Омарова Лейла Ганиевна Бастауыш сыныптарда математиканы оқыту үдерісінде практикалық мазмұнды есептерді қолдану танымдық қызығушылығын дамыту әдістемесі

М: Бізге не беріліп тұр?

О: Бізге тек сұрақ беріліп тұр.

М: Сұрақты оқыңыздар.

О: Дүкенде қанша компьютер қалды?

М: Сұрақты есепке айналдыру үшін не істеу керек деп ойлайсыздар?

О: Сұраққа есептің шартын қосу керек.

М: Шарты сұраққа сәйкес келу үшін шартын қалай құрастыруға болады?

О: Дүкенде компьютерлер сатылып, оның бірнешеуін біреулер сатып алы керек.

М: Сан мәндерін қосып құрастырыңыздар?

О: Дүкенде 10 компьютер сатылды, оның 7-уін сатып алды. Дүкенде қанша компьютер қалды? (Құрастырылған есептердің ішіндегіден үлгі)

М: Есепті шығарыңыздар.

О: Шешуі: 10-7=3

М: Жауабын жазыңыздар.

О: Жауабы: Дүкенде 3 компьютер қалды.

2-сынып

1. 700 және 40 сандарын қолданып есеп құрастыр.

М: Берілген математикалық жаттығуды оқы.

О: 700 және 40 сандарын қолданып есеп құрастыр.

М: Қандай сандар берілген?

О: 700 және 40.

М: Бізді қоршаған айналамыздан, оқығанымыздан, мүмкін ойнаған ойынымыздан осы сандармен байланысты мағлұматтарыңыз бар ма?

О: «Сен білесің бе?» ойынын ойнағанда мен 700 - дүниежүзіндегі ең терең Байкал көлінің тереңдігі 700м екендігін есіме түсірдім.

О: 40 - саяз Виктория көлінің тереңдігі 40 м.

М: Ал осы мағлұматтарды пайдаланып есеп құрастырып көріңіздер.

О: Дүниежүзіндегі ең терең Байкал көлінің тереңдігі 700м. Саяз Виктория көлінің тереңдігі 40 м. Байкал көлі Виктория көлінен неше метр терең? (Құрастырған есептерді ішіндегі үлгі)

М: Есепті шығарыңыздар.

О: Байкал көлінің Виктория көлінен неше метр терең екендігін білу үшін Байкал көлінің тереңдігінен Виктория көлінің тереңдігін азайтамыз.

М: Шешуін жазыңыздар.

О: Шешуі: 700 -40=660

М: Жауабын жазыңыздар.

О: Жауабы: Байкал көлі Виктория көлінен 660 метр терең.

М: 660м тереңдікті көз алдымызға елестетіп көрейікші.

О: Америкадағы 100-150 қабатты үйлердің биіктерінен де асып түсетін шығар.

Оқушылар Байкал көлінің соншалықты терең екендігіне таң қалды.

2. Сызба бойынша есеп құрастыр.

2см 2см 2см 2см 2см

? см

О: Сызбаның сызығы 5 бөлікке бөлінген. Олардың әрқайсысы 2 см.

О: Барлығы неше см деп сұрау белгісімен көрсетілген.

М: 2 см не болуы мүмкін?

О: 2 см кішкентай бақаның секіргені болуы мүмкін.

М: Осы ойларыңызды ары қарай дамытыңыздар. Мысалы, кішкентай бақа не істейді?

О: Кішкентай бақа бір нәрсені қуалап секіре алады. Мысалы, шыбын-шіркейді ұстау үшін.

М: Бақалар көбінесе қайда болады?

О: Судың жағасында.

М: Есеп құрастырып көріңіздерші.

О: Судың жағасында отырған кішкентай бақа шіркейді ұстап алу үшін 2 см -ден 5 рет секіреді. Кішкентай бақа шіркейді ұстап алу үшін барлығы неше сантиметр секірді?

(Құрастырған есептердің ішіндегі үлгі)

М: Есепті шығарыңыздар.

О: Кішкентай бақаның шіркейді ұстап алу үшін барлығы неше сантиметр секіргенін табуда 2см-ді бір -біріне 5 рет қосамыз.

М: Шешуін жазыңыздар.

О: Шешуі: 2см+2см+2см+2см+2см=10см

М: Жауабын жазыңыздар.

О: Жауабы: Кішкентай бақа шіркейді ұстап алу үшін барлығы 10 сантиметр секірген.

О: Бірінші бағанда көлдердің аттары берілген.

