Т
|
|
ТАКТ – (от лат. tactus – прикосновение, воздействие) – непрерывно повторяющаяся часть метра от одной сильной доли до следующей сильной доли. Один Т. отделяется от другого тактовой чертой, вертикальной линией пересекающей нотный стан. Тактировать – отмечать жестом сильные и слабые доли такта.
|
ТАКТ – (лат. tactus – ұя, ырғақ, жанасу) - бір күшті үлестен келесі үлеске дейінгі аралықтағы музыкалық шығарманың бір ұялық бөлігі. Бір ұя бөлігі екіншісінен ұя бөлігі делінетін сызықпен ажыратылады. Тактілеу-ыммен тактінің әлді және әлсіз үлестерін белгілеу.
|
BEAT – (from Latin - tactus - A touch, an impact) – A continuously repeating part of a meter from one strong downbeat to the next strong downbeat. One B. is separated by a beat line, a vertical line intersecting the stave. Clocking – to note the strengths and weaknesses of shares of a step with a gesture.
|
|
|
ТАЛАНТ (гр.) – 1. выдающиеся врожденные качества, особые природные способности; одаренность; 2. одаренный человек.
|
ТАЛАНТ, ДАРЫН (гр.) – 1. керемет тума қасиеттер, ерекше табиғи қабілеттер, дарындылық; 2. дарынды адам.
|
TALENT (Greek) – A prominent innate qualities, special natural ability, talent. 2. Gifted man.
|
|
|
ТАРМАҚТЫ КҮЙ (каз.) – цикл, состоящий из 62 кюев (см. кюй), по числу наиболее крупных кровеносных сосудов человека, которые ощутимо и значимо влияли на душевное, духовное, эмоциональное, психологическое состояние; на каждый из этих сосудов – тамыр - создавался кюй. Они так и назывались «62 тармақты ақжелең» , «62 тармақты қосбасар» (см. ақжелең, қосбасар). Эти 62 кюя могли выразить все глубокие состояния души, духа, тела человека, его многообразные отношения в мире и с миром. Исполнялись как цикл в целом, так и отдельные кюи в зависимости от ситуации: встречи, проводы, война, победа, праздники (К. Нурланова).
|
ТАРМАҚТЫ КҮЙ (қаз.) – жанға жайлы, рухани, эмоционалды, психологиялық жағдайына сезімді және маңызды әсер ететін адамның ірі қан айналым жүйесін құрайтын санға сәйкес, яғни 62 күйден тұратын түзіліс; адам ағзасындағы әрбір тамырға күй шығарылған. Олар солай
«62 тармақты ақжелең», «62 тармақты қосбасар» (қар. Ақжелең, қосбасар) деп аталған. Осы 62 күй адам жанының, рухының, денесінің жағдайын, әлемде, әлеммен қарыс–қатынасының түрлілігін терең жеткізе білген. Түзіліс ретінде тұтас, сонымен бірге жағдайға байланысты: кездесу, шығарып салу, соғыс, жеңіс, мереке , т.б. жеке күй ретінде де орындалған (Қ. Нұрланова).
|
TARMAKTY KUI (Kazakh) – A cycle consisting of 62 kuis (see kui), the number of the largest blood vessels of man, which is appreciable and significant effect on the emotional, spiritual, emotional, psychological state, and on each of these vessels – Tamyr – a kui was created. They were called “62 tarmakty akzhelen”, “62 tarmakty kosbasar” (see akzhelen, kosbasar ...). These 62 kyis could express all the deep state of mind, spirit, the human body and its multiple relationships in the world and with the world. They were performed as a cycle as a whole, and individual kui, depending on the situation: the meeting, seeing off, war, victory celebrations ... (K. Nurlanova).
|
|
|
ТАРТЫС (каз.) - инструментальное состязание в исполнительском и творчески импровизаторском мастерстве. Доступно лишь кюйши, незаурядным по дарованию и мастерству. Исполнительский талант демонстрировались в түре Т., сүре Т. В том случае, если оба домбриста не смогли победить друг друга в первых двух состязаниях, назначается қулақ шығарып тартысу. Домбрист – арбитр, ведущий состязание, задает обоим соперникам одну музыкальную фразу, на основе которой они должны сочинить экспромтом свои варианты кюев (см. кюй, экспромт).
|
ТАРТЫС (қаз.) – орындаушылық және шығармашылық, суырып салмалық бойынша өтетін аспаптық жарыс. Дарындылығы мен шеберлігі жоғары күйшілерге ғана арналған сайыс. Орындаушылық шеберлік түре және сүре тартыстарда көрсетілген. Егер домбырашының бірде – бірі алғашқы екі жарыста жеңе алмаса, онда жұдырық шығарып тартысуға түседі. Жарысты жүргізіп отырған домбырашы екі қарсыласқа бір үзінді береді, осы үзінді негізінде күйшілер сол мезетте өздерінің күйлерінің (қар. Күй) нұсқасын береді. Олар берілген үзіндіде басталып, сол түрінде аяқталу керек. Бірақта бұл нұсқалар бір – біріне үқсамайтын жаңа күйлер болулары тиіс.
