Назарбаев Қазақстан халқына кезекті
жүктеу/скачать 1.32 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДАУЫС ЖАТТЫҒУЛАРЫ
- ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА БОЛАШАҚ МУЗЫКА МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ВОКАЛДЫҚ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Тенор – лиpикaлық жәнe дpaмaлық болып бөлiнeтiн, epлepдiң жiңiшкe дayыcы. Тeноpдың дayыc диaпозоны 1 октaвaның pe – кeйдe кiшi октaвaның «ми» дыбыcы мeн 2 октaвaның «pe», «ми» дыбыcтapы apaлығын қaмтиды. а) ер адамның биік дауысы; ә) үрмелі оркестрдің қоңыр дауысты аспабы. Тон - а) музыкалық дыбыс аралығы, өлшемі; ә) екі дыбыстың аралығын өлшейтін ұғым. Тональдік 1 - дыбыстар аралығы. Ладтың тоника атымен аталуы. Мысалы: «До мажор» ладтың тоникасы, негізгі тұрақты дыбысы «до» болғандықтан оны «До мажор» тональдігі деп атайды. Тоналдік - буындық жүйемен қатар, әріптік белгілермен де жазылады: С– dur (До мажор) а– moll (ля минор) Ғ – dur (Фа мажор) d– moll (ре минор) Е– dur (Ми мажор) е– moll (ми минор) т.с.с. Тоника (нем. Tonika, ежел.-грек. τόνος - дыбыс, тон) - ладтың негізгі тұрақты дыбысы. Тоника «Т» әрпімен белгіленеді. Трио - а) 3 орындаушы музыканттардан құралған топ (ансамбль); ә) 3 аспапқа арналып жазылған шығарма. Тұрақсыз дыбыстар - жүйедегі музыкалық ойдың аяқталмағандығын құлаққа анық естілдіріп тұрады. Унисон (итал. unisono - біркелкі, бірыңғай) - хордағы партиялардың бір биікте айтуы. Үндестік - бір уақыттағы бірнеше дыбыстың оқылуы. Үзіліс (пауза) - үнсіздік белгісі. Үзіліс ұзақтықтары нота ұзақтықтары мен дәлме-дәл. Үзілістерге лига белгісі қойылмайды, нүкте, фермата белгілері қойылуы мүмкін. Үшдыбыстылық - терциялық тізбекпен орналасқан үшдыбысты аккорд. Фактура (лат. factura - құрылғы құрылымы) - музыкалық материалды мазмұндау әдісі. Сондай-ақ технологиялық құралдар жиыны. Фактураның 3 негізгі түрі бар: гомофонды- гармониялық құрылым; аккордтық құрылым; полифониялық құрылым. Фaльцeттiк (итaл. жacaндылық дeгeн мaғынa бepeдi) - қacиeт тон. Фермата (итал. fermata - кідіріс, тоқтату) - орындаушының бір дыбысты, не тыныстауды өз қалауынша ұзартып, созып тұруын көрсететін таңба. Фермата жеке дыбыстардың не тыныстардың үстіне, астына қойылады. Фестиваль (итал. Pestivo - мереке) - өнер иелерінің мезгіл-мезгіл болып тұратын үлкен мерекесі. Фестиваль күндері концерт, ойын-сауықтар көрсетіледі. Фонeмa - тiлдeгicөздiң мaғнacын жәнecөздiң тұлғaлық көpiнicтiң түpлeндipyгeceбeп болaтын тiл дыбыcтapы. Фонaция – (гpeк. phone – дыбыcaлy). Фраза (айтылуы [f/r'á /za], грек. φράση - ұсыныс, өрнек) - үзінді, сөйлемше - әуеннің тиянақталған, аяқталған кішкене бір бөлшегі, үзіндісі, сарыны. Хор - (ағыл. Glee - бірнеше дауыста ән айту) - әр түрлі дауыста ән салатын адамдардан топтасып, ұйымдасқан ұжым. Шығармашылық бағыттарына қарай екі түрі бар: академиялық хорлар не капеллалар және халық хорлары. Хормейстер (хор және нем. Meister - шебер, басшы) - хордың маманы, хорды басқарушы дирижер. Хор музыкасы - хор ұжымына арналып жазылған шығарма. Хор поэмасы - оратория сияқты хор музыкасының бір жанры онда нақтылы оқиғаға байланысты алынған музыкалық бейне, ой қамтылады. Мысылы: Мыңжасар Маңғытаевтың «Қозы Көрпеш - Баян сұлу» балеті және «Арман», «Құлагер» симфониялық поэмалары. Шлягер – ең соңғы «мода» үлгісінде жазылған, әуені мен гармониясы, аранжировкасының кейбір тұстары бірден назар аударып, есте сақталатын, бел- гілі бір маусымның ерекше танымал әні. Шулы дыбыстар - белгілі бір биіктігі жоқ дыбыстар. Ыpғaқ - дыбыcтapдың әp түpлi ұзaқтық apa қaтынacы. Элегия – (грек. арыз айту әні). Ән көңілсіз, терең ойлы мінезі болады. Фортепианоға арналған атақты элегиялар С.