О: Екінші бағанда Берілген көлдердің тереңдіктері берілген.

О: Табуға қажетті көлдердің тереңдіктері сұрау белгісімен берілген.

М: Кестеде берілген көлдер қай мемлекеттің көлдері?

О: Кестеде берілген көлдер Қазақстанның көлдері.

М: Қандай көлдер берілген және олардың тереңдіктері қандай?

О: Бізге Шортанды көлінің тереңдігі ғана белгілі. Оның тереңдігі 31м.

О: Үлкен Шобақты көлінің тереңдігі Шортанды көлінен 6 метрге артық.

О: Балқаштың тереңдігі Үлкен Шобақты көлінің тереңдігінен 11метрге кем.

О: Алакөлдің тереңдігі Балқаш көлінен 19метрге артық.

О: Алакөл, Балқаш, Үлкен Шобақты көлдерінің тереңдігін табу керек.

М: Кесте бойынша есеп құрастырыңдар.

О: Алакөлдің тереңдігі Балқаш көлінен 19 м артық, Балқаш көлінің тереңдігі Үлкен Шобақты көлінен 11 м кем, Үлкен Шобақты көлінің тереңдігі Шортанды көлінен 6 м артық, Шортанды көлінің тереңдігі 31 м. Алакөл, Балқаш, Үлкен Шобақты көлдерінің тереңдігі кандай?

М: Құрастырған есепті оқы. Есепте не белгілі?

О: Алакөлдің тереңдігі Балқаш көлінен 19 м артық екендігі.

О: Балқаш көлінің тереңдігі Үлкен Шобақты көлінен 11 м кем екендігі.

О: Үлкен Шобақты көлінің тереңдігі Шортанды көлінен 6 м артық екендігі.

О: Шортанды көлінің тереңдігі 31 м екендігі.

М: Есепте не белгісіз?

О: Балқаш, Алакөл, Үлкен Шобақты көлдерінің тереңдігі қандай екендігі белгісіз.

М: Белгісіздерді табу үшін қандай амалдар орындаймыз?

О: Алдымен Шобақты көлінің тереңдігін табамыз (31+6) =37 м, қосу амалын орындаймыз.

О: Балқаш көлінің тереңдігін табамыз.

О: Үлкен Шобақтан 11 м азайтамыз 37-11=26м.

О: Алакөлдің тереңдігін табамыз 26+19=45м.

М: Есеп неше амалмен шығардыңыздар?

О: Есепті 3 амалмен шығардық.

М: Есептің шешуін жазыңыздар?

О: Шешуі: 37-11=26м

26+19=45м немесе (37-11)+19=45м

М: Жауабын жазыңыздар.

О: Жауабы: 37м Үлкен Шобақты, 26м Балқаш көлі, 45м Алакөлдің тереңдігі

М: Есептің жауабын тексеріңіздер.

М: Есептің мәтінінен қандай мағлұматтар алдыңыздар?

О: Қазақстандағы Үлкен Шобақты көлінің тереңдігі - 37м, Балқаш көлінің тереңдігі - 26м, Алакөлдің тереңдігі - 45м екендігін білдік. Олардың ішіндегі ең тереңі Алакөл.

М: Берілген матиматикалық жаттығуды оқыңыздар. Оны есеп деуге бола ма?

О: Болмайды.

М: Неге?

М: Қандай сан мәні жетпейді деп ойлайсыздар?

О: Пілдің тұмсығына сиятын су көлемі.

М: Суретке зер салып қараңыздар мүмкін ол сіздерге бір ой беретін шығар. Суретте не көріп тұрсыздар?

О: Суреттен пілді және оның қасында 7 шыны ыдыс көріп тұрмыз.

О: Шыны 2 литірлік болса, онда пілдің тұмсығына 14 литр су сыятын шығар.

М: Есептеп тексеріп көріңіздер.

О: 14 :2=7, дұрыс екен суретте 7 шыны бар. Ол 2 литрлік, оларды толтыру үшін 14 литр су қажет.

М: Жетпейтін мәліметін қосып, есепті толық оқыңыздар?

О: Піл тұмсығына 14 литр суды сыйдыра алады. Егер сондай көлемдегі суды 2 литрлік шыныға құйса, неше шыны қажет болар еді?

М: Есепті шығарыңыздар. Есептің шартында бізге не беріліп тұр және бізге не белгілі?

О: Пілдің тұмсығына 14 литр су сыятыны.

О: Сондай суды 2 литрлік шыныға құю керектігі.

М: Ал не белгісіз?