|
TARTYS (Kazakh) – Instrumental competition in the performing and composing skills. Available only to musicians, having an extraordinary talent and skill. Performing talent showcased on the ture T., sure T. In that case, if both dombra players could not beat each other in the first two contests, kulak shygaryp tartysu was appointed. Dombra player – the referee, leading the match, sets a musical phrase to both competitors, on which they must compose their own versions of an impromptu kuis (see kui, impromptu).
|
|
|
ТӘҢІРІ (каз. ) – 1. Вечное Синее Небо, Творец, Создатель, Всевышний, к которому обращались
Бог, Құдай, Алла. Сердце кочевой культуры; 2. Космос, включающий Небо, Солнце, Луну и Землю; 3. Вселенная как живой творческий созидательный организм, являющийся порождающим началом жизни на земле; 4. Мир как совершенная Гармония, идеал.
|
ТӘҢІРІ – 1. Құдай, Алла деп қараған Мәңгі Көк Аспан, Жаратушы, Жасаушы, Ен жоғары Мәртебелі көшпелі мәдениеттің жүрегі; 2. Аспан, Күн, Ай және Жер жататын Ғарыш; 3. жердегі өмірдің бастауы болып табылатын тірі шығармашылықты сана-сезімді ағза – Дүние; 4. Әлем жоғары деңгейдегі үйлесім, мұрағият ретінде.
|
TENGRI (Kazakh) – Eternal Blue Heaven, the Creator, the Almighty, to whom the God, Kuday, Alla addressed. The heart of a nomadic culture; 2. The cosmos, including the Sky, the Sun, the Moon and the Earth.; 3. The universe as a living artistic creative body, who is generating the beginning of life on the earth; 4. A world as a perfect Harmony, an ideal.
|
|
|
ТӘҢІРЛІК КҮНТІЗБЕ (каз.) – календарь кочевых этносов Центральной Азии. Согласно Т.К., миром правит Тәңірі, которое превыше всего с помощью Небесных светил, Звезд и Богов в облике животных. Структурообразующим основанием Т.К. является мушел – казахское название (Тенгри, мушел), у узбеков, туркмен, ногайцев, азербайджанцев, турков имеет название мучаль, муджъаль. Действует на огромной территории Центральной и Юго–Восточной Азии (А.Мухамбетова).
|
ТӘҢІРЛІК КҮНТІЗБЕ (қаз.) – Орталық Азиядағы көшпелі халықтардың күнтізбесі. Т.К. бойынша Аспан жарықтарының, Жұлдыздардың және жануарлар кейпіндегі Құдайлардың көмегімен әлемді бәрінен жоғары тұратын Тәңірі басқарады. Т.К. кұрылымдық негіздемесі – қазақтардағы мүшел (қар. Тәңір, мүшел) деп аталса, ал өзбек, түркімен, ноғай, әзербайжан, түріктерде мучаль, муджъаль болып табылады. Орталық және Оңтүстік Шығыс Азияның кең аймағының бәрінде бар (Ә. Мұхамбетова).
|
TENGRIAN CALENDAR (Kazakh) – Calendar of nomadic ethnic groups of Central Asia. According to T.C., the world is ruled by Tengri, who is above all with the help of celestial bodies, stars and gods in the guise of animals. Structure-forming foundation of T.C. is mushel – Kazakh name (Tengri mushel), for Uzbeks, Turkmens, Nogai, Azeri, Turkish has a name Muchal, Mudzhal. Acts on the vast territory of Central and South-East Asia.
|
|
|
ТӘҢІРЛІК (каз.) - древняя религия степняков, вера в Тәңірі (Тәңірі), высшее достижение тюркской кочевой культуры. Основана на вере в том, что в мире есть высшая справедливость. Эта религия знала космический Закон Круговорота Жизни. Поэтому такого понятия, как смерть, казахи не знали, а существовало понятие «быть возвращенным». Это означало, что умерший в физическом мире, вернулся в параллельные миры. (Ақ Сарбаз).
|
ТӘҢІРЛІК – ата-бабаларымыздан келе жатқан рухани ілім, Тәңірге (қар. Тәңірі) сену, түркілік мәдениеттің жоғары дәрежесі. Ол әлемде ең жоғары әділеттілік бар дегенге негізделген. Бұл дін ғарыштық өмірдің айналым заңын білген. Сондықтан өлім деген түсінікті қазақтар білмеген, оларда «қайтыс болу» деген түсінік қана болған. Бұл физикалық әлемде өлу, ал паралельдік әлемде тірілу деген мағына береді (Ақ Сарбаз – Едихан Шаймерденұлы).
|
TENGRIANISM (Kazakh) – The ancient religion of nomads, the belief in Tengri (God), the highest achievement of Turkic nomadic culture. Founded on the belief that the world is the highest justice. This religion knew The Cosmic Law of the Cycle of Life. That is why Kazakhs did not know such a notion as death, but there was a notion like “to be returned.” This meant that the deadman in the physical world came into parallel worlds. (Ak Sarbaz).
