Қонақ үйі ереже бойынша, типті жоба бойынша 1-2 өрт төзімділік дәрежесінен төмен емес жеке көкалды аймақта тұрғызады. Кейде өзара жабық өткелдермен және галереялармен қосады

^{2.5 Өрт сөндіру құралдарын таңдау}

• 
  ^{берілген жанғыш заттар мен материалдарды сөндіруге әртүрлі өрт сөндіру заттарының жарамдығы;}
  
• 
  ^{берілген әдіспен берілген заттар мен матреиалдарды сөндіру үшін қажетті өрт сөндіру заттарының үдемелі мөлшері;}
  
• 
  ^{сөндіру уақыты;}
  
• 
  ^{өрт сөндіру заттарын берудің интенсивтілігі.}
  

Қалыптасқан жағдайға және күш пен құралдарға байланысты ӨСБ бір мезгілде адамдарды құтқару бойынша және өрт сөндіру жұмыстарын жүргізе алады. Егер күш пен құралдар бір мезгілде екі жұмысты жүргізуге жеткіліксіз болса ӨСБ барлық күш пен құралдарды адамдарды көшіруге пайдаланады немесе өртті тез сөндіріп адамдарға қауіпсіздікті қаматамасыз етуге сенімді болса оқпандарды беруге және оқушыларды үрейін басуға пайдаланады.

ӨСБ және жауынгерлік аймақтардың командирлері сөндірумен бірге бір мезгілде қымбат тұратын қондырғылардың, газбен баллондардаң, жеңіл тұтанғыш сұйықтықтардың санын тез арада оларды өрттен, түтіннен және төгілген судан қорғау үшін күш пен құралдарды енгізеді, ал қажет жағдайда оларды көшіруді ұйымдастырады.

3. Өртті сөндіруді қамтамасыз ету бойынша инженерлі- техникалықжәне жедел тактикалық шешімдерді бағалау

Ұсынылады: СНРК 2.02-11-2002 «Строительные нормы оборудования зданий, помещений и сооружений системами автоматической пожарной сигнализации, автоматическими установками пожаротушения и оповещения людей о пожаре» негізінде ДИП-34А өрт хабарлағышын орнату.

ДИП-34А өрт хабарлағышы жануды табуға және жағдайды бақылау үшін арналған және әртүрлі ғимараттар мен имаратардағы жабық бөлмелерде түтіннің пайда болуын және «Өрт», «Шаң», «Назар сал», «Бұзылу», «Сөну» хабарларын беруге арналған.

Қамтамасыз етеді:

• 
  өртті ерте табу;
  
• 
  «күн-түн» түтіндену деңгейінің бағдарламалық қрндырғысын;
  
• 
  алдын-ала «Назар сал» хабарын;
  
• 
  жұмыс қабілеттелекті бақылау;
  
• 
  шаңдануды бақылау;
  
• 
  түтін концентрациясының ағымды мағынасын бақылау;
  
• 
  екі сымды байланыс сызығы бойыша қоректену (от «С2000-КДЛ»);
  
• 
  127 хабарлағышқа дейін екі сымды сызықты қосу;
  
• 
  кезекші режимнің жарықтық индикациясы, «өрт» режиміне және ақаулар режиміне ауысуын;
  
• 
  магнитпен жұмыс қабілеттілігін тексеру;
  
• 
  жәндіктерден сенімді қорғаныс;
  
• 
  құрылыс және жөндеу кезндегі шаңдардан қорғаныс;
  
• 
  қызықтыратын дизайн.
  

Техникалық сипаттамалары:

Хабарлағыштың сезімталдығы қоршаған ортаның түтіндеуі оптикалық тығыздығы – 0,05 кем емес және 0,2 дБ/м артық емес сәйкес келеді.

Қоршаған орта үдемелі оптикалық тығыздығы шегіне жеткен кездегі хабарлағыштың жұмыс жасау инерциясы 10 секундтан аспайды.

Шлейфтен хабарлағышқа қажетті тоқ - 600 мкА көп емес.

Хабарлағыштың техникалық дайындық уақыты - 60 секундтан көп емес.

Жұмыс температураларының диапазоны - -10°С-ден +55°С-ге дейін.

Хабарлағыштың розеткамен бірге габаритті өлшемдері:

диаметр - 100 мм көп емес,

биіктігі - 46 мм көп емес,

Хабарлағыш массасы - 0,2 кг көп емес.

Хабарлағыштардың барлық сәулелерін ППС-3 өрт дабылының пультына шығару.

ППС-3, өрт хабрлағыштарынан (ИП 105-2/1, ИП 104-1, ДИП-3, РИД-6М, ДИП-2) дыбыстарды қабылдап және өңдеу үшін арналған. ППС-3 күзетілетін объекттерден хабаордың түсуін қаматамасыз етеді, өрт сөндіру қондырғыларының қосылу мүмкіндігін, түтінді жою және басқа қондырғылардың жұмыс жасауын қаматамасыз етеді. ППС-3 жұмысы дыбысты сызықтарда электрлік режимдерді тұрақты бақылауында негізделген.