О: Пілдің тұмсығына сыйған суға қанша шыны керек екендігі.

М: Сіздердің ойларыңызша есепті қалай шығару керек? Есепті қай амалмен шығарамыз?

О: Бөлу амалымен, 14л суды 2-ге бөлеміз.

М: Есептің шешуін жазыңыздар.

О: Шешуі: 14:2 =7

М: Сұрағына жауап беріңіздер, жазыңыздар.

О: Жауабы: 7 шыны қажет.

М: Сонымен біз нені білдік, нені таптық?

О: Пілдің тұмсығына 2 литрлік 7 шыны сыятындығын білдік.

М: Есепті тексеріңіздер, піл туралы не білесіңдер?

О: Піл өте үлкен жануар, ол Үндістанда, Африкада мекендейді және тұмсығына 14 литр су сыятынын білдік.

4-сынып

1. Есептің сұрағын құрастырып, есепті шығар. Орта есеппен 1 минут сайын Жерге 270 нәресте дүниеге келеді және минутына 110 әр жастағы адамдар дүниеден өтеді?

М: Математикалық жаттығуды оқыңыздар. Мұны есеп деуге бола ма?

О: Жоқ болмайды.

М: Есеп болу үшін не істеу керек?

О: Есеп болу үшін оның сұрағын құрастырып қосу керек.

М: Балалар сіздерге не белгілі?

О: 1 минут сайын Жерге 270 нәресте дүние келетіні белгілі.

О: 1 минут сайын 110 әр жастағы адамдар дүниеден өтетіні белгілі.

М: Осы сіздерге белгілі мағлұматтардан қосымша не білгілеріңіз келеді?

О: Жерде халық 1 минутта қаншаға көбейетінің білгіміз келеді.

О: 1 сағатта қаншаға көбейетінін білгіміз келеді. (2айда, 1жылда т.б.)

М: Онда соған сәйкес сұрақ құрастырып айтыңыздар.

О: 1 минутта дүниежүзіндегі халық қаншаға көбейеді? 1 сағатта ше?

М: Есепті толық оқыңыздар.

О: Орта есеппен 1 минут сайын Жерге 270 нәресте дүниеге келеді және минутына 110 әр жастағы адамдар өледі. 1 минутта дүниежүзіндегі халық қаншаға көбейеді? 1 сағатта ше?

Есеп оқылғаннан кейін оқушыларға есептің шарты бойынша сұрақ қоюларына ұсыныс жасалынады.

О: 1 минутта дүниежүзіндегі халық саны қаншаға көбейеді?

М: Бұл сұраққа жауап беру үшін бізге не белгілі екенін түсіну керек.

О: 1 минутта 270 нәресте дүниеге келетіні, 1минутта 110 адам дүниеден өтетіні.

М: Есепті қалай шығарамыз?

О: 1 минутта қаншаға көбейетінін білу үшін 270 дүниеге келген нәресте санынан О: 110 азайтамыз сонда қаншаға көбейетінін табамыз.

М: 1 минутта адам қаншаға көбейеді екен?

О: 160-қа

М: 1 сағатта қаншаға көбейетінін табу үшін не істейміз?

О: Сағатты минутқа айналдырамыз. 1 сағатта 60 минут бар, 60 минутты 160-қа көбейтеміз.

М: 1 сағатта қаншаға көбейеді?

О: 1 сағатта 9600 адамға көбейеді.

М: Есептің шешуін жазыңыздар.

О: Шешуі: 270-110=160

160 · 60=9600 немесе (270-110) · 60=9600

М: Есептің жауабы қандай болмақ?

О: Жауабы: 1 минутта 160 адамға, 1 сағатта 9600 адамға көбейеді.

М: Бұл есептен қандай мағлұмат алдыңыздар?

О: Біз дүниежүзіндегі халық саны 1 минутта 160 адамға, 1 сағатта 9600 адамға көбейетінін білдік.

М: Оның 1 тәулікте қаншаға көбейетінін білгілерін келсе, үйден шығарып келіңіздер.

Оқушыларға еске сақтауға берілген практикалық мазмұнды есептер

1–сынып

1–нұсқа

1. Жазира еңбек сабағында 3 қошқар мүйіз оюын ойды. Маржан одан 2 қошқар мүйіз оюын артық ойды. Маржан неше ою ойған?

2. Әлемнің ең ұзын 20 өзеннің 10-ы Амазонияда. Басқа жердегі өзендер саны қанша?