Рахмановтың, Чайковскийдің шекті оркестрге арналған Серенададан алынған элегия, дауысқа, фортепианоға, виоленчельге арналған Вик.Калинкованың элегиясы жатады. Эстрада – көпжанрлы сахна өнері түрі. Оған музыка, ән, би, сөз, қуыршақтар театры, аккробатика, цирк өнері түрлері тағы басқа жанрлар кіреді. Көп жанрлығына қарамастан, әр жанрдың өзіне тән көркемдік ерекшеліктері, мәнерлеу құралдары, сахнаға шыққан әр өнерпаздың тікелей көпшілікпен байланыс жүргізе алатын ашық алаңы (эстрада) бар. Бұл жерде әрине әрбір орындаушының ешкімге ұқсамас жеке тұлғасы, имиджі, ішкі энергетикасы, сахнаға шыққан уақытынан бастап көременді өзіне тартып аларлық қасиеті ерекше роль атқарады. Эстрада сөзі латын тілінен аударғанда «еден», «алаңқай», «төсеніш» деген ұғымдары білдіреді. Біз эстрада деп жерден сәл көтерілген ашық концерттік алаңды айтамыз, ал сахна деген сөздің ұғымы «шатыр», «палатка» дегенге саяды. Ал былай алып қарайтын болсақ, қазіргі кезде үш жағынан жабық алаң. Ал былай алып қарайтын болсақ, қазіргі кезде үш жағынан жабық алаң. Сонда еке-уінің мәні шынында қарама-қарсы: эстрада - ашық, ал сахна - жабық орын. ДАУЫС ЖАТТЫҒУЛАРЫПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» 2018 жылғы 10 қаңтар. https://egemen.kz/ «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. Кіріспе. Еліміз жаңа тарихи кезеңге аяқ басты. Мен жыл басындағы халыққа Жолдауымда Қазақстанның үшінші жаңғыруы басталғанын жарияладым». Білім туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319 Заңы. Қожахметова А.Ш., Әншілік дауыс тәрбиесі // Алматы, 2007. – 95 б. Қоңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары: оқу құралы / Қоңыратбаев, Т. - [S. l.]: «Қазақ университеті», 1991 Алматы. - 400 б. Асафьев Б.В. Музыкальная форма как процесс. – Л.: 1971. – 245с. Қазақстан: ұлттық энциклопедия; бас ред. Б. Аяған; ред. алқасы: С. Әбиев [ж.б.] - Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005.– 728 б. Визель З., Альвин Бимбоэс – собиратель казахской народной песни // Народная музыка в Казахстане. Сб. статей, посвященный 50-летию Великой Октябрьской Социалистической Революции / Сост. В.П. Дернова. – Алма-Ата: Казахстан, 1967. – С. 66–83. Гизлер Г.И. Киргизские напевы. Печатается по изданию: Кауфманский сборник. – Москва, 1910. – С.219-222. Левшин А.И. Описание киргиз-казачьих, или киргиз-кайсацких орд и степей. СПб., 1832. – 145 с. Қазақ фольклористиканың тприхы. Бердібаев Р., Дүйсенов М., Елеукенов Ш., Қасқабвсов С., Сыдықов Т., // Қазақ ССр-інің «Ғылым» баспасы. – Алматы, 1988. – 245 б. Қазақ музыкасы. Антология: Бес томдық/ ред. Т. Жақып. – Алматы: Қазақпарат, 2005. – 516 б. Эйхгорн А. Ф. Музыкально-этнографические материалы // Музыкальная фольклористика в Узбекистане. Ташкент, 1963. Шепаева С.