|
|
|
ТЕАТР (от гр.- зрелище, место для зрелищ) – вид искусства, главным элементом которого является сценическое действие, осуществляемое творческим коллективом. Истоки Т. Восходят к религиозным образам и карнавальным действиям, от которых унаследовал синтез различных искусств – литературы, музыки, хореографии, изобразительных искусств.
|
ТЕАТР (гр. – ойын-сауық, ойын-сауыққа арналған орын) – шығармашылық ұжым орындайтын, ең басты бөлігі сахналық іс-әрекет болып табылатын өнер түрі. Түрлі өнерлердің – әдебиеттің, музыканың, хореографияның, бейнелеу өнерінің – тоғысын мұра етіп алған, діни бейнелер мен карнавалдық іс-әрекеттер Т. бастауына әкеледі.
|
THEATRE (from Greek – spectacle, a place for spectacles) – An art form, the main element of which is the stage action, carried out by a creative team. The origins of T. Date back to the religious imagery and carnival activities, which are inherited from the fusion of distinct arts – literature, music, dance, visual arts.
|
|
|
ТЕМА (гр. thema) – 1. предмет изложения, изображения, исследования, обсуждения; 2. постановка проблемы, предопределяющая отбор жизненного материала и характер художественного повествования; 3. музыкальная фраза, главный мотив, который является основой для дальнейшего развития произведения.
|
ТАҚЫРЫП (гр.) – 1. мазмұндаудың, суреттеудің, зерттеудің, талқылаудың мәні; 2. өмірлік материалды таңдап алу мен көркем баяндау сипатын алдын ала анықтайтын проблеманың алға қойылуы;
3. шығарманың одан әрі дамуы үшін негіз болатын негізгі сарын.
|
TOPIC (Greek thema) – A subject of presentation, image, research, discussion. 2. Formulation of the problem, predetermining the selection of raw material of life and the nature of artistic narratives. 3. Musical phrase, the chief motive, which is the basis for further development of a work.
|
|
|
ТЕМАТИКА – 1. совокупность, круг тем (произведения, исследования, творчества писателя, ученого, периодического издания); 2. охват жизненных явлений.
|
ТАҚЫРЫПТАМА – 1.тақырыптардың (шығарманың, зерттеудің, жазушы, ғалым шығармашылығының, мерзімдік басылымның) жиынтығы, тақырыптар аясы; 2. өмірлік құбылыстарды қамту.
|
SUBJECTS – 1. A set, a range of topics (work, study, creative writer, scientist, periodicals); 2. Coverage of vital phenomena.
|
|
|
ТЕМБР (от греч. tympanon - бубен, фр. – timbre – колокольчик, также метка, марка, т.е. отличительный знак) – окраска и характер звука, зависящий от состава обертонов, способа звукоизвлечения, материала и размера звучащего тела, среды, в которой возникает и распространяется звук. Т. Позволяет отличать звучание одного инструмента от другого.
|
ТЕМБР, ДЫБЫС ЫРҒАҒЫ – (грек. tympanon - бубен, фр. – timbre – қоңырау, сондай-ақ белгі, марка, яғни ерекшелік таңбасы) – дыбыстық бояу, оның жағымдылығы, әсемдігі, жұмсақ немес ащы, ашық үнділігін танытатын айыру белгісі, әр-ажары. Мысалы, скрипканың үнін трубадан немесе бір әншінің даусын екінші бір әншінің дауысынан ажыратуға мүмкіндік туғызатын дыбыстың бояуы мен сипаты.
|
TONE (from Greek - tympanon - tambourine, French - Timbre - the bell, also label, mark, i.e. distinguishing mark) - Color and sound character, depending on the composition of overtones, the method of sound production, material and size of the sounding body, the environment, in which there audio distribution occurs. T. allows you to distinguish the sound of one instrument from another.
|
|
|
ТЕМП (ит. tempo, от лат. tempus – время) – степень скорости исполнения и характер движения музыкального произведения; обозначается словами, а со второй четверти 19 века часто также и точным указанием по метроному. Т. Может служить обозначением целой пьесы или ее самостоятельных частей, если они не имеют специального названия.
|
ЕКПІН, ҚАРҚЫН – (ит. tempo, от лат. tempus – уақыт) - музыкалық шығарманы орындау мен қозғалыс сипатының жылдамдық дәрежесі; сөзбен, ал XIX ғ. екінші ширегінен бастап метроном бойынша белгіленеді. Әрбір шығарманың нотасының басында оның екпіні көрсетіледі.
|
TEMPO (Italian - tempo, from Latin - tempus – time) - The degree of speed of performance and nature of the flow of musical work; denoted by words, but in the second quarter of the 19th century is also often denoted by a precise indication on the metronome. T. can be used as the symbol of an entire piece or its individual parts, if they do not have a special name.
|
|
|
ТЕМПЕРАЦИЯ – (от лат. temperatio – правильное соотношение, соразмерность) – выравние музыкальных соотношений в музыкальном строе, а также строй. Потребность в Т. возникла в связи с развитием звуковысотной системы, средств музыкальной выразительности, музыкальных инструментов.
