде «Топан» де- ген күйді тартқан екен. 245. «Көрұғлы» (I нұсқа) Дәулеткерейдің Көрұғлы күйінің аңыз-әңгімесі орта Азия халықтарының арасында кеңінен таралған әйгілі «Көрұғлы» дастанының оқиғасымен тамырлас болғанымен, күйдің шығу себебі күйші өмірінің бір сатысымен байланыстыра айтады. ... Бірде ауыл аралас, қой қоралас жатқан, төсекте малы, төскейде малы қосылған түркімен ағайынға Дәулеткерей қо- нақтап барып қайтыпты дейді. Сонда ауылдастары алдынан шығып, ел ағасының олжасын қызықтамақ ниет білдірсе ке- рек. Бұған оң шырай танытқан Дәулеткерей: «уа, ағайын, сөзі- ме құлақ сал!—депті,—түркімен ағайынның көңілінде көлеңке жоқ екен. Мал беріп еді, өледі деп алмаған едім. Бірақ құр қол қайтқаным жоқ. осы сапардан бір белгі болсын деп, өлмейтін, 228 229 күй және күйшілер туралы аңыздар тозбайтын күй шығарып қайттым!» депті. Сондағы күйі осы «Көрұғлы» екен. 246. «Көрұғлы» (IІ нұсқа) Қазақта «Ақыл-ауыс, ырыс-жұғыс» деген әдемі сөз бар. Бұл көрші жатқан елдердің бір-біріне рухани ықпалының болып отыратынын, қоңсылық қайырымды меңзеген сөз. Қазақ пен түркімен жапсар жатқан елдер. Сондықтан да, ру- хани орталық, өнер жолындағы өзара ықпал етушілік қашан- нан орныққан дәстүр. Бұл дәстүрден Дәулеткерей де шет қал- ма ған. ол түркімен тақырыбына арнап «Нар иген», «Тәштит», «Көрұғлы» сияқты күйлер шығарған. Дәулеткерейдің «Көрұғлы» күйінің аңыз әңгімесі орта Азия халықтарының арасында кеңінен тараған әйгілі «Көрұғлы» дастанының оқиғасымен тамырлас болғанымен, күйдің шығу себебі күйші өмірінің бір сәтімен байланыстырла айтылады. ...Бірде, ауылы аралас, қойы қоралас жатқан, төсекте басы, төскейде малы қосылған түрікмен ағайынға Дәулеткерей қонақтап барып қайтыпты дейді. Сонда ауылдастары алды- нан шығып, абыройлы ел ағасының олжасын қызықтамақ ниет білдірсе керек. Бұған оң шырай танытқан Дәулеткерей: «уа, ағайын, сөзіме құлақ сал!—депті.—Түркімен ағайынның көңілінде көлеңке жоқ екен. Мал беріп еді, «өледі» деп алма- дым, дүние беріп еді, «тозады» деп алмадым. Бірақ құр қол қайт қаным жоқ. осы сапардың бір белгісі болсын деп, өлмей- тін, тозбайтын күй шығарып қайттым!»—деген екен. Сондағысы, осы «Көрұғлы» күйі еді дейді. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|