3. Қаз күніне 1 жұмыртқа тауып отырса, 7 күнде неше жұмыртқа туады?

1. Балалар бау-бақшаға 10 қызанақ көшетін және 30 қырыққабат көшетін отырғызды. Балалар қызанақ көшетіне қарағанда қанша қырыққабат көшетін артық отырғызды?

2. Дүкенде 10 компьютер болған еді. 4-еуі сатылды. Дүкенде қанша компьютер қалды?

3. Жүк машинасы қалаға дейін 6 сағат жүрді. Жеңіл машина одан 4 сағат кем жүрді. Жеңіл машина қалаға дейін неше сағат жүрді?

1. Домбыра үйірмесіне 15 бала қатысқан еді, оның 6-ы би үйірмесіне ауысты. Сурет үйірмесінен домбыра үйірмесіне 8 бала ауысты. Домбыра үйірмесіне неше бала қатысады?

2. Балқаш көлінде балықтың 20-дан астам түрі бар, мұның 6 түрі ежелден көлдің өзінде өскен балықтар (Іле, Балқаш көкбасы, Балқаш алабұғасы т.б.), қалғандары басқа жақтан әкелінгендер ( карп, аққайран, шип, көксерке, арал қаязы). Қанша балықтың түрі басқа жақтан әкелінген?

3. Күмбездің бір қабырғасында күн бейнелі 15 гүлдесте, 2-ші қабырғасында сонша гүлдесте. Күмбездің 2 қабырғасында қанша гүлдесте бар?

1. «Адай» шаруашылығы көктемде қазақтың биязы жүнді қойынан 8 кг жүн алды, қазақтың арқар-мериносынан 2 кг-ға кем алады, қазақтың етті-биязылау жүнді қойынан 2-шісіне қарағанда 1кг артық алады. Барлығы 3 қойдан неше кг жүн алған?

2. Дастарханға 8 кесе және 9 тостаған қойылды. Кесе мен тостаған қанша болса, сонша шай қасық қойылды. Барлығы дастарханға қанша ыдыс-аяқ қойылды?

3. Шеберханада шебер 19 сандық жасады, шәкірті одан 7-еуі кем сандық жасады. Жасалынған барлық сандықтан 5-уі сатылды. Шеберханада қанша сандық қалды?

1. Гиссар қойының саулығының салмағы 100 кг, Грозный саулығының салмағы одан 2 есе кем. Дегерес саулығының салмағы Грозный саулығынан 13 кг-ға артық. Грозный, Дегерес саулықтарының салмақтары қандай?

2. Кіші жүздің ханы Әбілқайыр 1718-1748 жылдары билік етті, ал орта жүздің ханы Әбілмәмбет 1734-1771 жылдары билік етті. Қай хан елді көбірек басқарды?

3. Ұябасар тауық жұмыртқаны 21 күнде шайқап шығарады, үйрек 5 күн артық жұмсайды, ал аққулар тауықтан 2 есе артық мерзім жұмсайды. Үйрек, аққу жұмыртқаны неше күнде шайқап шығарады?

1. Оқушылар серуенге барғанда Балдырған көп жылдық шөптесін өсімдігін, Балқаңбақ бір жылдық шөптесін өсімдігін және Глацинт көп жылдық баданалы өсімдіктерін теріп алды. Балдырғанның биіктігі 200 см, ал Балқаңбақтың биіктігі Балдырғаннан 150 см қысқа, Глацинттің биіктігі Балқаңбақ өсімдігінің жартысындай. Балқаңбақ пен Глацинттің биіктері қандай?

2. Қазақстанда сүт қоректілердің 155 түрі бар, құстардың 480 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 49 түрі, қос мекенділердің 11 түрі, балықтардың 150 түрі бар. Барлығы Қазақстанда қанша жануарлар түрі мекендейді?

3. Жаздың күні Арай 15 төсеніш жуады. 1 төсеніш жууға 9 литр су жұмсайды. Оған барлық төсеніш жууға қанша литр су қажет болды?

1. Қазақстанда 1999 жылы 7 млн 752 мың әйелдер, 7 млн 207 мың еркектер тұрды. 2003 жылы 7 млн 704 мың әйелдер, 7 млн 158 мың еркектер тұратын болды. 1999-2003 жылдары барлығы қанша халық тұрған және 2003 жылғы халықтың саны 1999 жылғы халық санына қарағанда қанша адамға кеміді?

2. 1680 жылы Қазақ хандығының басына Тәуке хан келеді. 1718 жылы оның орнын Батыр хан басады. Батыр хан 1726 жылға дейін ел басқарады. Тәуке хан мен Батыр хан қанша жыл елді билеген. Одан бері неше жыл өтті?