|
ТЕМПЕРАЦИЯ – (лат. temperatio - дұрыс байланыс, шамаластық) – тарихи қалыптасқан музыкалық-дыбыстық жүйенің құрамына кіретін дәлме-дәл орналасқан дыбыстардың биіктігі мен нақтылы саны. Т. қажеттілік дыбысбиіктік жүйесінің, музыкалық мәнерлілік құралдарының, музыкалық аспаптардың дамуына байланысты туды.
|
TEMPERAMENT - (from Latin - temperatio - the right balance, proportionality) – An equalizing of music relationships in the musical structure. There was a need for T. in connection with the development of pitch, musical expression and musical instruments.
|
|
|
ТЕМПО РУБАТО (Tempo rubato ит. букв. – «похищенное время») – более свободное в отношении темпа исполнение, не строго в такт.
|
ТЕМПО РУБАТО (Tempo rubato ит. – дәлме-дәл «ұрланған уақыт») – ұяда келісті түрде екпінге қарағанда әлдеқайда еркін орындау.
|
TEMPO RUBATO (Italian - Tempo rubato - literally - "Stolen time") – A performance, which has free rate, not strictly performed to the beat.
|
|
|
ТЕНОР - самый высокий мужской голос имеющий диапазон от С малой октавы до С второй октавы.
|
ТЕНОР – ерлердің ең жоғарғы дауысы. Оның ауқымы кіші октаваның С дыбысынан екінші октаваның С дыбысына дейін созылады.
|
TENOR - The highest male voice, which has a range from small octave C to C of the second octave.
|
|
|
ТЕНОР-АЛЬТИНО - обладающий звонкими высокими нотами мужской голос, способный достигать Е второй октавы. Звучит прозрачно и легко. Обычно этот голос не бывает особенно сильным.
|
ТЕНОР-АЛЬТИНО - сыңғырлаған жоғары ноталары бар ерлер дауысы, екінші октаваның Е нотасына жете алады. Ашық, және жеңіл естіледі. Әдетте бұл дауыс қатты болмайды.
|
TENOR-ALTINO – Male voice, which has sonorous high notes that can reach the second octave E. It sounds transparent and easily. Usually the voice is particularly strong.
|
|
|
ТЕНУТО – (ит.tenuto – необходимость исполнять звуки выдержанно, точно по длительности и ровно по силе) обозначается черточкой над или под нотой. При необходимости пения tenuto на длительном участке ставится сокращенно ten., что будет обозначать исполнение такого штирха на всем его протяжении.
|
ТЕНУТО (ит.tenuto – дыбыстарды ұстамды, созылыңқылығын сақтап бұлжытпай дәл орындау) – нотаның жоғары не төменгі жағынан сызықпен белгіленеді. Егер ұзақ жерде tenuto айту қажет болса, ten. деген қысқартылған белгі қойылады.
|
TENUTO – (Italian - tenuto - the need to carry out the sounds restrained on the duration and level of force) is denoted by a dash above or below the note. If necessary to sing tenuto on a long section – it is put short ten, which will be denoted to perform this stroke along its entire length.
|
|
|
ТЕРЦДЕЦИМА (от лат. tertia-dezima – тринадцатая) – интервал шириной в тринадцать ступеней, обозначается цифрой 13; часто рассматривается как составной, т.е. как секста через октаву.
|
ТЕРЦДЕЦИМА (лат. т. tertia-dezima – он үшінші) - ені 13 баспалдақтан тұратын интервал, 13 цифрымен белгіленеді, әдетте құрамдас ретінде, яғни секстаның октава арқылы қосылуы деп қарастырылады.
|
THIRTEENTH (from Latin - tertia-dezima – thirteenth) – An interval which width is 13 degrees; denoted by the numeral 13; is often seen as an integral, i.e. as the sixth through the octave.
|
|
|
ТЕРЦЕТ (нем. terzet, от лат. tertius – третий) – 1. ансамбль трех исполнителей; 2. сочинение для трех исполнителей с особой партией для каждого.
|
ТЕРЦЕТ (нем. terzet, лат. tertius – үшінші) – 1. құрамында үш орындаушысы бар ансамбль; 2. әрқайсысының ерекше партиясы бар үш орындаушыға арналған шығарма.
|
TERZET (Italian - terzet, from Latin - tertius – third) - 1. An ensemble of three erformers. 2. A piece for three performers with special parties for everyone.
|
|
|
ТЕРЦИЯ (от лат. tertia – третья) – интервал шириной в три ступени; обозначается цифрой 3. Т. один из наиболее употребительных интервалов в параллельном голосоведении. Т. Бывает большая Б.3 – 2 тона; малая м.3 – 1 1\2 тона; уменьшенная ум.3. – 1 тон; увеличенная ув.3 – 2 1\2 тона.
|
ТЕРЦИЯ (лат. tertia – үшінші) – ені үш баспалдақтан тұратын интервал,
3 цифрымен белгіленеді; Т. түрлері:
Т. қатарлас дыбыстануда біршама жиі қолданылатын аралықтардың бірі. Т. Түрлері: кіші Т3-11/2, үн үлкен Т3-2 үн, кішірейтілген 3 - 1 үн, ұлғайтылған 3 – 2 1\2 үн.
