Методические рекомендации по психолого-педагогической поддержке семьи
жүктеу/скачать 4.25 Mb. Pdf көрінісі
|
| Швеция. Швеция – ерекше қажеттіліктері бар адамдардың білім беру
саласындағы қағидаттары, саясаты және практикалық қызметі туралы Саламанка декларациясына қол қойған және мүгедектердің құқықтары туралы Конвенцияны ратификациялаған ел. «Отбасымен жұмыс істеудің байланыс моделі» ерікті бағдарламасы Швецияда 1982 жылдан бастап жұмыс істей бастады, оның мәні жергілікті әлеуметтік қамсыздандыру комитеттері ЕБҚ бар бала тәрбиелеп отырған отбасыларға қолдау көрсету үшін отбасыларды немесе жеке тұлғаларды таңдайды [5]. Таңдалған адамдар – кәсіби тәжірибесі жоқ, бірақ байланысуға, қолдау көрсетуге, басқаларға көмектесуге қабілетті қарапайым адамдар. Негізгі мақсат – қолдау көрсетуден басқа, отбасымен байланыс моделі төмендегі нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді: - клиенттерге қызмет көрсету желісін кеңейту; - ЕБҚ бар балалар мен олардың отбасыларын шеттетуді болдырмау; - мұндай балаларға басқа ересектермен және үлгі ретінде ер немесе әйел адаммен қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік беру; - ата-аналарға демалыс күндерін өз еріктеріне қарай өткізуге мүмкіндік беру; - ата-аналарды ата-ана рөлінде қолдау. Байланыс моделі әртүрлі отбасылармен жұмыс жасауда қолданылады: мүгедек балалары бар, отбасы құрамы толық емес, ажырасқан отбасылар, алкоголь мен есірткі қолданатын отбасылар, жас отбасылар. Байланыс моделі бойынша отбасымен жұмыс істеу үшін әлеуметтік қызметкерлер болып табылатын және тек осы функцияны орындайтын байланыс 8 хатшылары дайындалады. Швед мамандары бұл жұмысқа мамандандырылған әлеуметтік қызметкерлер әдетте оған асқан қызығушылық танытатынын, ұзақ уақыт бойы бұл жұмыста қалатынын айтады, өйткені бұл оларға ЕБҚ бар баласы бар отбасылардан кері оң байланысты көруге мүмкіндік береді [5]. Байланыс қызметінің хатшылары арнайы дайындықтан өтеді. Ол жеке кеңес беруді, сондай-ақ тренинг түрінде топтық жұмысты қамтиды. Бұл әлеуметтік қызметкерлерге ЕБҚ бар баламен байланыстағы отбасы мүшелерінің рөлін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар әртүрлі аудандардың хатшылары кездесіп, пікір, тәжірибе алмасатын курстар да өткізіледі. Мысалы, Стокгольмдағы алты агенттіктің байланыс қызметінің хатшылары айына бір рет осындай отбасымен жұмыс істеуге қатысты түрлі мәселелерді талқылау үшін кездеседі. ЕБҚ бар баласы бар отбасылар үшін байланыс адамдарын іріктеу әртүрлі жолдармен жүзеге асырылады. Клиентке бағдарланған іріктеу. Бұл жағдайда ЕБҚ бар баланы тәрбиелеп отырған белгілі бір отбасымен байланысу үшін адамды іздеу жүзеге асырылады. Кейде мұндай отбасы өзі сенетін адамды ұсынады. Жекеге бағдарланған іріктеу. Бұл байланысқа қолайлы белгілі бір адамдарды жауапкершілікке тартуға және осындай отбасымен жұмыс істеуге көндіруге тырысудан тұрады. Жалпы іріктеу. Бұл байланыс үшін адамдарды таңдауға көптеген адамдарды тарту үшін бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланудан тұрады [5]. Отбасымен немесе адамдармен байланыс орнатудың бастапқы кезеңі, әдетте, отбасына көмектескісі келетін адамдарда туындайтын көптеген мәселелерді талқылаумен байланысты. Әдетте, бұл сұрақтар байланысатын отбасының белсенділігіне байланысты. Олар өздері клиентке қоңырау шалуы керек пе немесе қоңырау шалуды күтуі керек пе? Байланыс қандай болуы керек? Осы мәселелерді