3. Гемпшир қойының 100 саулығынан 1 жылда 130 қозы алуға болады. Ол сондай 300 саулықтан қанша қозы алуға болады?

1. Экологтардың есептеуі бойынша 1 жылда мұхитты ластайтын 320 млн. т. темір, 7 млн. т. фосфор, 2 млн. т. қорғасын мұхитқа түседі екен. Барлығы 3 жылда мұхитқа қанша млн. т. мұхит ластаушылары түседі?

2. Серік бәйгеге буденный жылқысын дайындайды. Оның жүргектігі 2000м-не 2 мин. Ол осы жылдамдықпен 44 минутта қанша км жолды өтеді.

3. 3 спортшы Балқаш және Алакөл аралығындағы ұзындығы 120км Қарақұмды жүгіріп өтеді. 1-ші спортшы күніне 15км, 2-ші спортшы одан 5км артық, 3-шісі 2-шіден 2 есе кем жүгіріп отырады. Әр спортшы Қарақұмды неше күшде жүгіріп өтеді?

Біз ұсынған 1-4 сыныптарды практикалық мазмұнды есептердің мазмұнын, ондағы танымдық мәліметтерді еске сақтай алуға оқыту әдістемесінің нәтижелігін анықтау мақсатымен оқу жылының сонында экспериментік және бақылау сыныптарында күні бұрын шығарып кеткен практикалық мазмұнды есептердің мазмұны бойынша, өздерінің шығарған нұсқаларынан тест тапсырмалары беріледі. Бұл тест тапсырмалары оқушылар есепті шығара алмаған болса да, оқығаны бойынша жауап бере алатындай етіп құрастырылған [46, 53 б.].. Ол тест тапсырмалары төмендегідей:

1–сынып

1–нұсқа

1. Маржан мен Жазира қандай ою ойды?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Сыңар мүйіз

б) Ұмытып қалдым

в) Қошқар мүйіз оюын

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

2. Әлемде ең ұзын неше өзен бар?

а) Көңіл бөлмедім

ә) 20 ең ұзын өзен бар

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) 65 ең ұзын өзен бар

г) Ұмытып қалдым

3. Қаз күніне неше жұмыртқа табады?

а) Ұмытып қалдым

ә) 3 жұмыртқа

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) Көңіл бөлмедім

г) 1 жұмыртқа

4. 4-ші есеп не туралы?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) Түйелер туралы

б) Ұмытып қалдым

в) Көңіл бөлмедім

г) Мысықтар туралы.

2- нұсқа

1. Балалар бау-бақшаға ненің көшеттерін отырғызды?

а) Қияр, бұрыш

ә) Көңіл бөлмедім

б) Қызанақ, қырыққабат көшетерін

в) Ұмытып қалдым

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

2. Дүкенде қандай зат сатылды?

а) Компьютер сатылды

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) Сөмке сатылды

в) Ұмытып қалдым

г) Көңіл бөлмедім

3. 2-сағатта қалаға жеткен қандай машина?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) Ұмытып қалдым

б) Жеңіл машина

в) Жүк машинасы

г) Көңіл бөлмедім

4. Аялдамада адамдар қандай көлік түрлеріне отырды?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) Көңіл бөлмедім

б) Ұмытып қалдым

в) Трамвай, автобус

г) Такси, тралейбус

2-сынып

1-нұсқа

1. Есепте қандай үйірмелер туралы айтылған?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) Домбыра, би, сурет үйірмелері туралы

в) Ұмытып қалдым

г) Карате, математика, сурет үйірмелері туралы

2. Балқаш көліне басқа жақтан неше балықтың түрі әкелінген?

а) 13 түрі

ә) Ұмытып қалдым

б) Көңіл бөлмедім

в) 6 түрі

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

3. Күмбездің 2 қабырғасында қанша гүлдесте бар?

а) 30 гүлдесте бар

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) 60 гүлдесте бар

в) Көңіл бөлмедім

г) Ұмытып қалдым

4. Диқаншыға тары, жүгері себілген үлескіні суаруға қанша уақыт кетеді?

а) Ұмытып қалдым

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) 56 минут кетеді

в) 84 минут кетеді

г) Көңіл бөлмедім

2-нұсқа

1. Көктемде қазақтың етті-биязылау жүнді қойынан неше кг жүн алынды?