|
TERTZ (from Latin - tertia – third) – An interval which width is three stages; indicated by numeral 3; T. is one of the most common intervals in a parallel voice-leading. T. is sometimes big (large) B.3 - two tones; small S.3 - 1 1 \ 2 tone; reduced R.3 - 1 tone; increased I.3 - 2 1 \ 2 tone.
|
|
|
ТЕРЦКВАРТАККОРД – аккорд, состоящий из четырех звуков, являющийся вторым обращением септаккорда; обозначается цифрами 34 или 43. При наиболее близком расположении входящих в него звуков Т. содержит терцию, кварту, сексту от нижнего звука.
|
ТЕРЦКВАРТАККОРД – төрт дыбыстан тұратын аккорд, септаккордтың екінші айналымы; 34 немесе 43 цифрларымен белгіленеді. Бас пен септима арасындағы екінші айналым терция интервалын, ал бас пен прима аралығындағы – квартаны құрайды.
|
TERTZQUARTACCORD - A chord consisted of four sounds, which is the second appeal of the seventh chord; denoted by numerals 34 or 43. At the closest location of sounds that consis it T. contains third, quart, sixths of the lower sound.
|
|
|
ТЕСНОЕ РАСПОЛОЖЕНИЕ – расположение аккорда в четырехголосном изложении, при котором интервал между сопрано, альтом, тенором не превышает кварты.
|
ТЫҒЫЗ ОРНАЛАСУ – сопрано, альт, тенор арасындағы интервал квартадан аспайтын төртдауысты аккордтың орналасуы.
|
CLOSE LOCATION - The location of the chord in a four-voiced exposiyion, in which the interval between soprano, alto, and tenor are less than a quart.
|
|
|
ТЕССИТУРА (ит. tessitura – ткань, т.е. склад, строение) – расположение партии по отношению к диапазону певческого голоса или музыкального инструмента.
|
ТЕССИТУРА (ит. tessitura – негізгі, яғни құрылымы) – әншінің дауысы немесе музыкалық аспаптың ауқымына қарай партияны орналастыру.
|
TESSITURA (Italian - tessitura - tissue, i.e. mode, composition) - The location of the party in relation to a range of singing voice or musical instrument.
|
|
|
ТЕТРАХОРД (от греч. tetra – четыре и chorde -струна) – четыре последовательно расположенные ступени звукоряда; нижний тетрахорд I,II,III,IV супени или верхний тетрахорд V,VI,VII,VIII ступени какого-либо лада.
|
ТЕТРАХОРД (грек. т. tetra – төрт және chorde – шек) – дыбыс қатарының төрт ретті орналасқан баспалдақтары; қай бір саздың I, II, III, IV баспалдақтардағы төменгі тетрехорд, немесе V, VI, VII, VIII баспалдақтардағы жоғарғы тетрахорд.
|
TETRACCORD (from Greek - tetra - four; chorde – string) – The four successive located levels of the scale; the lower tetrachord of I, II, III, IV levels or the upper tetrachord of V, VI, VII, VIII levels of any fret.
|
|
|
ТИПОЛОГИЯ КУЛЬТУРЫ (от греч. Typos – образец, logos – учение) – культурологическое понятие. Классификация культуры (см. культура) по каким-либо основаниям, общности признаков. Вызвана необходимостью как-то упорядочить бесконечную сложность и многообразие действительных обществ в культурологии.
|
МӘДЕНИЕТТІҢ ТИПОЛОГИЯСЫ – (грек. Typos – үлгі, пішін, logos – ілім) – мәдениеттану ұғымы. Қандай да бір негіздер, белгілерінің ортақтығы бойынша мәдениетті жіктеу (мәдениетті қар.) Бұл мәдениеттанудағы нақты қоғамдардың шексіз күрделілік пен әр түрлілікті қалай да реттеу қажеттілігінен туындады
|
TYPOLOGY OF CULTURE – A cultural concept. Classification of culture (see Culture) on any grounds, common symptoms. Caused by the need to somehow streamline the infinite complexity and diversity of real societies in cultural studies.
|
|
|
ТОЙ (каз.) - праздник, основная общенческая форма в традиционном обществе казахов. Отличают этически высокая настроенность, глубокое духовное содержание, обусловленные:
1. традицией, согласно которой Степь не знала алкоголя ; 2. жанровым составом традиционной культуры казахов, сохраняющих и поныне ритуальную (сакральную) сущность (традиционное казахское общество, традиционная культура казахов, бата).
|
ТОЙ (қаз.) – қазақтардың дәстүрлі қоғамындағы негізгі қоғамдық нысан, мереке. Оны мыналарға негізделген этикалық жағынан жоғары райлылық, терең рухани мазмұндылық: 1. дәстүрге байланысты Дала адамдарының ішімдікті білмеуі; 2. осы күнге дейін салт жанрлары сақталған қазақтардың дәстүрлі мәдениетінің жанрлық құрамы (қар. Дәстүрлі қазақ қоғамы, қазақтардың дәстүрлі мәдениеті, бата) ерекшелендіреді.
