Сипаттамасы
Егер ішкі маркетингтік аналитика «не болып жатыр» деген сұраққа жауап берсе, онда маркетингтік зерттеулер «неге бұлай болып жатыр» деген сұраққа жауап береді.
Елестетіп көріңізші, кейбір аналитикалық мәліметтер пайдаланушылардың 20%-ы тауарларды интернет-дүкен қоржынына тастайтындығын көрсетеді. Маркетингтік талдау мұның немен байланысты екенін түсіндіреді: жеткізу құны өте жоғары, ыңғайсыз жағдайлар, бәсекелестердің бағасы арзан және т.б.
Модуль 5. «Маркетинг негіздері»
МАРКЕТИНГТІК ЗЕРТТЕУЛЕРДІ ҚАЛАЙ ЖҮРГІЗУГЕ БОЛАДЫ?
Егер ішкі маркетингтік аналитика «не болып жатыр» деген сұраққа жауап берсе, онда
маркетингтік зерттеулер «неге бұлай болып жатыр» деп жауап береді.
Елестетіп көріңізші, кейбір аналитикалық мəліметтер пайдаланушылардың 20%-ы
тауарларды интернет-дүкен қоржынына тастайтындығын көрсетеді. Маркетингтік талдау мұның
немен байланысты екенін түсіндіреді: жеткізу құны өте жоғары, ыңғайсыз жағдайлар,
бəсекелестер арзан жəне т.б.
Маркетингтік зерттеулер
Ірі бизнеспен үлкен маркетингтік зерттеулер жүргізіледі, шағын бизнеспен маркетингтік
зерттеулер бір жерге барудың қажеті жоқ, өзіңіз жасай аласыз. Егер сіз өзіңіздің өніміңіз немесе
қызметіңіз туралы əлі нақты түсінікке ие болмасаңыз жəне сіз тек қызмет бағыты туралы шешім
қабылдаған болсаңыз – нарықты бəсекелестерден бастаңыз. Осылайша сіз қандай тауашалар бос
жəне бос емес екенін, бəсекелестердің мықты екенін жəне қандай əлсіз жақтарда ойнай
алатындығыңызды анықтайсыз.
Мысалы, сіз нан өнімдерін шығарғыңыз келеді. Өз аймағыңыздағы бəсекелестерді
талдағаннан кейін, олар негізінен қарапайым əлеуметтік нан өндіретінін түсіндіңіз. Ал тоқаштар
басқа қалалардан жеткізіледі. Тиісінше, олар дүкендерге ескірген жəне жоғары бағамен түседі.
Бірақ сұраныс бар. Сонымен, сіздің тауашаңыз күнделікті жаңа жəне дəмді кондитер өнімдерін
жеткізу болуы мүмкін. Сіз өзіңіздің тауашаңызды, мамандандырғыңыз келетін нəрсені нақты
білсеңіз, нарықты мақсатты аудиториядан бастаңыз. Осылайша сіз өзіңіздің клиентіңіз үшін
маңызды екенін, ол ақпаратты іздейтін жерде өз таңдауын басшылыққа алатындығын түсінесіз.
Осыған сүйене отырып, сіз осы тар сегменттегі бəсекелестеріңіздің кім екенін жəне
бірегейлігіңізді қалай құруға болатындығын көресіз.
Мысалы, сіз өз аймағыңызда ат экотурларын өткізгіңіз келеді. Мұндай бос уақытты өткізу
кімге қызық? Бұл қазақстандықтар немесе мегаполистің қарбаласынан демалғысы келетін 25-40
жас аралығындағы шетелдік туристер делік. Олар үшін таза ауа, түпнұсқалық, жайлы өмір сүру
шарттары маңызды. Тиісінше, үлкен қалаларда орналасқан туристік агенттіктер сіздің
бəсекелестеріңізге айналады.
Екі тəсілдің нəтижесінде сіз «менің мақсатты аудиториям кім? «жəне» менің бəсекелесім
кім?». Қосымша бонус ретінде сіз өзіңіздің бірегей сауда ұсынысыңыздың нұсқаларын жасайсыз.
