Мүрәлінов К.Қ., Махмутов А.Қ., Мүрәлінова Ж. К
жүктеу/скачать 4.96 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ірі қара малды жығу тәсілдері. Гесс тәсілі – ең көп таралған. Ұзын,
жұмсақ және мықты арқанды алып теріге зақым тигізбес үшін және жақсы сырғанап қажамау үшін оған сабын немесе тальк жағады. Арқанның бір ұшын мүйіздерге байлап содан соң оның екінші ұшымен екі рет кеуде және аш бүйір тұсынан айналдыра орап ілмектеп байлайды. Арқанды малды құлататын жаққа қарай тартады (сурет 13). Мұндайда желін немесе жыныс мүшесі қысылып қалмауы тиіс. Екі көмекші арқанды және құйрықты малдың жығатын жағына, ал бас жағында тұратын көмекші малдың Сурет13. Ірі қара малды Гесс тәсілімен жығу басын шалқайтып жығатын бағытқа қарай кетіреді. Малды жығып, аяқарын қосып байлағаннан кейін ғана жыққан арқанды босатады. Бүйір жаққа жатқызғанда аяқтарын қосып байлап, созады. Ұма аумағына жету үшін артқы аяқтарын мойын астынан жіберіп тұсамыс буынға байланған арқанмен төске қарай тартып қайырып бекемдейді (сурет 14). Бекемдеудің беріктігі мінсіз болуы тиісті, арқан үзіліп немесе босап кетсе, мал босап шығатын аяғымен соққы жассаса, адамды өлімге алып келеді. Арқамен жатқан жайда бекемдеу үшін аяқтарды арасынан ұзын таяққа екі-екіден байлап, жоғары тартып көмекшілер ұстап тұрады немесе төбеге асып байлайды. Ірі қара малды итальян тәсілімен жығу. Ұзын арқанның ортасын малдың мойнына жаба салады, ал арқанның жалғасын 18 Сурет 14. Ірі қара малды жықаннан кейін аяқтарын бекемдеу кеуде аяқтардың арасынан өткізіп, белде айқастырады, ұштарын артқы аяқтардың арасынан артқа қарай шығарады. Жығу техникасы алдыңғы тәсілмен бірдей (сурет 15). Зақым тигізбес үшін және жақсы сырғанап, қажамау үшін оған сабын немесе тальк жағады. Сурет 15. Ірі қара малды итальян тәсілімен жығу Кавказдық тәсілді тек қана ұсақ малға қолдануға болады және бір көмекшімен ғана орындалады. Ол үшін екі арқан қолданады. Бір арқанның ұзындығы 2,5 м дененің артқы бөліміне тастап, артына жығатын жағына қарай сол сербектің алдынан, оң себектің артынан, немесе керісінше оны түйінмен қатты керіп байланыстырады. Басқа арқанды мүйізде бекітіп қояды және онымен малдың жағын орайды. Содан соң оның соңын бірінші қысқа арқаннан өткізіп, арқасынан асыра қарама-қарсы тұрған жаққа лақтырады. Басты артқа тарта түсе және арқанды төмен жақындата тартып көмекші малды жатуға жеткізеді. Арқанның бос ұшын мүйіздеріне тартып бекітіп қояды. Д. Х. Латифов енекелерді бекемдеуге арналған тәсілдің екінші түрін ұсынды. Д. Х. Латифов бір арқанды қолданады, оны алдымен мүйіздерде 19 бекітіп, ал содан соң онымен жақтарды орайды; арқанның бос ұшын артқы аяқтардың арасынан өткізеді де, шоқтықтан асыра тастайды. Арқанды тартып, басты кеудеге жақындатады, малды күштеп, жатуға мәжбүрлейді. Енеке жатқаннан кейін арқанның бос ұшын мүйізге бекемдейді Оны көмекшімен ұстап тұрады. (сурет 16). Сурет 16. Енекені Д. Х. Латифов тәсілімен жығу а — арқанды салу; б — жығу кезеңі Армян тәсілі ( С. Г. Меликсетян Г. Г. Арутюнян) ірі қара мал тұяқтарын өңдеу үшін және кейбір операцияларды жасағанда қолданады. Қолданылатын құрылғы: а) ұзындығы 1,7 м бекемдейтін арқандарға арналған тесіктермен және доға сияқты металл тұтқалары бар сырғауыл. б) тіреу ошақ (сурет 17). Малды жыққаннан кейін аяқтарының арасынан сырғауыл өткізіп, оларды Сурет 17. Армян тәсілімен жығуға арналған құрылғының сыртқы көрінісі 20 тұсамыс буындарынан жоғарырақ бекітіп байлайды. Сырғауылды малдың аяқтарымен бірге аздап жоғары көтеріп оның кеудесіне тіреу ошақты жақындатып, доға сияқты тұтқаны ошақтың жоғарғы үстінен асыра лақтырады. Құрылғының металдан жасалған түрі болуы мүмкін. жүктеу/скачать 4.96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|