«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 322. «Бес қыз»
- 323. «Бес қыз»
| 321. «Бұлбұл Айша»
(IІ нұсқа) Жайық бойында отыратын дәулеті шалқып, ырысы артқан Байғұмар деген кісінің домбыра шертіп, күй шығарып аты шыққан ақылы мен сымбаты сәйкескен Айша деген өзі зерек, өзі сұлу қызы болған екен. Айшаның атын естіген күйші Сейітбек деген жігіт оны іздеп барып, қызбен өнер сынасып көңіл береді, бірақ Байғұмар қо- лында қу домбырасынан басқа ештеңесі жоқ Сейітбекті жақ- тырмайды. Бұл қорлықпен өртенген Сейітбек қос ішектен мың 306 307 күй және күйшілер туралы аңыздар түрлі құбылтып сайраған бұлбұлдың әуенін шығарып, «Бұлбұл Айша» деп атап күй шерткен екен. 322. «Бес қыз» (І нұсқа) Сейтек қалмақ елін аралап жүріп, бір үйге түседі. үй ішінде бес қыз үйді басына көтеріп, әңгіме-дүкен құрып отыр екен. Келген қонақтың домбырасы бар екенін көргенде: «Сіз күй тартыңыз, біз билейік» деп қолқа салады. Сейтек бұл кезде қалмақ жұртының музыкасымен недәуір танысып қалған еді. Сол жерде би ырғағына келтіріп бір күйді тарта жөнеледі. «Бұл қандай музыка?» деп қалмақ қыздары таңқалады. Сонда Сей- тек бұл күйді сендерге арнағаным болсын, аты «Бес қыз» деп жауап айтады. 323. «Бес қыз» (ІІ нұсқа) ...Сейтек нағашысы Дәулетиярдың сыйға берген іңгенше- сіне мініп ауылына қайтқанда, жолшыбай жанында бір топ шабармандары бар Арсыланкерей кездесіп, Сейтектің астын- дағы іңгеншені тартып алады. Соны кек сақтап қалған Сейтек жанына Сахаманды ертіп барымтаға аттанады. Төре Арсылан- ке рейдің жайылыста жүрген бір үйір жылқысынан екі семіз атты алып келеді де, іңгеншенің құны үшін деп кедейлерге сой- ып береді. осыны сылтау еткен төрелер енді Сейтектің со ңы на шырақ алып түседі. «Аңдушыны алушы жеңеді» деп халық айтқандай, ізге түскен төрелер ақыры қалмай жүріп, Сейтекті қапылыста ұстап, орданың түрмесіне жабады. Бірақ Сейтек түрмеде көп жатпай қашып шығады... осы бетімен үйіне соқпастан Нарын құмына кетеді. Еділ бойын, Қалмақ қырын түгел аралайды, делінген еді. Сейтек қалмақ жерінде жүргенде бір үйге келсе, үйде бес қыз іс тігіп отыр екен. Бірақ Сейтек бұларға шөлдеп, су- сын ішуге келгенін айтады. Сол кезде, отырған қыздардың біреуі орнынан тұрып, шалап бермекші болып жүре бергенде Сейтектің қолындағы домбырасын көріп: «Сіз бізге саз тартып 308 күй аңыздар бермесеңіз, үйден шығармаймыз»,—деп қалжыңдайды. Мұн- дай қалжыңның талайын көрген Сейтек, сусынға қанып алған- нан кейін, тамағын кенеп: «Егер сендер билейтін болсаңдар, мен саз тартайын»,—дейді. осыны естуі-ақ мұң екен, қыздар орындарынан ұшып тұ- рып, билеуге дайындалады. Бұл жағдайды көрген Сейтек, киіз қап тан домбыраны шығарып алып, бір күйді тартып жібереді. Күй дің әсем сазына бес қыз ұршықтай үйіріліп билей жөнеледі. Күй дің музыкалық үнінде қалмақ сазына жақын келетін эле- мент тер мол болғандықта ба, әйтеуір, осы бір күйдің сазы қыз- дарға қатты ұнап қалады. Сейтек домбырасын құйқылжы тып, біраз тартып-тартып тоқтаған кезде қыздар Сейтекті ортаға алып: «Бұл не деген күй, аты қалай?»—деп сұрайды. Аяқ асты- нан қойылған мұндай сауалға бірден не дерін білмей қалған Сей- тек, сәл кідіреді де: «осы отырған бесеуіңе арнаған «Бес қыз» атты күйім болсын»,—деп үйден шығып кетеді... жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|