Н. Е. Дабылтаева инвестицияны
ТАРАУ. НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ КЕЗЕҢДЕГІ
жүктеу/скачать 0.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6.1. Инвестициялық үдеріске қаржы берудің негізгі әдістері
|
6 ТАРАУ. НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ КЕЗЕҢДЕГІ ИНВЕСТИЦИЯНЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ • Инвестициялық үдеріске қаржы берудің негізгі әдістері • Еркін экономикалық аймақтағы инвестицияны қаржыландыру 6.1. Инвестициялық үдеріске қаржы берудің негізгі әдістері Инвестициялық үдерісті қаржылық қамтамасыз ету жүйесі инвестициялық қызметті қаржыландыру көздерімен және инвестициялау әдістерін бір-бірімен байланыста жүргізу қажет болып табылады. Инвестициялық үдерісте қаржы берудің негізгі әдістеріне бюджеттік, қор түріндегі, несиелік, өзін-өзі қаржыландыру, аралас әдістер жатады. Қаржыландыру әдістері экономиканың нақтылы даму жағдайына тәуелді болып келеді, осыдан олар ел тарихының әртүрлі сатыларында әртүрлі қалыптасады. Мысалы, 60-шы жылдардың ортасына дейін инвестициялық сфераның қаржыландырудың негізгі көзі мемлекеттік бюджеттен қайтарымсыз түрде берілетін ақша қаржылары болып келді (бюджеттік ассигнация). 1966 жылдан 1989 жылға дейін айтарлықтай мөлшерде өндірісті дамыту қоры пайдаланылады, ал одан кейін орталықтандырылмаған күрделі салым деп аталатын жоспардан жоғарыда көрсетілгендей ғылым мен техниканы және өндірісті дамыту қоры пайдаланылды. Инвестицияны қаржыландырудың бюджеттік (қайтарымсыздық) әдісі сол кездегі экономикалық жағдайда барлық мемлекеттік кәсіпорындар үшін, олардың қаржылық жағдайына тәуелсіз негізгі қорларын құруды қамтамасыз етті. Сонымен бірге, бұл әдіс бөлінген қаржыларды рационалды пайдалануда шаруашылық субъектілердің материалдық қызығушылығының болмауын, оның теріс жақтарын көрсетіп берді, себебі қаржыларды мемлекет тегін және қайтарымсыз беріп отырды. Нарық жағдайына дейін бұрынғы КСРО- да, оның ішінде Қазақстанда да жүргізілген көптеген эксперименттер нәтижесі бойынша теория дәлелденіп, тәжірибеде бекімін тапқан инвестициялық үдеріске қаржы берудің несиелік әдісі өзгертіліп, оның үлкен артықшылықтары айқындалды. Бұл артықшылықтар, алдымен осы әдісте бірқатар позитивті-ынталандыру факторлардың болуына байланысты болды, яғни авансталған ақша қаржыларын өз уақытында қайтарудағы инвестициялық қызмет субъектілерінің міндеттемелері, алынған несие үшін белгіленген пайыздық ставка бойынша төлемдері, уақытында қайтарылмаған жағдайдағы несие үшін берілетін жоғарғы төлемдері, айып өсімі мен тұрақсыздық айыбы және несие келісім- шартын бұзғаны үшін басқадай айыптық санкциялар. Реформаны жүргізе бастаған жағдайда инвестицияны қаржыландырудың келесі формалары мен жолдары кеңінен тарала бастады: 29 1) акцияны сатып алуға ақша қаржыларын салым жолымен болатын акционерлік инвестициялау; 2) лизинг, яғни жалға берушінің меншік құқығын сақтау кезіндегі мүлікті ұзақ мерзімге жалға беру арқылы инвестицияны қаржыландыру әдісі (машина,қондырғылар мен көлік және басқа құралдарды орта – және ұзақ мерзімге жалға беру); 3) ипотека, бұл жерде жылжимайтын мүліктерді кепілге беру түрі (жерді,кәсіпорынды,ғимараттарды және жермен байланысты басқада нысандарды), яғни қарызға ақша қаржыларын алу мақсатымен және т.б. жүктеу/скачать 0.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|