талқылай отырып, байланыс қызметінің хатшысы клиенттен не күтуге болатындығын анық көрсетеді. Отбасылармен немесе байланыс адамдарымен одан әрі жұмыс істеу үшін топтық әдістер қолданылады. Туындаған мәселелерді бірлесіп талқылау үшін отбасылар немесе байланыс адамдарының кездесулері ұйымдастырылады. Әдетте мұндай кездесулер айына бір рет өткізіледі және оларда жалпы сипаттағы тақырыптар талқыланады. Кейбір жағдайлар қатаң кәсіби құпияда талқыланады. ЕБҚ бар баласы бар отбасылармен жұмыс істеудің осы формасынан басқа, байланыс үшін белгілі бір тақырып бойынша кешкі семинарлар түрінде немесе үйірмелер түрінде оқыту қолданылады. Үйірмелер, әдетте, аптасына бір рет кездесетін және алдын ала жасалған жоспар негізінде қызығушылық тудыратын тақырыптарды талқылайтын адамдар тобы мен дайындалған көшбасшыдан тұрады. Мысалы, келесі тақырыптар талқылануы мүмкін: 1) ЕБҚ бар балалар үшін қауіп; 2) ата-аналарға көмек; 3) отбасылық қарым-қатынастар; 4) байланыс адамының жұмысы. Швед мамандарының тәжірибесі адамдарды ЕБҚ бар балаларға арналған білім беру бағдарламаларын жоспарлауға тарту өте маңызды екенін көрсетеді [5]. 9 Мысалға, ЕБҚ бар баланы бағушы жалғыз басты әйелге байланыс үшін отбасын тағайындарда бұл ананың қызмет хатшысымен кездесуі жүзеге асады. Бұл жақсы таңдау жасау үшін қажет. Швед мамандарының пікірінше, клиенттің профилі мүмкіндігінше айқын және анық болуы керек. Әдетте хатшылар «бәліш пісіру» деп атайтын осындай отбасымен алғашқы кездесу күнделікті істерге арналады. Ата-анаға өздерінің «ерекше» балалары, отбасындағы атмосферасы туралы сөйлесуге мүмкіндік беру керек. Мұндайда клиенттің маманның отбасылық істерге қызығушылығын және осыған байланысты проблемалық жағдайлардың сәтті шешілуін сезінуі өте маңызды. Байланыс қызметінің хатшысы клиентті «макетті» отбасы қалай таңдалатындығымен және екі тарап шешім қабылдаған кезде байланыс туралы келісім-шарт қалай жасалатындығымен таныстырады. Байланыс үшін «макетті» отбасын қызмет хатшысы таңдайтынын атап өткен жөн. Тараптар бір-бірін таңдамайды. Байланыс қатынастарының жұмыс істемеуі – хатшы дұрыс емес таңдау жасады деген сөз. Сондықтан бірінші кездесуде көптеген мәселелерді талқылап алу қажет. Бұл отбасылық байланыс процесіндегі проблемалардың алдын алады. Бастапқы стадияда ЕБҚ бар балалар байланысқа қатыспайды. Берік қарым-қатынас орнату үшін біраз уақыттың өтуі қажет. Клиент үшін «дұрыс» байланыс отбасын табу үшін интуиция мен импровизация қажет. Клиенттің қажеттіліктерін түсіну және осы қажеттіліктерге жауап беретін дұрыс адамдарды табу екі қиын міндет болып табылады. Мұнда бәрін, тіпті ең елеусіз болып көрінетін факторларды да ескеру қажет. ЕБҚ бар баласы бар отбасыларды әлеуметтік қамсыздандыру туралы заңға сәйкес, муниципалитет өз тұрғындарын осындай баланы тәрбиелеу және отбасылық кеңес беру мәселелерінде көмекпен қамтамасыз етуі керек. ЕБҚ бар балаларды тәрбиелеу жөніндегі нұсқаулық және отбасылық консультациялар «ерекше» балаларды тәрбиелеуде және отбасы мәселелерінде сараптамалық көмектің болуын, сондай-ақ баланың дамуына қолайлы ықпал ететін әлеуметтік, психологиялық және медициналық тексеру мен күтімнің болуын білдіреді. Мақсат – ЕБҚ бар балалардың қауіпсіз дамуы үшін алғышарттар жасау, сонымен қатар отбасылардың функционалды қабілеті мен психологиялық климатын арттыру [5]. жүктеу/скачать 4.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|