А., Сыдыкова Р.Ш. «Ән айтуды үйрету әдістемесі пәні бойынша лекциялардың шағын курсы». – Шымкент: «Әлем» баспасы, 2015. – 90 б. Львович Д.М. По киргизской степи. Печатается по изданию: По киргизской степи. Пг., 1914. – С.108-109. Әуезов М. Абайды білмек парыз ойлы жасқа. – Алматы: Санат, 1997. - 416 б. Қоңыратбай Т., Қазақ халқының музыкалық мәдениеті мен фольклоры, А., 2003. – 245 б. Қожахметова А.Ш., Әндік дауыстық дағдыларды үйрету тәсілдері – Алматы, ТОО «Дайк-Пресс» 1999. – 180 б. «Қазақтың дәстүрлі ән - күйілері» (балалар музыка және өнер мектептерінің музыка әдебиеті пәніне арналған оқу-әдістемелік нұсқаулық. Құрастырушы: Э.К.Бекеева. Орал, 2014. – 149 б. Шойынбаев Қ.Ә., Дауыс қою методикасы//Шымкент, 2005. Рудаков Е.А. Новая теория физиологии и акустики певческого голоса (Е.Н.Малютин, Р.Юссон) // Назаренко И.К. Искусство пения: Очерки и материалы по истории, теории и практике художественного пения. Хрестоматия. - изд.3, доп. - М.: Музыка, 1968. - С.322. Шойынбаев Қ.Ә. Дауысты қалыптастыру//Шымкент, 2002. – 135 б. Нейгауз Г.Г. Размышления. Воспоминания. Дневники. Избранные статьи. Письма к родителям. 2-е изд. М.: Советский композитор. 1983. С.526. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі. «Сөздік-Словарь», Алматы. 2005. - 325 б. Күздеубаева А.Б., Балабекова А., Хорға арналған вокалды-хор жаттығулары // Шымкент, 2006. – 165 б. Ахметова М.М. Традиции казахской песенной культуры. – А.: Наука, 1984. – 128с. Шепаева С.А., Сыдыкова Р.Ш. Сольное пение «... и лился звук и свет от Светы к СВЕТУ...» - Шымкент: «Әлем», 2015. – 152 с. Юшматов В. И. «Вокальная техника и ее парадоксы». Санкт-Петербург, 2002. – С.312. МАЗМҰНЫ КIPICПE 3 І ТАРАУ ВОКАЛДЫҚ ӨНEPДIҢ ӘЛIППECI 8 Дaуыc aппapaты құpылымы мeн қызмeтi 10 ІІ ТАРАУ БОЛАШАҚ ПЕДАГОГ-МУЗЫКАНТТЫҢ ВОКАЛДЫҚ ДАЙЫНДЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ 16 Педагог-музыканттың вокалдық дайындығында кездесетін педагогикалық мәселелер 26 Педагог-музыканттың вокалдық дағдыларын қалыптастыру мүмкіндіктері 29 Дауысты қалыптастыру үдерісі 34 ІІІ ТАРАУ ВОКAЛДЫҚ ОРЫНДАУШЫЛЫҚТЫҢ ҮШ БAҒЫТЫ Хaлықтық, aкдeмиялық, эcтpaдaлық 44 Вокaлдық өнepдің жaнpлapы (epeкшeлiгi мeн ұқcacтығы) 51 ІV ТАРАУ ВОКАЛДЫҚ ДАҒДЫЛАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 53 Вокaлдық жaттығyлapдың түpлepi 53 Вокалдық дағдыларын қалыптастырудағы xaлық әндepiнiң мaңызы 57 Дaуыc қоюдaғы pомaнcтapдың aлaтын оpны 60 Мeктeп әндepiн мyзыкa сабағында қолдaну 60 Орындаушылық peпepтуap үлгілері 63 Глоccapий 64 Дауыс жаттығулары 87 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 96 Тобагабылова Айжан Жунусовна Оспанов Болат Жұмағұлұлы ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА БОЛАШАҚ МУЗЫКА МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ВОКАЛДЫҚ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУӘДІСТЕМЕСІ Оқу құралы Басуға: 29.12.2018 жылы қол қойылды. Қаріп түрі «Times New Roman» Көлемі 6,25 шартты баспа табақ. Таралымы 30 дана. «Әлем» баспаханасы. Тапсырыс №2912. Шымкент қаласы, Ғ.Іляев көшесі, 7 +7 702 331 44 37, +7 776 331 44 37 Email: alembaspasy@mail.ru жүктеу/скачать 1.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||