Монография / Аида Сағынтаева, Әсел Қамбатырова, Лаура Қарабасова
Постпозитивтілік зерттеу парадигмасы ретінде
жүктеу/скачать 2.17 Mb. Pdf көрінісі
|
| Постпозитивтілік зерттеу парадигмасы ретінде
Позитивтілікті жақтаушылар зерттеуші мен зерттелетін нысан бір-бірінен тәуелсіз деп есептесе, «постпозитивтілікті жақтаушы- лар зерттеушінің ұсынған теориясы, болжамы, негізгі білімі мен құндылықтары байқалатын нәрсеге ықпал етуі мүмкін екенін мой- ындайды» (Robson & McCartan, 2016, 22-б.). Филлипс пен Бурбулестің (Phillips & Burbules, 2000) жүргізген білім беру зерттеулеріндегі постпозитивтіліктің философиялық мәнін теориялық тұрғыдан талдай отырып, Робсон мен МакКар- тан (Robson & McCartan, 2016, 23-б.) постпозитивтіліктің мынадай ерекшеліктерін айқындайды: • зерттеулердегі дәлелдер қашан да жетілмеген және олар қа- теліктерге ұшырайды; • ақиқатты тануға толық негіз болмаса да, біз қазір қолы- мызда бар ең дұрыс деген дәлелдерді басшылыққа алуы- мыз керек; • зерттеу – дәлел, айғақтардың негізінде нақтыланатын не- месе қабылданбайтын талаптарды растау үдерісі; • әлеуетті жүйелі қателіктерді азайтып, олардың сенімділігі мен сәйкестілігін анықтау үшін әдістер мен тұжырымдарды зерттеу қажет; • зерттеу жағдайды түсіндіруге немесе себеп-салдарлық бай- ланыстарды сипаттауға ықпалдасатын мәлімдемелерді әзірлеуге бағытталады; • әлеуметтік-саяси факторлар (мысалы, билік пен адамдар- дың барлық тобы, оның ішінде ғалымдар арасында бола- тын ықпал) білімнің қалыптасуы мен қандай сенімдердің қабылданатынына әсер етеді; • білімді құрылымдау – әрі дәлел, айғақтарға негізделген ұтымды әрекет ретінде, әрі күшке, саясат пен идеологияға негізделген әлеуметтік әрекет түрінде ұсынылады. Позитивтілік пен постпозитивтіліктің өзара айырмашылықта- рына қарамастан, сандық әдістерді қолданатын дәстүрлі «ғылыми зерттеулерге» негіз болады. Постпозитивтілікті жақтаушылар үшін зерттеу белгілі бір теория мен ғылыми болжамнан басталуы ке- рек. Зерттеуге қатысушылардың құндылықтары мен олардың шын- 22 Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер дықты субъективті тануы зерттеу үшін маңызды емес, сондықтан ол есепке де алынбайды. Белгілі бір әлеуметтік құбылыс туралы білім объективті шындықты өлшеу нәтижесінде жасалады. жүктеу/скачать 2.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|