|
TOY (Kazakh) – A holiday, the main community form in the traditional society of the Kazakhs. Distinguished by high ethical frame of mind, a deep spiritual content, due to: 1. A tradition according to which the steppe did not know alcohol composition. 2. Genre composition of traditional culture of the Kazakhs, still preserving the ritual (sacred) nature (traditional Kazakh society, traditional culture of the Kazakhs, the bata, kui, aitys).
|
|
|
ТОЙ БАСТАР (каз.) - открытие тоя (см. Той). Обрядовая музыка, исполняющаяся в свадебном действии, на всенародных торжествах акыном, әнші. Имеет песенную, иногда инструментальную формы исполнения (см. акын, әнші).
|
ТОЙ БАСТАР (қаз.) – тойдың ашылуы. (Тойды қар.) Үйлену тойы кезінде, жалпы халықтық мерекелерде ақындар, әншілер орындайтын әдет – ғұрып музыкасы. Орындаудың әндік, кейде аспапты үлгісі де қолданылады (қар. Той, ақын, әнші).
|
TOY BASTAR (Kazakh) – The openning of the Toy (see Toy). Ritual music played in the wedding act, nation-wide celebrations by akyn, anshi. It has singing, sometimes instrumental form of execution (see akyn, anshi).
|
|
|
ТОН (от греч.tonos – напряжение, ударение) – 1. звук, имеющий определенную высоту, т.е. возникающий в результате колебания звучащего тела с постоянной частотой; 2. высотное соотношение двух звуков равномерно-темперированного звукоряда, равное двум полутонам; иначе – целый тон.
|
ТОН (от греч.tonos – зер салу; ынта қою; күшейту) – 1. тұрақты жиілікпен дыбыс шығаратын дене қозғалысының нәтижесінде пайда болатын белгілі бір биіктігі бар дыбыс; 2. Біркелкі қарқынды дыбыс қатарында екі дыбыстың биіктік жағынан өзара байланысы, екі жарты әуенге; басқалай - бүтін әуенге тең болады.
|
TON (from Greek - tonos - stress, tension) - 1. A sound, which has a certain height, i.e. which occurs as a result of fluctuation of the sounding body with a constant frequency. 2. A high-rise ratio of the two sounds of an equally tempered scale, which is equal to two semitones; in other words - the whole tone.
|
|
|
ТОНИКА (от греч.tonos – напряжение, ударение) – устойчивая ступень лада, к которой, в конечном счете, тяготеют все остальные ступени лада и которая способна завершить музыкальное движение; обозначается римскими цифрами I или VIII, также буквой Т.2. принятое в гармонии название мажорного или минорного тонического трезвучия, построенного на I ступени лада, т.е. Тонике.
|
ТОНИКА (көне грекше: tonos – зер салу, күшейту) – саздың тұрақты баспалдағы, түптеп келгенде онымен саздың басқа дыбыстары қарым-қатынаста болады, бұл музыкалық қозғалысты аяқтауға қабілетті болып келеді; 1 немесе VIII рим цифрларымен, сондай-ақ Т.2 әрпімен белгіленеді. Бұл гармонияда саздың
1-баспалдағында орналасқан мажорлық немесе минорлық үндескен үшендыбыстылық деп аталады.
|
TONIC (from Greek - tonos - stress, tension) - Stable level of harmony, to which all the other steps of the fret are gravitated and which is capable to complete musical movement; designated by Roman numerals I and VIII, also by the letter T. 2. Taken in harmony name of major or minor tonic triad, built on the I step of a fret, i.e. Tonics.
|
|
|
ТОНАЛЬНОСТЬ – 1. в музыке: высота звуков лада, определяемая положением главного тона на той или иной ступени звукоряда; 2. в живописи: основной, преобладающий цвет, тон, объединяющий отдельные цвета в картине.
|
ӘУЕНДІЛІК – 1 музыкада: дыбыс қатарының белгілі бір баспалдағында негізгі әуен жағдайымен анықталатын саз дыбыстарының жоғарылығы; 2 кескіндемеде: суреттегі жекелеген түстерді біріктіретін негізгі, басым түс, үн.
|
TONALITY – 1. In music: the height of the sounds of mode, determined by the position of the main pitch at a certain level of scale; 2. In the painting: the main, the dominant color, tone, combining individual colors in the picture.
|
|
|
ТӨРЕ ҚАҒЫС (каз.) - аристократически сдержанная игра с небольшой амплитудой движений руки в западноказахстанской домбровой традиции төкпе (см. кюй төкпе). Характерна для творческой индивидуальности выдающегося кюйши Даулеткерея Шыгайулы.
|
ТӨРЕ ҚАҒЫС – батыс қазақстандық төкпе дәстүрінің (қар. төкпе күй) домбыралық ерекшелігі. Ол қолдың кішкене қимылдарына негізделген «ақсүйектерге» тән салмақты ойын әдісі. Атақты күйші Дәулеткерей Шығайұлының жеке шығармашылығына тән.
|
TORE KAGYS (Kazakh) – Aristocratically reserved game with a small amplitude motions in the hands of Western Kazakh dombra tradition tokpe (see kui tokpe). Is typical for the creative personality of the outstanding kuishi Dauletkerei Shygayuly.