Қиын емес, шындық? Бірақ сіз өзіңіз шағын маркетингтік зерттеу жүргіздіңіз. Құттықтаймын!
Маркетингтік талдау кезеңдеріне жəне зерттеу жүргізуге болатын құралдарға көшейік.
Біріншіден, зерттеу мақсатын анықтаңыз. Бизнестің бастапқы кезеңінде бұл болуы
мүмкін: бəсекелестік ортаны зерттеу, мақсатты аудиторияның портретін жасау немесе
жоспарланған өнімді немесе қызметті сынау.
Мұны қайда жəне қалай тіркеу керек? Excel бағдарламасында файл жасаңыз, оған
қойындылар жасаңыз:
Мақсатты аудитория
Бəсекелестер
Нарық трендтері
Рөлдік мысалдар жəне басқа да бөлімдер бар, олар посчитаете нужным зерттеу.
Əр бөлімге тоқталайық.
Бөлім 1. Мақсатты аудитория.
Мұнда жынысты, жасын, отбасылық жағдайын жəне мəртебесін тіркеу қажет. Сонымен
қатар, мінез-құлық критерийі маңызды: əдеттер, хобби, мақсаттар мен армандар, сатып алуға
ынталандыру жəне тежеу.
Сіз өзіңіздің клиентіңіз сатып алу туралы қалай шешім қабылдайтыны жəне олар үшін не
маңызды екендігі туралы сұрақтарға жауап табуыңыз керек. Сонымен қатар, сіздің өніміңізді
сатып алу туралы шешім əрқашан табыс деңгейіне əсер етпейтінін ескеру қажет. Мысалы, iPhone
маркалы смартфондар мəртебесі мен жалақысына қарамастан сатып алынады. Осы тармақтарды
қарастырыңыз.
Бөлім 2. Бəсекелестер.
Бəсекелестер туралы бəрін білу керек: ассортимент, бағалар, мерзімдер, жылжыту
əдістері, қосымша қызметтер, күшті жəне əлсіз жақтар, мамандандыру, бірегейлік, олардың
мақсатты аудиториясы.
Сіз өзіңіздің мақсатты аудиторияңыздан сапа, баға жəне басқа критерийлер бойынша
сұрақтар қою арқылы бəсекелестердің өнімдерін бал жүйесі бойынша бағалай аласыз. Сауалнама
нəтижелері бойынша рейтинг кестесін жасап, сіздің өнімдеріңіздің бəсекелестерге қарағанда
қаншалықты жақсы немесе нашар екенін түсінуіңіз керек. Əр параметр бойынша ең жақсысына
ұмтылу керек. Яғни, егер сенде сапа зардап шегетін болса – сапаны тарту керек, егер бəсекелестер
бағасы төмен болса-өзіңіздікін қалай төмендетуге болатынын ойлану керек. Мүмкін, мəселе
бəсекелестер өнімді тұтынушыларға жеткізеді, бірақ сіз оны жасамайсыз.
Бөлім 3. Нарық трендтері.
Тренд-бұл белгілі бір уақытта немесе басқа уақытта өнімнің танымалдығы. Басқаша
айтқанда, бəрі ең өзекті жəне сұранысқа ие сатылады. Толқындарды ұстап, тауармен
бəсекелестерден бұрын 2 жолмен шығуға болады:
- сұранысты үнемі талдау,
- тырысып өзіне жəне тіркеуге жетістіктері.
Бірінші жағдайда сіз бар өнімді алып, сұранысты талдайсыз. Екіншіден, жаңа нəрсе
жасаңыз жəне жарнаманы іске қосыңыз. Егер сұраныс болса, өнімнің сынақ партиясын
дайындаңыз.
Бөлім 4. Еліктеу мысалдары.
Бұл бөлімде сіз бəсекелестердің идеяларын, ұқсас бағыттағы кəсіпкерлер үшін жұмыс
істеген жылжыту əдістерін, бір сөзбен айтқанда, сізді шабыттандыратын барлық нəрселерді
жазасыз.
Өзін-өзі зерттеу əдістері туралы сөйлесейік. Бірінші əдіс-сауалнама. Сауалнама-бұл
тікелей ақпаратқа негізделген бастапқы ақпаратты жинау əдісі сіз жəне респондент арасындағы
өзара іс-қимыл.
