«мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығЫ Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАРДА ЖАЗҒЫ САУЫҚТЫРУ
жүктеу/скачать 217.02 Kb. Pdf көрінісі
|
| МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАРДА ЖАЗҒЫ САУЫҚТЫРУ
КЕЗЕҢІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ МАЗМҰНЫ Балалардың жазғы демалысы ағзаны нығайтуға, ауруға қарсы тұруға және оңтайлы жағдай құруға айтарлықтай әсер етеді. Әсіресе, балалардың ағзасын шынықтыруға, қорғау реакциясын жетілдіруге үлкен мүмкіндік туады, күн-ауа ваннасы мен сумен шынықтыру шаралары көптеп қолданылады. Балалардың барлық іс-әрекеті (ойын, еңбек, шығармалар оқу және т.б.) таза ауада өткізіледі. Жаз мезгілінде балаларды сауықтыру жүйесіне: - дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстары (спорттық және қимылды ойындар, музыкалық ырғақтық қимылдар, массаж жасайтын кілемшенің үстіне жүру және т.б.); - дұрыс тамақтануды ұйымдастыру (фито шай, жемістер мен жидектер және т.б.); - шынықтыру (күннің астында болу, шөптің үстімен жалаң аяқ жүру, ұйықтар алдында аяқты жуу және т.б) жатады. Мектепке дейінгі ұйымдарда жаз мезгіліне шығармашылық, сауықтыру, қарым-қатынас жасау, ойындар, бірлесе және жеке еңбек, сауық-сайран, саяхаттар, тәжірибелік және эксперименттік іс-әрекеттері жатады. «Денсаулық» білім беру саласы баланың денсаулығын қорғау мен нығайтуға; тұрмыста, көшеде және табиғат жағдайында өзін-өзі ұстау дағдыларын қалыптастыруға; шығармашылық, танымдық және тілдік қабілеттерін қолдана отырып спорттық ойындар мен жаттығулар (футбол, баскетбол, велосипед пен самокат тебу) элементтерін, қимылды ойындарды, жарыстар, ұсақ қол моторикасын дамытуға және босаңсытуға арналған ойындарды үйрету мен бекітуге бағытталған. Жаз мезгілінде балаларды сауықтырудың негізгі түрлері: - дене шынықтырудың ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті; - таңертеңгі гимнастика; - жазғы дене шынықтыру мерекесі; - спорттық ойын-сауықтар; - шынықтыру шаралары; - сауықтыруға арналған серуендер мен экскурсиялар; - емдік гимнастика (дене сымбатының, майтабандылықтың, көрудің алдын алу жаттығулары) және т.б. Балалар туризмі – бұл қоршаған шынайылылықта денесін дамыту, сауықтыру және тану, жеке басының рухани байлығын қалыптастыру. Мақсатты серуендер сауықтыруға әсер етеді: циклдік жаттығу түрінде жүктемені ұзақ уақыт орынды орындау дене сапасын жетілдіруге ықпал етеді, жүрек-тамыр мен тыныс алу ауруларынан тиімді сақтау механизмін қалыптастыруды қамтамасыз етеді. Серуендеу барысында (балабақшаның ауласында немесе шеттен тысқары) ауыз суды ішу тәртібін сақтау қажет – суды баланың алғашқы қажеттілігіне қарай беріледі. 6 Күнделікті сергіту сәтін, тыныс алу гимнастикасын, шынықтыру шараларын, психогимнастика, саусақ ойындар, спорттық және қимылды ойындар мен жаттығуларды жүргізу бала ағзасының қарсы тұру деңгейін арттырады және эмоционалды жағдайын жақсартып, жазғы сауықтыру кезеңінде балалармен дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстарын тиімді арттырады. Жазғы сауықтыру мезгінің соңында антропометрлік өлшеу жүргізеді. «Қатынас» білім беру саласы ересектермен және балалармен еркін сөйлесу дағдыларын дамытуға; көркем әдебиетке, ауыз әдебиетіне; көркем шығармалар кейіпкерлеріне жанашырлыққа ынталандыруға; балалардың дербес шығармашылық іс-әрекетін іске асыруға бағытталған. Балалар мен ересектер қатысатын театраландырылған іс-әрекеттер ұйымдастырылады. Театрландырылған іс-әрекеттер өнімі (сахналау, драмалау, концерттер) мерекелер мен ойын-сауықтар мазмұнына енгізіледі. Сүйікті мультфильмдер көрсету ұйымдастырылады. Заттық-кеңістіктік дамытушы ортада еркін таңдау жасалады: кітаптарға арналған сөрелер, бағдарлама бойынша кітаптар, «сөйлейтін кітаптар», ақын- жазушылардың портреттері, ертегілер тізімі және т.