|
|
|
ТОЧКА – 1. знак увеличения длительности ноты или паузы на половину; помещается справа от ноты; 2. знак исполнения ноты стаккато (отрывисто); помещается над или под нотой.
|
НҮКТЕ – 1. үзілістің немесе нотаның оң жағына қойылып, ұзақтығын оның жартысына дейін ұзартады; 2. нотаның стаккато мен (үздік-создық) орындалу белгісі; нотаның үстіңгі немесе астыңғы жағына орналасады.
|
POINT - 1. A sign of increasing duration of the note or rest by half, put on the right of the note. 2. A sign of a performance of a note staccato (abruptly); it is placed above or below the note.
|
|
|
ТРАГЕДИЯ (гр.) – драматическое произведение, изображающее крайне острые, неразрешимые столкновения, оканчивающиеся чаще всего гибелью героя .
|
ТРАГЕДИЯ (гр.) - өте өткір, шешілмейтін қақтығыстарды бейнелейтін және көбінесе бас кейіпкердің қаза болуымен аяқталатын драмалық шығарма..
|
TRAGEDY (Greek) – A dramatic piece depicting a very sharp, unresolved conflict, often ending with the death of the hero.
|
|
|
ТРАДИЦИОННАЯ КУЛЬТУРА КАЗАХОВ - космический сакральный акт, в котором каждый шаг в жизни человека есть священный неповторимый миг, исполненный высокого духовного смысла. Ключевое понятие, актуализирующее монолитность Т.К.К. – тенгрианский календарь (см. тенгрианский календарь). Тенгрианский календарь обнимает всю Т.К.К. и стимулирует духовный прогресс этноса в контексте прошлого, настоящего (текущего) и будущего ( вечного).
|
ҚАЗАҚТАРДЫҢ ДӘСТҮРЛІ МӘДЕНИЕТІ – адам өміріндегі әрбір қадам жоғары рухани мәнді орындайтын, қайталанбайтын қасиетті сәт болып табылатын ғарыштық киелі әрекет. Қ.Д.М. біртұтастығын өзектендіретін тәңірлік күнтізбе (қар. тәңірлік күнтізбе). Ол Қ.Д.М-тің негізі болып табылады және халықтың мәңгілік өмірінде рухани дамуына өткен, осы (өтіп жатқан), болашақ (мәңгі) мәнмәтінінде жағдай жасайды.
|
TRADITIONAL CULTURE OF KAZAKHS – The cosmic sacred act, in which every step in life is a sacred moment, a unique, full of high spiritual sense. The key concept, which actualizes monolithic of T. C. of K. – Tengrian calendar (see Tengrian Calendar). Tengrian Calendar embraces all T.C. of K. and stimulates the spiritual progress of ethnicity in the context of past and present (current) and future (eternal).
|
|
|
ТРАДИЦИОННАЯ КУЛЬТУРА - культурфилософское понятие. Одухотворенный универсум, целостная система взглядов на мир, воплощенная в разнообразных – но единых, по сути формах (религии, видах искусства, обрядах, поведенческих стереотипах). Именно такой способ придавал Т.К. всеобщность и обязательность.
|
ДӘСТҮРЛІ МӘДЕНИЕТ – мәденифилософиялық ұғым. Рухтанған универсум, әртүрлі бірақ бірыңғай түрлеріне қарағанда бір (дінде, өнер түрлерінде, дәстүрлерде, мінез-құлық таптаурынында іске асырылған стериотиптерде) әлемге деген көзқарастың бір тұтас жүйесі. Атап айтқанда, осындай тәсіл Д.М. жалпылық және міндеттілік өң береді.
|
TRADITIONAL CULTURE – cultural philosophical concept. Spiritual universe, a complete system of the views at the world, embodied in the diversity of different – but in fact common – forms (religion, arts, rituals, behavioral stereotypes ....). This exact way gave universality and obligation to a T.C.
|
|
|
ТРАДИЦИЯ – основное культурологическое понятие. 1. Истинное Знание (Генон), поскольку несет человечеству все знание о себе; 2. Синоним общечеловеческой культуры, таит в себе внутреннюю, непреходящую духовно – этическую основу бытия, в котором коренится истинный смысл и предназначение культуры. (Б.Кокумбаева).
|
ДӘСТҮР – негізгі мәдениеттану ұғымы.
1 Д. – Ақиқат Білім (Генон), себебі ол адамзатқа өзі туралы барлық білімді жеткізеді; 2. мәдениеттің шынайы мәні мен тағдырының тамыры жатқан тұрмыс – тіршіліктің ішкі, ешкімге берілмейтін рухани–этикалық негізін өзіне жасырған жалпыадамзаттық мәдениеттің синонимі (Б. Қоқұмбаева).
|
TRADITION – The basic cultural concept. A True Knowledge (Guenon) because it conveys to humanity all knowledge about itself. 2. Synonym of human culture conseal the internal, enduring spiritual ethical basis of existence, which is rooted in the true meaning and purpose of culture. (B.Kokumbaeva).