Сауалнама жүргізетін адамдарды қалай жəне қайдан табуға болады?
Біріншісі - сипаттамаға сəйкес мақсатты аудиторияға сəйкес келетін достар шеңберін
тарту. Екіншісі-бəсекелестер аумағында. Бəсекелес өз тауарларын сататын дүкенге барыңыз,
сатушылармен жəне сатып алушылармен сөйлесіңіз.
Барлық тұрғындардан сұраудың қажеті жоқ. Мақсатты аудиторияның бір бөлігін сұрау
керек. Маркетингте бұл популяциядан іріктеу жасалған кезде сандық зерттеу деп аталады. Егер
ауылда 10 мың адам болса, 100 адамға сұрақ қойып, ауылдың не тұтынатынын жəне қанша
мөлшерде екенін түсінуге болады. Бұл, негізінен, түсіну үшін жеткілікті.
Сауалнама жүргізу үшін 5-7 сұрақтан артық емес. Адамдар көп уақытты жұмсағысы
келмейді – олар ортасында үзіледі немесе сізден тезірек кету үшін соңғы сұрақтарға шын
жүректен жауап бермейді.
Егер сіздің аудиторияңыз онлайн сауалнамаға жауап беруге ыңғайлы болса – мұнда
бірнеше қызметтер бар,
ол арқылы оны ұйымдастыруға болады:
* Testograf
* Simpoll
* Anketolog
* Google Forms
• Survey Monkey
Екінші əдіс - скрининг.
Қарапайым тілмен айтқанда, бұл жергілікті зерттеу, белгілі бір аймақтың бос
тауашаларын анықтау. Əрбір өңірдің өз ерекшеліктері, өз қажеттіліктері жəне перспективалы
тауашалары бар. Скринингтік зерттеулерді əдетте мамандар жүргізеді, бірақ жеңілдетілген
талдауды өзіңіз жасай аласыз. Мысалы, аймақтың нақты жағдайы мен əлеуметтік-экономикалық
даму жоспарларын талдаған жөн. Мысалы, сіз ауылыңыздың жанында сүт өңдеу зауыты салынып
жатқанын білдіңіз. Зауыт жақын маңдағы ауылдардан шикізат сатып алатыны түсінікті. Бірақ
ауылда сүт қабылдау пункті жоқ, ал бұл Сіздің бизнесіңіз үшін қуыс.
Үшінші əдіс-прототипті тестілеу.
Идеяны тексеру керек, өйткені бизнесті бастау үлкен ресурстарды қажет етеді жəне идея
жұмыс істемеуі мүмкін. Тестілеу сияқты нəрсе бар. Бірден көп өндірудің қажеті жоқ. Нанның
немесе орамның кішкене партиясын сынап көруді бастаған дұрыс. Мысалы, сіз жаңа ингредиент
– көкнəр тұқымы, джем немесе джем қосып, Тоқаштың жаңа түрін шығардыңыз. Сатып алушыға
жаңа өнімді сынап көру керек. Зерттеу нəтижесінде сіз тұтынушылардың қалауы туралы ақпарат
алған боларсыз, бірақ олар гипотетикалық жəне іс жүзінде олай емес. Тұрғындардан сұхбат алған
кезде, сіз қалаулар іс жүзінде сəйкес келмеуі мүмкін екенін түсінуіңіз керек, мысалы, адам: «мен
көкнəр тұқымымен тоқаш алғым келеді» дейді, ал іс жүзінде ол қалыпты нан жейді, ал тоқаштар
мүлдем немесе көп мөлшерде жемейді. Яғни, тұтынушы сізге қалаған нəрсені нақты деп берді.
Міне, тестілеудің қарапайым мысалы. Қарапайым үй шаруасындағы əйел дəмді пісіріп, үй
тағамдарын сатумен айналысқысы келді. Ол 5 бəліш пісірді жəне мен үлкен компанияларда
жұмыс істеген достарыма жəне туыстарыма тараттым. Үшін қорапта ол өзінің визит карточкасын
салды. Пісіру əріптестердің көңілінен шықты, тапсырыс берді жəне көп ұзамай əйел
шеберхананы ашып, тіпті 2 жұмысшыны жалдады.