б. « Таным» білім беру саласы балалардың өсімдік және жануарлар әлемі, табиғат құбылыстары, табиғаттағы адамдардың еңбегі туралы ұғымдарын кеңейту арқылы экологиялық ойлауын дамытуды қарастырады. Балалар туристік іс-әрекетінің элементі баланың өзінің өлкесін зерделеу бойынша серуендеуге, саяхаттауға мүмкіндік береді. Бақылау жасау, табиғаттағы еңбек, мақсатты серуендер жоспарланады, танымдық әңгіме жүргізіледі, тәжірибелік эксперименттік жұмыстар ұйымдастырылады. «Шығармашылық» білім беру саласы балалар мен ересектердің, олардың қызығушылықтарын ескере отырып бірлескен өнімді іс-әрекеттері; қоршаған ортаға эстетикалық қатынасының қалыптасуын; би қимылдарын қолдана отырып музыканы қабылдау қарастырылады. Мектепке дейінгі ұйымдарда іс-әрекеттердің өнімді түрлерін ұйымдастырудың дәстүрлі емес түрлері белсенді қолданылады: - музыка терапиясы (саусақ гимнастикасы, театрландырылған іс- әрекет); - арттерапия; - құм терапиясы; - скрапбукинг, квилинг; - кляксография және т.б. Апта сайын шағын топтық бөлмеде, ойын алаңында және балабақша залында көрмелер ұйымдастырылады. «Әлеуметтік орта» білім беру саласы қоғамда адамгершілік ережелерін меңгеруді, ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас жасау білігін; адамгершілік қасиетін дамытуды; еңбектің түрлі түрлеріне қызығушылықтарын және Қазақстан ортақ үйіміз екендігі туралы түсініктерін қалыптастыруды қарастырады. 7 Жаз мезгілінде балалардың барлық іс-әрекеті ойын арқылы өтеді. Ойын әрекетінің түрлерінде балалар әлеуметтік ортада өмірлік тәжірибе алады. Мектепке дейінгі ұйымдарда жазғы-сауықтыру кезеңіне дайындық балабақшада ұжым арасында жете талқыланады. Педагогикалық қорытынды кеңесте барлық педагогтар жаз мезгіліндегі жұмыс жоспарымен танысады. Әрбір қызметкердің (меңгеруші, әдіскер, тәрбиеші, медициналық қызметкер, тәрбиешінің көмекшісі және т.б.) жұмыстары анықталады. Мектепке дейінгі ұйым меңгерушісі жазғы-сауықтыру кезеңіне дайындық жоспарын құрады, ауланы көгалдандыру (жас көшеттер, гүл бақша отырғызу, құмды ауыстыру, көлеңкелі бастырманы және жер телімдегі кішігірім жөндеу жұмыстары, оларды сырлау, ағаштар мен бұтақтарды кесу ) бойынша ұжымның іс-әрекетін ұйымдастырады, жазғы сауықтыру кезеңінің барысына бақылау жасауды жоспарлап, жаз мезгіліндегі балабақша қызметкерлерінің жұмыс жоспарын бекітеді. Әдіскер балалармен бірге ұжымдық іс-шараларды жоспарлайды, жазғы сауықтыру кезеңін жоспарлауда ұсынымдар даярлайды, ата-аналарға арналған көрнекі ақпараттар әзірлейді, жазғы сауықтыру кезеңінің басына дайындық бойынша бақылауды және топтарда білім беру үдерісінің барысын іске асырады. Тәрбиеші өз тобындағы балалардың белсенді қимылдарын жоспарлап, күн тәртібін құрады, ата-аналарға арналған кеңестер әзірлейді, балалармен жұмыс жасау үшін материалдар, көрнекіліктер таңдайды. Тәрбиешінің көмекшісі тәрбиешімен бірге жаз мезгіліндегі іс- шараларды тиімді ұйымдастырып, өткізу үшін жұмыс уақытының кесесін құрады, ауыз сумен қамтамасыз етеді, шынықтыруға, ауланы тазалауға, ойыншықтарды жууға арналған құрал-жабдықтарды даярлайды. Музыка жетекшісі жазғы-сауықтыру мезгіліндегі міндеттерді және балалардың таза ауада болуын ескере отырып өз іс-әрекеттерін жоспарлайды. Жаз мезгіліне арналған түрлі музыкалық шығармаларды жинақтайды. Дене шынықтыру нұсқаушысы тәрбиешімен бірге белсенді қимылдарды қамтамасыз ету жұмысын, спорттық ойындарға қатыстыруды жоспарлайды. Жаз мезгіліндегі сауықтыру іс-шараларын ұйымдастырады. Медициналық қызметкер жарақаттанудың алдын-алу жұмыстарын жоспарлайды, балалардың өмірін қорғау мен сақтау жұмыстарын жүргізеді, аурудың алдын алады, алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі қорапшасын әзірлейді, балалардың дене дамуын ескере отырып шынықтырудың кешенін құрады, емдеу-профилактикалық шараларды жоспарлайды. Балалардың дене тәрбиесі мен тамақтану, шынығу жұмыстарына бақылау жасап, күн тәртібін бекітеді. Жаз мезгілінде қауіпсіздік шараларын сақтау маңызды: - үйде, көшеде, қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау шараларын сақтау; - жануарлар, өсімдіктер және жәндіктермен байланысқан жағдайда қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ету; - жолда жүру ережелерін сақтау; 8 - табиғатта өзін-өзі ұстау қауіпсіздік шараларын сақтау; - жеке бас гигиенасы мен еңбек қауіпсіздік ережелерін сақтау; - ойын және жаттығу барысында аурудың, жарақаттанудың, уланудың алдын алу. |