Нагашбаева нуршат талгатқызы
жүктеу/скачать 1.52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пой, сердце, припомни все свои мечты, Пой, в нескончаемой тревоге.
- Михаил Светлов».
- бір күйім бар тартылмаған.
| Я не убивал...
Я не преграждал путь бегущей воде... «Книга мертвых» Оправдательная речь умершего на том свете перед Богом (Из древнего египетского папируса)» сөздері болса, екінші кітабының эпиграфы: «Пой, сердце, припомни все свои мечты, Пой, в нескончаемой тревоге. Саломея Нерис». деген сөздер. Тек прозада ғана емес поэзияда да эпиграфтар кездеседі. Мысалы, Маралтай Райымбекұлы «Қызғыш» өлеңіне эпиграф ретінде Мұқағалидың: «Отаным, саған айтамын» деген сөзін қолданады. Ал «Қарабура.Түс» өлеңінің эпиграфы: «...Ол Жазушылар одағының фоэесінде құбылаға қарап жылап жатыр» деген автор сөзі. «Құдірет» атты өлеңі де автор сөзіне жазылған эпиграфтан басталады: «Құдірет деген сыңар қанатты құс болады екен. Ол өмір бойы өзінің сыңарын іздеумен өтеді. Егер ол өзінің серігін тапса, екі дене кірігіп, екі қанат бірігіп, бақытты жандар сияқты ұшып кетеді екен». Ғафу Қайырбековтың «Горькиймен кездесу» атты өлеңінің эпиграфы М.Горькийдің мына өлең шумақтары: ««Адам деген ардақты ат!» Адам – күннің баласы, Адамға күн беріңдер... ...Оның аты – дауылпаз. Ол дауылсыз тұра аламас. Ол дауыл шақырады... ...я, дауыл болмақ». Ал «Ел құшағында» атты өлеңінің эпиграфы Ыбырайдың мына сөздері: «Мамық төсек, кең жайлау, Кеңшілік қазақ арасы». Сырбай Мәуленовтың «163 атқыштар полкі» атты өлеңіндегі эпиграф Гетенің мына сөздері: «Уж враг отступает пред вашим полком, Какое блаженство быть храбрым бойцом!..» «Күн екіге бөлінбес» өлеңінің эпиграфы: «Я не знаю где граница Между севером и югом. Я не знаю где граница Между товарищем и другом. Михаил Светлов». Көріп тұрғанымыздай, эпиграфтар әр түрлі және олардың атқаратын қызметі де түрліше болып келеді. Қалай болғанда да, эпиграфтар – интертекст құбылысының бір көрінісі ретінде мәтінде әрқашан табыла бермек. 38 Цитация ғылыми текстерде көптеп кездеседі. Бірақ көркем мәтіндердегі цитаталардың ғылыми стильдегі мәтіндердегі цитаталардан бірнеше айырмашылығы бар: 1) Көркем шығармада цитата қолданғанда қаламгер мәтін әсерлілігін күшейту үшін еш өзгеріссіз алады. Мұқағали өлеңіндерінен тағы да бір мысал келтірелік. Мысалы Мұқағалидың: «Байғазы етіп байлаған халқым маған, Менің де бір күйім бар тартылмаған. Менің де тұғырдағы қыраным бар Асқар шың аспанды аңсап шаңқылдаған» деген жолдарынан Қасым Аманжоловтың мына өлеңіндегі фрагментті көре аламыз: «Домбырамда бір күй бар тартылмаған, Көңілімде бір сыр бар тартылмаған. Күйімді де сырымды сыйлар едім Жаным сүйер жар болса жарқылдаған» Бұл өлеңінде де М.Мақатаев вербалды сілтеме арқылы, яғни, менің есімдігіне де демеулік шылауын қосып, күшейту арқылы басқа автордың сөзқолданысын меңзеп тұр. 2) Автор өзінің шығармасын басқа автордың немесе өзі идеал тұтқан объектіні бағалауы үшін қолданады. «Қараулықтың қапаста қаңғыр үні Мен де ән салам. Сан адам салды мұны. «Жаза алмайтын өлеңді ермек үшін» Жақсылардың болайын жаңғырығы» (Г.Салықбай) 3) Қаламгер өз заманының қиын жағдайын не сол кезеңдегі оқиғаны әсерлі жеткізіп әрі дәл келтіру үшін шығармасына өзінен бұрынғы автордың сөзқолданысын кіріктіруі мүмкін. Мысалы: «Дүрбелеңнен сыр тартсам дерек шығар, Тарихымның тор көзі елеп шығар. жүктеу/скачать 1.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|