Бұл əдісті пайдалану үшін сынағыңыз келетін нəрсені таңдаңыз-мүмкін тікелей
өнім/қызмет болу. Көрсеткіңіз келетін адамдарды таңдаңыз сыналатын өнім. Кем дегенде 50 адам
қажет. Оларға үлгілерді беріңіз. Сұраңыз сізді қызықтыратын сұрақтармен сауалнаманы
толтыру. Сізге ұнамаған нəрселер туралы ғана емес, сонымен қатар ең ұнағаны туралы
сұрақтарды да қосыңыз. Мүмкін сіз бизнесті орналастыруда қолдануға болатын күтпеген
тартымды сəттерді таба аласыз.
Төртінші əдіс - сараптамалық бағалау.
Бұл əдіс сіздің нарық сегментінің сарапшыларын табу жəне оларды сендіру болып
табылады берілген тақырып бойынша Сізбен сөйлесіңіз. Əңгіме барысында сіз ең инсайдерлік
ақпаратты, күтпеген қиындықтар туралы ескертулерді, адамдармен қарым-қатынас туралы
кеңестерді жəне ашық көздерде ешқашан жазылмайтын нəрселерді аласыз.
Бесінші əдіс – онлайн-талдау.
Бұл үйден шықпай-ақ Интернеттегі ақпаратты жинау жəне талдау. Интернеттен іздеңіз,
сіз қалай айналысуға шешім қабылдаған бизнес бағыты туралы жаңалықтар. Бəсекелестер туралы
көп жаңалықтар айтылады. Интернетте сіз өзіңіздің бизнесіңіз туралы зерттеулер таба аласыз.
Тақырыптық форумдар мен қауымдастықтарға тіркеліңіз. Бəсекелестеріңіз туралы
көптеген пайдалы ақпарат, олар туралы пікірлер болуы мүмкін. Сұрақтар қойыңыз, осылайша сіз
мақсатты аудиторияның портретін жасай аласыз.
Егер сізде бизнес басталған болса жəне мақсатты аудиторияның портретін қалыптастыру
үшін жарамды веб-сайт болса, аналитикалық қызметтерді пайдаланыңыз: Google
Analytics жəне Яндекс Метрика. Бұл қызметтер сіздің веб-сайтыңызға кірушілер туралы
мəліметтер жинайды барлық қол жетімді көздерден – əлеуметтік желілерден жəне өз
жобаларыңыздан (мысалы, Gmail, Яндекс). Қызметтер тегін.
Неліктен маркетингтік зерттеулер жүргізу керек?
Маркетингтік зерттеулер қажет:
• Нарықтағы трендтер мен үздік тəжірибелерді анықтау, табысты тəжірибені қайталау.
• Сіздің əлеуетті клиенттеріңізді, олардың қажеттіліктерін біліп, оларға қалаған
нəрселерін беріңіз.
• Жаңа өнімдерді, қызметтерді жəне компаниядағы өзгерістерді оқшау емес,
пайдаланушылармен бірге жоспарлаңыз.
• Тиімді маркетингтік науқандарды іске қосыңыз: маркетингтік қызмет — бұл
шығармашылық жарнама емес, сандар.
• Бəсекелестерді біліп, олармен дұрыс жұмыс істеу: күшті жəне əлсіз жақтарын түсіну.
• Бағаны дұрыс құрыңыз.
• Егер нарықтық тенденциялар өзгерсе, бизнес стратегиясын реттеңіз.
Бастапқы жəне қайталама маркетингтік зерттеулер
Нарықты маркетингтік зерттеу екі түрге бөлінеді: бастапқы жəне қайталама. Олар ақпарат
жинау əдісімен ерекшеленеді.
Бастапқы маркетингтік зерттеулер
Мұндай зерттеулерді компаниялар өздері нөлден жүргізеді жəне үшінші тарап көздерінен
ақпаратты пайдаланбайды. Бастапқы зерттеулер нақты сұрақтарға жауап береді жəне зерттеу
мақсаты əрқашан компанияның бизнесімен салыстырылады. Зерттеудің бұл түрі сенімді, өйткені
компания деректердің қалай жиналғанын жəне есептеудің қандай əдістерін қолданғанын нақты
біледі. Алайда, «өрістерде» зерттеу жүргізу əрдайым бюджеттік емес.
