«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сырым Датұлы
| Сыпатай Саурықұлы /1837-1899/—Қоқан хандығы бас-
қын шылығына қарсы күрескен батыр. ұлы жүз—шапы раш ты руының есқожа тармағынан шыққан. 1857 жылы Ш.уәлиханов- тың Жетісуға сапарында оны Іле өткелінде Диқанбай батыр- мен бірге қарсы алып, жергілікті халықтың кәсібі, әдет-ғұр- пы жөнінде көптеген мәліметтер берген. Сыпатай батырдың ерлігі, елін қорғаудағы жауынгерлік жорықтары Жамбыл мен Құланаян Құлмамбет, Жамбыл мен Сарбастың айтыстарын да, Сүйінбай жырларында айтылған. Сырым Датұлы /1723-1802/—батыр. Азан шақырып қой- ған есімі Шынтемір екен. Батыс Қазақстан облысының Сырым ауданындағы Сарыой аулында дүниеге келіп, Хиуа хан дығы жерінде қаскөйлердің қолынан қаза тапқан. Тегі—он екі ата 366 367 ғылыми қосымшалар Байұлына жататын Байбақты руының Шолан (Әйтімбет) ата- сынан. Халықтық шежіре бойынша, Шоланнан—Дат, Есен бай, Байторы; Даттан—Адамбай, Шынтемір (кейін оны ерке летіп «Сырым» атандырған), Атымтай, Жомарт, Базарбай, Барлы- бай, Жандыбай, Дүйімбай, Қорлыбай, Қалдыбай және жастай өл ген Шыбынтай деген он бір ұл туады. Патшалық ресейдің да ла лық өлкеде әкімшілік-саяси реформа жүргізіп, хандық би- лік ке дәстүрлі шектен асыра артықшылық беруі арқылы қа лың бұқараның табиғи-өзіндік құқыларын шектеуі (атақоныс тан ажыратып, бағзылы иеліктегі өзен, көл жағалауларын, өріс, жайылымдарын пайдалануға тыйым салуы т.б.), алым-салым- ды көбейтуі Сырымды және оның тұстастарын қатты ашын ды- рады. олар қолдарына қару алып, қалыптасқан саяси жүйе- ге—отарлаушы орыс үкіметінің жергілікті әкімшілік тері не, «орыс тағайындаған» хан, сұлтандарға қарсы көтеріледі. Бұл— дәстүрлі қазақ қоғамының қалың бұқарасын, оның әр алуан әлеуметтік топтарын (қарасын да, төресін де, шаруасын да, бай- бағыланын да, би-ақсақалын да, батыр-баһадүрін де) қамты ған, ресейдің отарлау әрекетіне қарсы бағытталған ұлт азатты ғы жолындағы көтеріліс-тұғын жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|