а) Ұмытып қалдым

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) 7 кг жүн алынды

в) Көңіл бөлмедім

г) 9 кг жүн алынды

2. Дастарқынға қандай ыдыстар қойылды?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Кесе, тостаған, қасық

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) Ұмытып қалдым

г) Табақ, шаңышқы, пышақ

3. Шеберханада неше сандық жасалды?

а) Шеберханада 57 сандық жасалды

ә) Ұмытып қалдым

б) Көңіл бөлмедім

в) Шеберханада 31 сандық жасалды

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

4. Аян кітаптардан оқыған қандай балықтардың дене тұрқын өлшеді?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Бекіре мен Сазан балықтарының

б) Ұмытып қалдым

в) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

г) Бұзаубас пен Гольян балықтарының

3-сынып

1-нұсқа

1. Грозный, Дегерес саулықтарының салмақтары қандай?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Ұмытып қалдым

б) Грозный - 36кг, Дегерес - 24кг

в) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

г) Грозный - 50кг, Дегерес - 63кг

2. Әбілмәмбет қанша жыл ел басқарды?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) 37 жыл

б) Ұмытып қалдым

в) 28 жыл

г) Көңіл бөлмедім

3. Үйрек, аққу жұмыртқаны неше күнде шайқап балапан басып шығарады?

а) Үйрек -51күн, аққу - 46күн

ә) Ұмытып қалдым

б) Көңіл бөлмедім

в) Үйрек - 26 күн, аққу - 42 күн

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

4. Шаламаймындың ұзындығы неше сантиметр?

а) Көңіл бөлмедім

ә) 18сантиметр

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) 102 сантиметр

г) Ұмытып қалдым

2-нұсқа

1. Балқаңбақ неше жылдық шөптесін өсімдік?

а) Көп жылдық өсімдік

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) 1 жылдық шөптесін өсімдік

в) Ұмытып қалдым

г) Көңіл бөлмедім

2. Қазақстанда сүт қоректілердің неше түрі бар?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Ұмытып қалдым

б) 65 түрі бар

в) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

г) 155 түрі бар

3. Жаздыкүні төсенішті кім жуды?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) Арай

в) Көңіл бөлмедім

г) Қайрат

4. Айнаштың апасы 5 немересіне нешеден тоқаш берді?

а) 25-тен берді

ә) Ұмытып қалдым

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) 50-ден берді

г) Көңіл бөлмедім

4-сынып

1-нұсқа

1. 2003 жылғы Қазақстан халықтың саны 1999 жылғы халық санына қарағанда қанша адамға кеміді?

а) Қазақстанның халқы 2003 жылы 1999 жылға қарағанда 7млн 458мың адамға кеміді

ә) Ұмытып қалдым

б) Қазақстанның халқы 2003 жылы 1999 жылға қарағанда 95 мың адамға кеміді

в) Көңіл бөлмедім

г) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

2. 1680 жылы Қазақ хандығының ханы?

а) Ұмытып қалдым

ә) Тәуке хан

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) Батыр хан

г) Көңіл бөлмедім

3. Гемпшир қойының 100 саулығынан 1 жылда неше қозы алуға болады?

а) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

ә) Көңіл бөлмедім

б) 50 қозы

в) Ұмытып қалдым

г) 130 қозы

4. Зерттеушілер нені 10 жылда 4 мм-ге ұзаратынын байқаған.

а) Ұмытып қалдым

ә) Көңіл бөлмедім

б) Сталактиттердің

в) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

г) Өсімдіктердің

2-нұсқа

1. Мұхитты ластаушыларды ата?

а) Темір, фосфор, қорғасын

ә) Көңіл бөлмедім

б) Ауа, балық

в) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

г) Ұмытып қалдым

2. Буденный жылқысын бәйгеге кім дайындады?

а) Көңіл бөлмедім

ә) Серік

в) Шопан

3. Ұзындығы 120м Қарақақұмды 3 спортшы неше күнде жүріп өткен.

а) 1-ші 79 күнде, 2-ші 35 күнде, 3-ші 41 күнде жүгіріп өтеді

ә) Ұмытып қалдым

б) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

в) 1-ші 8 күнде, 2-ші 6 күнде, 3-ші 12 күнде жүгіріп өтеді

г) Көңіл бөлмедім

4. Текелі мен Алматы қалаларының аралығы қанша км?

а) 360км

ә) Есеп шығарған кезде жаттап алыңдар деген жоқсыздар, сондықтан жауап бере алмаймын

б) 946км

в) Ұмытып қалдым

г) Көңіл бөлмедім