Қайталама маркетингтік зерттеулер
Екінші зерттеулер-бұл бұрыннан бар материалдардағы, ресми жəне бейресми
дереккөздердегі ақпаратты іздеу: басқа компаниялардың, агенттіктердің, консалтингтік
компаниялардың жəне мемлекеттік ұйымдардың (Росстат, Орталық банк) есептері. Кемшілігі-сіз
ақпараттың дұрыстығына жəне есептеулердің дұрыстығына сенімді бола алмайсыз. Сондай-ақ,
мұндай зерттеулердің деректері тез ескіреді.
Маркетингтік зерттеулердің түрлері
Маркетингтік зерттеулердің ондаған түрлері бар. Digital-технологиялардың дамуына
байланысты жаңаларына деген қажеттілік пайда болады. Зерттеудің ең танымал түрлерін
қарастырыңыз.
Нарықты зерттеу
Дұрыс бизнес-шешімдер қабылдау үшін нарықтың мүмкіндіктерін, тетіктерін жəне
тенденцияларын зерттеу. Бəсекелестердің жағдайын, ықтимал қиындықтарды да бағалаңыз.
Нəтижесінде компания дұрыс тауашаны таба алады жəне қазіргі жағдайда бизнестің
табыстылығын бағалай алады.
Макрожүйені зерттеу
Сыртқы жағдайларды талдау-компанияның нəтижелеріне жанама əсер етуі мүмкін
саланың барлық нарықтары.
Сатып алушының жеке басын зерттеу
Аудиторияны дұрыс сегменттеу, мақсатты аудиторияны анықтау үшін қажет: жас, жыныс,
табыс деңгейі, əлеуметтік мəртебе, мүдделер, Білім жəне басқа параметрлер. Зерттеу өнім немесе
қызмет түрінде шешім ұсыну үшін аудиторияның мəселелерін түсінуге көмектеседі.
Бəсекелестерді зерттеу
Бəсекелестердің əлсіз жақтары мен артықшылықтарын анықтауға, ынтымақтастық
мүмкіндіктерін бағалауға мүмкіндік береді. Бəсекелестің бағаларын, жарнамалық науқандарды
талдаңыз. Бəсекелестер туралы деректер бəсекелестерден ерекшелену жəне оларды басып озу,
нарықтағы өз орнын түсіну жолдарын табуға көмектеседі.
Өнімдерді немесе қызметтерді пайдалануды зерттеу
Пайдаланушылар өнімді пайдалану ерекшеліктерін зерттейді: олар қалай əрекет етеді,
процесте қандай қиындықтар бар. Зерттеу өнімді жақсартуға көмектеседі.
Баға белгілеуді зерттеу
Бағаны зерттеу дегеніміз-нарықтағы ұқсас тауарлардың құнын, сатып алушы қандай
бағаны күтетінін жəне шын мəнінде төлеуге дайын екенін зерттеу. Зерттеудің мақсаты-компания
қазіргі жағдайда максималды пайда алатын бағаны табу.
Бренд туралы хабардарлықты зерттеу
Сіздің брендіңіз мақсатты аудиторияны білетіндігін, əлеуетті клиенттер сізді дұрыс
қабылдағанын немесе сіздің позицияңыз дұрыс емес екенін түсінуге көмектеседі.
Клиенттердің қанағаттануы мен адалдығын зерттеу
Тұтынушылардың өнімге, қызметке немесе компанияға қанағаттану деңгейін бағалаңыз.
Зерттеу клиенттің үміттері шындыққа сəйкес келетіндігін, сіздің өніміңіздің қандай кемшіліктері
бар екенін көрсетеді. Нəтижесінде, компания клиенттің қайта сатып алу үшін қайтып оралуы
үшін адалдық дəрежесін қалай жасау керектігі туралы жауап алады. Сондай-ақ, бұл зерттеулер
жарнамалық науқандарды түзетуге жəне клиенттік тəжірибені жақсарту жолдарын іздеуге ықпал
етеді.
