Мүрәлінов К.Қ., Махмутов А.Қ., Мүрәлінова Ж. К
жүктеу/скачать 4.96 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЖАЛПЫ БӨЛІМ
Хирургиялық операция туралы ілім Хирургиялық операция (лат. оpera — әрекет, жұмыс, еңбек) жануардың ағзалары мен ұлпаларына емдік немесе диагностикалық мақсаттарда қолданылатын механикалық әдістердің жиынтығы. Кейде шаруашылық қажетілікке байланысты кейбір операциялар сау малға да жасалады, ол: еркек және ұрғашы малды пішу, құйрықты кесу, косметикалық операциялар. Операцияның негізгі мақсаты оны жасағаннан кейін малдан алатын өнімділікті қайтадан қалпына келтіру, шаруашылық құндылығын жоғарылату, арттыру немесе келбетін түзеп қалыптастыру (пластикалық). Операцияларды үйде ұстайтын ұсақ жануарларға (ит, мысық т.б) иесінің келісімі бойынша немесе адамгершілік түсініктерден, физиологиялық тәжірибе қою үшін, сонымен қатар әдемілеу үшін (косметикалық) жасайды. Операция жасауға немесе жасамауға көрсетулер. Әр операция жасар алдында мұқият клиникалық, зертханалық (лабораторлық), рентгенологиялық т.б. арнаулы зерттеулер жүргізу арқылы аурудың диагнозы қойылады. Операция жасауға абсолютті (indicatio vitalis) көрсетулер болады - мысалы қатерлі ісіктер, ішкі мүшелердің түсіп қалуы, ішкі мүшелердің орнынан жылжып кетуі, қысылып қалуы, тыныс жолдарының бітеліп қалуы, қан кету, пневмоторакс, месқарынның, ұлтабардың, соқыр ішектің тимпаниясы, несеп шығаратын жолдардың тығындалуы және басқа жіті дерттер. Салыстырмалы көрсетулер дерттің жануар денсаулығына аса зияны болмағанда, жануардан алынатын өнімді төмендетуге алып келетін жағдайда операция жасамау (қатерсіз ісіктер, қысылмаған жарықтар, т. б.). Операция жасауға қарсы дәлелдер. Малдың жалпы күй-жағдайына байланысты: қоңдылығы, жасы (тым жас немесе тым кәрі), дерт құбылысы күшейген кезі, ауру кең тарап асқынып кетуі себебінен, мал естен танып терең шок немесе коллапс жағдайына ұшырағанда, буаздық немесе күйлеген кезінде. Операцияларды шаруашылықта жіті ауруларға (қарасан, аусыл, шошқалардың тілмесі, оба, жылқының сақауы, топалаң т.б.) қарсы карантин қойылған кезде, карантин алынғанға дейін жасауға болмайды. Тек қана шұғыл жағдайларда, малдың өміріне қауіп туғанда, жеке гигиенаның барлық ережелерін сақтап және аурудың таралуының алдын ала отырып, экстрендік, жедел операцияны жасауға болады. Операциядан кейін малды шектеп, уақытша күтіп ұстауға арналған жағдайы болмаса шаруашылықтарда жоспарлы операцияларды жасауға болмайды. Малды айдаудың, көшіп-қонудың алдында немесе жалпы алдын- алу вакцинацияларын жасағанда операция жасауға тыйым салынады. Малды егу алдында 2 апта ертерек немесе екеннен соң 1 апта уақыт өткенше жоспарлы операцияларды жасауға болмайды. 6 Әр операция малдың өміріне қауіп туғызады, сол себептен операция тек қана мал иесінің келісімімен жасалады. Малдың өміріне қауіп туған жағдайда, операцияның қажеттілігі күмәнсіз болса иесін күтпей, оны хирург өз жауапкершілігіне ала отырып жасауға болады. Барлық шүбәлі және қиын оқиғаларда консилиум жүргізу өте маңызды. Операцияны жасар алдында оның жоспарын жақсы ойластырып алу қажет. Жалпы операцияларды әр түрлі тәсілдермен жасауға болады. Негізінен операцияға қажеттілік туған кезде, операцияның нақтылы, ең жарамды түрін таңдайды (modus operandi). Осыған сәйкес малды бекемдеу, жансыздандыру әдістерін, қажетті құралдарды, операция кезеңдерінің ерекшеліктерін белгілейді. Сонымен қатар, кейде пайда болуы мүмкін асқынуларды ойластырып, оларға жол бермеу және жою тәсілдерін алдын-ала ескеру операция жасаушының тікелей міндеті. жүктеу/скачать 4.96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|