Абай институтының хабаршысы. № 2(8) 2011
объект деңгейінен субъект деңгейіне көтеру
жолы болып табылады. Дегенмен əрбір
адамның даралық ерекшелігінен басқа жал-
пыға ортақ қасиеті де болатынын ұмытпаған
жөн [6, 19-б]. Сондықтан да жалпы оқушыға
тəн тілді оқып үйрену əрекетінің мынандай
психологиялық сипаттары: тілді оқуға, үйре-
нуге деген жағымды мотивтері, қызығу-
шылықтары, тілді оқып үйрену мақсаттары
мен міндеттерін анықтап алуы; оны орындау-
дың тиімді тəсілдері мен амалдарын белгілеуі,
өз жұмысының барысын өзі бақылап отыруы
жəне оның нəтижесін бағалап, тиісті қоры-
тындылар жасай білуі тағы басқалары қалып-
тасуы тиіс. Тек осындай сапалы ұйым-
дастырылған іс-əрекет, еңбек негізінде ғана
оқушылардың шетел тілін оқып үйрену əре-
кетінің психологиясы мақсатты түрде қалып-
тасады жəне де оқушылардың ой-өрісі дамиды.
Психолог
Е.В.Жиркованың
пікірінше,
шетел тілін оқыту жəне баланың абстрактілі
ойлау қабілетін дамытуда баланың сурет салу,
сөйлеу қабілеті, есептеу қабілеті шетел тілімен
байланысты жоғарылайды [7, 37-б].
Модульдік оқыту технологиясын пай-
далана отырып оқушыларға шетел тілін үйрет-
кенде, олардың жады мен зейін сияқты таным-
дық процестері дамиды. Өйткені модульдік
оқытуда меңгерілген ұғымдар мен түсініктерді
«қапшыққа» салып, есте ұстауға мүмкіндік
беретін белгілік үлгілерге, сызбаларға сүйене
отырып, оқу материалын түсіндіреді; адамның
екі сигналдық жүйесіне сүйенеді, яғни сөйлесу
бөлімінің əр сабағында оқушы оқу материалын
оқиды, көреді, тыңдайды, жазады жəне да-
уыстап айтады; сөйлесу бөлімінің барлық
сабақтарында əртүрлі күрделілік деңгейіндегі
оқу материалына бірнеше мəрте қайта ора-
лады, оқытудың белсенді формаларын пай-
даланады. Мысалы: ойындар арқылы оқыту,
пікірталастар, жеке жəне топтық жұмыс
түрлері тағы басқалар; əрбір оқушының өз ең-
бегінің соңғы нəтижесіне деген қызығу-
шылығының болуы; оқулықтарды, оқу құ-
ралдарын жəне басқа қосымша əдебиеттерді
пайдалануды талап ететін оқу материалымен
жұмыс істеуі; əрбір оқушының нəтижеге қол
жеткізуіне бағытталуы. Сабақ барысында қол
жеткізген нəтиже оқушының ой-өрісінің одан
ары қарай дамуына жол ашады.
Оқушылардың ойлау, елестету, қабылдау
жəне танымдық, шығармашылық қажеттілік-
терін қанағаттандыруы тапсырмаларды сара-
лап беруі арқылы жүзеге асады. Оған дəлел
сөйлесу бөлімінде оқушыларға берілетін I
(шығармашылық) деңгей тапсырмалары; оқы-
тудың пікірталастық, ойын формаларын
пайдалануы; сондай-ақ технологияда іздену-
шілік (зерттеушілік) оқыту элементтерін
пайдалануы.
Орта мектепте шетел тілін оқытуда əрбір
тұлғаның ой-өрісін дамыту үшін олардың
ерекшеліктеріне тоқтала отырып, яғни ұл бала
мен қыз баланың психикалық ерекшеліктерін
ескеру қажет. Сабақ жоспарын құру бары-
сында ең алдымен оқушылардың психикалық
ерекшеліктеріне, қызығушылығына, жас ерек-
шелігіне тағы басқаларына сүйене отырып,
білім беру маңызды мəселе болып табылады.
Сонымен қатар шетел тілін оқытудың оқушыға
тигізер пайдасы да жоқ емес. Шетел тілі сабақ-
тарында ойлау операциялары: салыстыру,
сараптау, синтез, логикалық ойлау жəне тағы
басқалар іске асады, баланың танымдық
қабілеті жоғарылайды, ой-өрісі дамиды. Шетел
тілін модульдік технология арқылы оқытуда
оқыту барысы немесе жоғарыда айтылғандар-
дың барлығы психологтардың пікіріне сүйене
отырып қамтылады. Бұл өз кезегінде оқу-
шыларға білім беруде жоғары нəтижеге жеткі-
зері анық.
ƏДЕБИЕТ
1 .Абдуллаева Г.А. Студенттердің лингвомəдени
біліктілігін қалыптастыруда елтанымдық мəтіндерді
қолданудың
маңызы. «Шетел
тілін
оқытудағы
лингвомəдени амал: əдістер жəне технологиялар» атты
Халықаралық ғылыми-тəжірибелік конференцияның
материалдары (04-05 ақпан 2010 ж.). Алматы, 2010. -
480 б.
2.Ахметова
Р.Б.
Шетел
тілін
оқытуда
интерактивтік тəсілдерді қолдану жолдары // Шетел
тілін оқыту əдістемесі. – 2009. - №6
3.Омарова С.С. Қазақ мектебінің 8-сыныбында
сөйлем мүшелерін модульдік-интерактивтік техно-
логияға сүйене отырып, тірек сигналдары арқылы
оқыту. - Алматы, 2005.
4.Давыдов В.В. Теория развивающего обучения. - М,
1996.
5.Эльконин Д.Б. Психология развития. Учебное
пособие для студентов высших учебных заведений. М.,
2001.
6.Буркутбаева Н. Жалпы білім беретін мектепте
модульдік
оқыту
технологиясын
шетел
тілі
сабақтарында қолдану. Магистр. дисс. - Алматы, 2007.
7.Кəрменбаева Ж.А. Баланы ерте жасынан шетел
тіліне үйретудің маңызы // Шетел тілін оқыту
əдістемесі – 2006. - №2.
* * *
|