Нарықты сегментациялауды зерттеу
Компания саладағы тұтынушылардың сегменттерін анықтайды жəне əр сегментке өнімді
қызығушылықтары, əдеттері, өнімге қойылатын талаптары бойынша ұсына алады. Талдау
кезінде сіз тар тауашаларды анықтап, өнімді толығымен клиент үшін жасай аласыз.
Науқанды зерттеу
Өткен науқандарды зерттеу жəне талдау қазіргі клиенттермен жəне əлеуетті аудиториямен
жүргізілетін эксперимент арқылы жүзеге асырылады. Болашақ жобаларда пайдалану үшін ең
үлкен жауап беретін науқан элементтерін зерттеңіз.
Маркетингтік зерттеу əдістері
Маркетингтік зерттеулердің классикалық əдістері-байқау, фокус-топтар, сауалнамалар,
сұхбаттар жəне эксперименттер.
Бақылау - зерттеушілер өнімді нақты немесе модельденген жағдайда пайдаланатын
адамды бақылайды.
Фокус-топтар - 6-10 адамнан тұратын топтағы бірнеше адам модератормен бірге
компанияның өнімін пайдаланады жəне талқылайды. Бұл өте қымбат əдіс, онда топтағы басқа
адамдардың ықпалына жəне модератордың беделіне байланысты қатысушылардың адал болмау
қаупі бар. Сондай-ақ, фокус-топтар тар аудиторияны қамтиды.
Сауалнама - зерттеудің ең танымал жəне қарапайым тəсілі. Респондентке бірқатар
сұрақтарға жауап беру ұсынылады: жауап беру немесе ашық. Жалған нəтижелер болуы мүмкін,
өйткені сатып алушылар сауалнамада кейбір брендтерді белгілей алады, ал басқаларын сатып ала
алады.
Технологияның дамуымен нарықты зерттеу əдістері сандық сипатқа ие болады жəне
зерттеу процесі жеделдейді. Интернеттегі сауалнамаларды жүргізу өте оңай, компаниялар бұл
опцияны сайттарда жəне əлеуметтік желілерде белсенді қолданады.
Эксперимент - белгілі бір параметрлердің өзгеруін қарастыратын əдіс: орау, баға,
элементтер, конфигурация. Бір немесе бірнеше айнымалы өзгереді. Бұл əдіс қымбатқа түсуі
мүмкін, əсіресе эксперимент үшін баға өзгерсе.
Сұхбат - респонденттермен бір-бірден əңгімелесу. Бұл əдіс клиенттің қиындықтарына
тереңірек енуге көмектеседі, ал офлайн кездесуде ауызша емес сигналдарды оқиды. Бұл əдіс
күтпеген қорытынды алуға көмектеседі-компания тіпті білмеген өнім туралы пікірлерді білу.
Маркетингтік зерттеулерді жүргізу кезеңдері
Классикалық маркетингтік зерттеулерде 6 қадаммен ерекшеленеді.
1-қадам. Проблеманы айқындау
Біз зерттеу арқылы қандай мəселені шешу керектігін белгілейміз: жарнамалық науқан
тиімсіз жұмыс істейді, өнімге сұраныс азаяды, сəтті жасалуы керек жаңа өнім шығарылады жəне
т.б. Содан кейін біз мəселені қалай шешуге немесе оны дұрыс белгілеуге қатысты сұраққа жауап
беруі керек зерттеу мақсатын анықтаймыз. Мақсаттардан міндеттер қойылады-мақсатқа
жетелейтін нақты əрекеттер.
Мысалы, N компаниясының бəсекелестері жаңа өнімді шығарды жəне N компаниясының
сатылымы төмендеді. Зерттеудің мақсаты бəсекелес өнімінің бəсекелестік артықшылықтарын
анықтау болуы мүмкін, соның арқасында сіз өз өніміңізді аяқтай аласыз. Тапсырмалар-бағаны
салыстыру, əр өнім туралы пікірлерді талдау жəне басқалар.
