Монография / Аида Сағынтаева, Әсел Қамбатырова, Лаура Қарабасова
Конструктивтілік зерттеу парадигмасы ретінде
жүктеу/скачать 2.17 Mb. Pdf көрінісі
|
| Конструктивтілік зерттеу парадигмасы ретінде
Конструктивтілік немесе түсіндіру сапалық зерттеу әдістерін қолдануды көздейді. Бұл парадигманы конструктивтілік деп атайды, себебі ол адамның мағынаны құрылымдау қабілетіне негізделген (Merriam & Tisdell, 2016; Creswell & Creswell, 2020). Позитивтілік парадигмасына қарама-қайшы болып келетін ол шындықтың субъективті екенін алға тартады. Зерттеу нысанда- рын сырттан шынайы бақылау мүмкін емес, өйткені біртұтас объ- ективті ақиқат кездеспейді. Қайта құрылған шындықтың әлеумет- тік өлшемі аталмыш білім беру зерттеу парадигмасының орталық идеясы болып табылады. Кресуэлл және Кресуэлл конструктивтілік парадигмасын: «Адамдар өздері өмір сүріп, жұмыс істейтін әлемді түсінуге ұмты- лады. Олар белгілі бір нысан мен заттарға бағытталған өз тәжіри- белерінің субъективті мәнін дамытады. Ол мағыналар алуан түрлі әрі көп, бұл жайт зерттеушіні мағыналарды түсінуді категория- ларға немесе идеяға тарылтпай, көзқарастардың күрделілігін ізде- уге мәжбүр етеді. Зерттеудің мақсаты – зерттеуге қатысушылар- дың көзқарасына барынша сүйену» – деп толығырақ айқындайды. (Creswell & Creswell, 2020, 8-б.). Зерттеудің әлеуметтік-мәдени мәнмәтінде конструктивтілік парадигмасының айтарлықтай маңызы бар. Норвич атап өткен- дей, «интерпретативті немесе конструктивтілік парадигмасымен байланысты келетін әдіснама тарихи-мәдени мәнмәтін жағдай- ында адамдардың арасындағы өзара әрекеттестікке назар аудара отырып, құбылыстарды адам тұрғысынан түсінуге бағытталған» (Norwich, 2019, 243-б.). Табер зерттеудің позитивтілік және конструктивтілік парадиг- маларының айырмашылығына былайша егжей-тегжейлі анықта- ма береді: «Зерттеу соңғы және объективті білім алу мүмкіндігін болжаса (яғни, ақпаратты бақылаушылардың барлығы онымен келісе алады), зерттеу позитивті болып табылады; ал интерпре- 23 Назарбаев Университеті Жоғары білім беру мектебі тативті [конструктивті] зерттеулер міндетті түрде өзінің нақты тәжірибесі мен зерттеу пәні туралы түсінігін қалыптастыратын белгілі бір тұлғаның біршама субъективті түсіндіруіне сүйенеді» (Taber, 2013, 45-б.). Конструктивистердің сыртқы шындықтың бар екенін жоққа шығармайтынын айта кету керек. Олар сыртқы (объективті) шын- дықтың бар екенін мойындайды, бірақ «біз оны енді ғана толық түсініп жатырмыз, ал шындықты танудың жалғыз жолы тәжірибе мен әрекет арқылы жүзеге асады» (Plack, 2005) – деп санайды. жүктеу/скачать 2.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|