|
|
|
ТРАНСКРИПЦИЯ (от лат.transcriptio – переписывание) – 1. то же, что аранжировка, переложение. 2. то же что парафраза или фантазия.
|
ТРАНСКРИПЦИЯ (лат.transcriptio – көшіріп жазу) – 1. әрлеу, бейімдеу сияқты; 2. жаңғырған әуен немесе қиял.
|
TRANSCRIPTION (from Latin - transcriptio – rewrite) - 1. The same as an arrangement. 2. The same as a paraphrase or a fantasy.
|
|
|
ТРАНСПОЗИЦИЯ (от лат. transponere – переставлять, перемещать) – перенесение звуков на другую высоту; также транспорт. .При Т. меняется тональность, но сохраняются ладовые свойства, строение аккордов, интервальные соотношения. Т. производится на определенный интервал вверх или вниз для удобства исполнения вокалистом, либо смены регистра, либо облегчения чтения нот.
|
ТРАНСПОЗИЦИЯЛАУ (лат. т. transponere – ауыстырып қою, көшіру) – дыбыстарды басқа жоғарылылыққа ауыстыру; сондай-ақ тасу, көшіру. Т. кезінде әуенділік өзгереді, бірақ саздық қасиеттері, аккордтар құрылымы, аралық байланыс сақталады. Классикалық әншінің орындауына қолайлы болу үшін, не дауыс кеңістігі ауысқанда, не нотаны оқуды жеңілдеткенде белгілі бір аралыққа жоғары немесе төмен ауыстырғанда қолданылады.
|
TRANSPOSE (from the Latin - transponere - rearrange, move) – Transferos sounds to another hight; also transportation. When T. occurs you change the tonality, but the modal properties, the structure of chords, interval relationships are preserved. T. is produced for a certain interval up or down for ease of performance by a vocalist, or change the case; either for ease of reading notes.
|
|
|
ТРЕЗВУЧИЕ – аккорд, состоящий из трех звуков, расположенных по трециям; обозначается цифрами 35. Любое трезвучие содержит в тесном расположении две терции и одну квинту от основания к вершине. В зависимости от качества терций Т. бывает большое или мажорное, состоящее из большой и малой терции; малое или минорное, состоящее из малой и большой терции; уменьшенное, состоящее их двух малых терций и увеличенное, состоящее их двух больших терций.
|
ҮШЕНДЫБЫСТЫЛЫҚ - терция бойымен орналасқан үш дыбыстан тұратын аккорд, 35 цифрымен белгіленеді. Кез келген үшендыбыстылықта негізінен жоғарыға қарай тығыс орналасқан екі терция мен бір квинта болады. Ү. терциялардың сапасына қарай үлкен және кіші терциядан тұратын үлкен немесе мажорлы; кіші және үлкен терциядан тұратын минорлы; екі кіші терциядан тұратын кішірейтілген және екі үлкен терциядан тұратын ұлғайтылған болады.
|
TRIAD - A chord consisting of three notes, located on the thirds; denoted by numerals 35. Any T. contains two thirds and one fifth from the bottom to the top in the close arrangement. Depending on the quality of the thirds T. can be large, or major, consisting of majot and minor third; small or minor, consisting of minor and major thirds; reduced, consisting of two small thirds; and larger, consisting of two major thirds.
|
|
|
ТРЕЛЬ (ит. trillare)- одним из наиболее сложных видов техники беглости является трель. Т. –быстрое чередование двух звуков в интервале малой и большой секунды. В эпоху bel canto - для всех голосов.
|
ТРЕЛЬ - (ит. trillare- дірілдету) – тездік техникасының аса күрделі түрлерінің бірі. Т. – аралықтағы екі дыбыстың кіші және үлкен секундада тез алмасуы. Bel canto дәуірінде барлық дауыстарға арналған.
|
TRILL (Italian – trillare) - One of the most difficult types of fluency techniques. Tf. Is fast alternation of the two sounds in the range of minor and major seconds. In an era of bel canto was used for all the votes.
|
|
|
ТРИО (ит. trio, от. tre – три) – 1. ансамбль трех исполнителей, в вокальной музыке то же что терцет. 2. сочинение для трех исполнителей с особой партией для каждого.
|
ТРИО (ит. trio, от. tre – үш) 1.- үш орындаушының ансамблі, вокалдық музыкадағы терцет сияқты;
2. әрқайсысының ерекше партиясы бар үш орындаушыға арналған шығырма.
|
TRIO (Italian - trio, from tre – three) - 1. An ensemble of three singers in the vocal music; the same as tercet. 2. A piece for three performers with a special party for everyone.
|
|
|
ТРИОЛЬ (от лат. tres – три) – особая ритмическая фигура из трех нот, равная по длительности двум обычным нотам того же написания; обозначается цифрой 3.
|
ТРИОЛЬ (лат. tres – үш) – жазылуы сондай ұзақтығы бойынша екі әдеттегі нотаға тең келетін үш нотадан тұратын ерекше ырғақты бітім.
|
TRIOLET (from Latin - tres – three) - A special rhythmic figure of three notes, the duration of which is equal to two usual notes of the same writing; indicated by the numeral 3.
|
|
|
|
|