2-қадам. Зерттеу жоспары
Ықтимал қателіктердің алдын алу үшін жоспар егжей-тегжейлі болуы керек жəне келесі
тармақтарды қамтуы керек: зерттеу бюджеті, əдістері, ақпарат көздері (бастапқы немесе
қайталама), іріктеуге арналған аудиторияның сипаттамасы, ақпарат жинау əдістері.
3-қадам. Ақпарат жинау
Ең көп қателіктер болатын ең ұзақ кезең. Мұнда сіз респонденттердің адалдығына,
зерттеушілердің пікірлеріне жəне тіпті деректерді дұрыс жинамауға тап болуыңыз мүмкін.
Зерттеуге егжей-тегжейлі дайындық қателерді азайтуға əкеледі.
4-қадам. Деректерді талдау
Зерттеушілер алынған деректерді электронды құралдар арқылы жəне өңдеу кезінде дербес
талдайды, мысалы, сауалнамалардағы ашық сұрақтар. Қорытындылар бойынша нəтижелер
қалыптасады.
Бұл талдау кіреді:
* деректерді тексеру: сұрақтармен сауалнама, сұхбатты қарау жəне т. б;
* өңдеу: қате жауаптарды жəне өңделмейтін жауаптарды жою;
* жауаптарды жіктеу жəне оларды түсінікті түрде кодтау;
* деректерді талдау құралына көшіру: кестелер, арнайы қызметтер;
* деректерді тазарту жəне жетіспейтін жауаптармен жұмыс, деректерді түзету;
* Деректерді талдаудың өзі.
5-қадам. Нəтижелерді ұсыну
Дайын деректерді зерттеуге тапсырыс беруші алады. Бұл қазірдің өзінде түсінікті жəне
тұжырымдалған нəтижелер мен тұжырымдар. Есепке мақсаттардың сипаттамасы, зерттеу
əдістері, ұсыныстар кіреді.
6-қадам. Шешімдер қабылдау
Нəтижелерді тексергеннен кейін Тапсырыс беруші қорытынды жасайды жəне зерттеу
еңсеруге тиісті мəселе бойынша бизнес-шешімдер қабылдайды. Сондай-ақ, зерттеу жаңа
мəселені анықтай алады.
Қорытынды
Маркетингтік зерттеулер - бұл бизнестің тірегі жəне қозғалыстың дұрыс бағытын
көрсететін компас түрі. Ешқандай əдіс сіздің бизнес шешімдеріңіздің дұрыстығына 100%
кепілдік бермейді. Бірақ зерттеулермен объективті суретке түсу, Hippo Effect («хиппо эффектісі»)
аулақ болу мүмкіндігі жоғары, онда бизнес басшылардың пікірі мен түйсігі негізінде шешім
қабылдайды. Деректер неғұрлым сенімді кеңесші.
Маркетингтік зерттеудің жеңілдетілген түрі үшін біреуді тарту қажет емес.
Біріншіден, деректерді жинау үшін файл жасаңыз, онда талдау қажет бөлімдерді жазыңыз,
ең бастысы – мақсатты аудитория мен бəсекелестер.
Екіншіден, зерттеу үшін ақысыз əдістерді қолданыңыз: сауалнама, сараптамалық бағалау,
скрининг, прототиптік тестілеу, онлайн-талдау. Əр зерттеудің нəтижелерін құрылымдаңыз жəне
қорытынды жасаңыз.
Есіңізде болсын, табысты бизнесмен – бұл көп нəрсені білетін адам емес, сол білімді қалай
қолдану керектігін түсінетін адам. Жақсы бизнес-идея - бұл сәттіліктің бір бөлігі ғана. Интернетте сіз бизнес ары қарай дамымаған ондаған оқиғаларды таба аласыз, осының негізгі себебі бастапқы кезеңдегі кәсіпкердің нарықты талдауға назар аудармағаны. Нарықты зерттеу тек формальдылық емес. Бұл сізге дұрыс шешім қабылдауға мүмкіндік береді, мәселен мүлде бизнес бастамаған дұрыс болған жағдайда немесе сәттілікке жету мүмкіндігі болса, жоспарларды түзету мүмкіндігің береді. Бұл туралы бүгінгі сабақта сөйлесейік.
Достарыңызбен бөлісу: |