«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сұраншы батыр Ақынбекұлы /1815-1864/—қазақ баты-
ры, Саурық батырдың немере інісі. ұлы жүздегі шапырашты тайпасының есқожа руынан шыққан. Аталары Қарасай батыр, Түрікпен, Мырзабек, Кәшке ел арасында атағы шыққан ше- шен, батыр болған адамдар. Сұраншы батыр ресей үкіметіне Верный (Алматы) бекінісін салуға көмектеседі. орыс әскерле- рі мен бірге Тойшыбек бекінісі жанында Қоқан хандығының 3 мың әскерімен соғысып, жеңіске жеткен. осы сияқты орыс әскерлерімен бірігіп Қоқан басқыншыларының езгісіне қарсы сан рет соғысқа шыққан. Сұраншы батыр бейнесі Жамбыл дың «Сұраншы батыр» поэмасында, Сүйінбайдың «Сұраншы», «Ту алып жауға шықсаң сен» толғауларында жырланады. Тама—қазақ халқының құрамындағы тайпа. Шежіре бойын ша, Кіші жүз құрамына кіретін жетірудың ішіндегі бел гілі атаның бірі. Кейбір деректер бойынша, тама XI-XII ғасыр лар да Қаратау бөктерін, Созақ қаласын, Қазалы өңіріне қоныс тан ған. Тама Қарадөң батыр ұрпақтары Мұрын жырау- дың айтуынша, былай өрбиді: Қарадөң батыр—Жұбаныш— Сүйініш—Ер Бегіс—Ер Көгіс—Тама. Ел аузындағы шежіреде 368 күй аңыздар және М.Тынышбаевтың пайымдауы бойынша, Тамадан—Қа- рабура, одан—Нәрік, Нәріктен—Шора батыр, Шорадан—Шот- қара, ал Шотқарадан—Есенгелді, Жөгі, Жабал өрбиді. Тарақты—орта жүз құрамындағы тайпа. Тарақты ежел- гі одақтар мен мемлекеттердің құрамына енуі жайында әде- биетте деректер кездеспейді. оның шығу тегі жөнінде қазақ шежіресінде бірізділік жоқ. Шежіре деректері бойынша, ақ- жолдан қыпшақ, арғын, найман, қоңырат, керей, тарақты, уақ, тарақтыдан апай, тоқтауыл, қыдыр, жәші (жасши), әлі, сары, әйтей, қосанақ, алакөз, шәуке, әлеуке, көгедей болып он екі арыс ел тарайды. Басқа шежіре деректерінде Тарақтыны арғын тайпасына жатқызады. Тарақты Қазан төңкерісіне дейін орталық Қазақстанның Ақтау, Қызылтау, ортау мекенде- рін, Жоғарғы Сарысу, Көктің көлі, Есіл, Нұра өзендерінің бойын мекендеген. Жоңғар шапқыншылығына қарсы күрес- те Тарақтының Наймантай, Байғозы батырларының есімдері аңызға айналған. Бетпақдаланың Арқа жақ шетінде, Шажа ғай өзенінің бойында Тарақты Алтыбай батырға ескерткіш-күм без соғылған. ұраны—Жауғашар, Байғозы, тарақ таңбалы. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|