Пульт 20 дыбысты сызыққа базалы құрылғыдан және сызықты блоктан тұрады. Базалы құрылғы 10 қабылдау және тіркеу блогын қосады, олардың әрқайсысына екі дыбысты сызық қосылады. Сонымен бірге бақылау және басқару блогы, қоректендіру блогы, релелі блок қосылады.

Базалы құрылғы қабырғалы шкаф түрінде жасалған. Қабылдау және тіркеу блоктары бұрылыс рамасында бекітілген.

Сызықты блок конструкциясы базалы құрылғыға сәйкес.

Мектеп Қабылыс жырау көшесі бойынша орналасқан 3 жеке тұрған корпустардан тұрады.

• 
  ^{сыртқы ауа температурасы + 00;}
  
• 
  ^{әртүрлі қабаттарда адамдар бар;}
  
• 
  ^{өрт тарауының тікелей жылдамдығы л = 2 м/мин;}
  
• 
  ^{өрт бөлменің ортасында пайда болды.}
  

t_СВ = t_ОБН + t_СООБ + t_{ОБР.ИНФ.} + t_СБ + t_СЛ + t_БР

мұндағы: t_ОБН - өртті табу уақыты, мин.;

t_СООБ – өрт туралы хабарлау уақыты, мин.;

t_{ОБР.ИНФ} – ақпаратты өңдеу уақыты, мин.;

t_СБ – жиналу уақыты (1 мин. деп аламыз);

t_БР – жауынгерлік қанат жаю уақыты, мин. (ӨСД нормативтері бойынша).

t_СВ = 3 + 1,5 + 0,5 + 1 + 1 + 3 = 10 мин.

_сл^{60 * L}

V_сл.

мұндағы: L - өрт бөлімінен объектке дейінгі арақашықтық, км;

V_сл - ӨА жылдамдығының орташа жылдамдығы, км/сағ;

_сл^{60 *0,6}1мин.



2. Өртің еркін даму уақытындағы отпен өтілген жолды анықтаймыз:

мұндағы: ₁ = 10 мин – 0,5V_л жылдамдығымен өрттің тарау уақыты, анықталмаған кестелі көлемінің температуралық режимінен.

_t_СВ -₁ = 10 - 10 = 0 мин.

Өрттің пайда болу орынынан от барлық жаққа тарады және асхана қабырғасына жетті, төмендегі уақыт ішінде:

0,5V_л 0,5V_л

мұндағы: а –ені, м;

б –ұзындығы, м.

Оқпандарда берген уақытқа дейін от келесі бөлмеге тарайды және өрттің даму пішіні тік бұрышты болады.

3. Өрт ауданын анықтаймыз:

S_П = а*b

мұндағы: а – өрт шебінің ені;

S_П = 8*12,5 = 100 м²

Қол оқпнадарының аса эффективті сөндіру тереңдігі h_m = 5 м, а лафетті опан - h_m = 10 м.

4. Өрт сөндіру ауданын анықтаймыз:

S_Т = n*a*h=2*8*5=80 м²

5. Өрт сөндіру үшін өрт сөндіру құралдарының (су) қажетті шығынын анықтаймыз:

Q^Т_ТР = S_п * J_ТР = 80 * 0,3 = 24 л/(м²*с)

мұндағы, J_тр – су берудің қажетті интенсивтілігі, л/(с м²),

6. Қорғауға өрт сөндіру құралдарының қажетті шығынын анықтаймыз, қорғау ауданын анықтаймыз:

Q^З_ТР = S_т * J_ТР/3 = 80*0,3/4 = 6 л/(м²*с)

7. Жалпы қажетті шығынды анықтаймыз:

Q = Q + Q

Q = 24+ 6 = 30 л/(м²*с)

8. Өрт сөндіру үшін оқпандар санын анықтаймыз:

N = Q/q_СТ = 24/3,5 = 7ст. «Б»

9. 
   Көрші бөлмелерді қорғау үшін олқпандар санын анықтаймыз:
   

N = 6/3,5 = 2 ст. «Б»

Ғимараттың жедел-тактикалық сипаттамасын меңгеріп, сөндіруге 6 көрші бөлмелерді қорғау үшін 3 «Б» оқпанан аламыз, яғни 2 оқпанды көрші бөлмелерді қорғауға және 1 оқпанды 2-ші қабатты қорғауға аламыз.

10. Судың нақты шығынын анықтаймыз:

Q = N^Т_СТ * q_СТ + N^З_СТ * q_СТ

Q = 7 * 3,5 + 2 * 3,5 = 31,5 л/с

Салыстырамыз: Q и Q

31,5 > 30 теңестіру орындалды.

11. Объекттің сумен қамтылуын анықтау:

Q_В = (V_В*d_СЕТИ)²

мұндағы: Q_В – су тарату жүйесінің су беруі, л/с;

V_В – құбыр бойымен судың қозғалу жылдамдығы, м/с;

d_СЕТИ – құбыр диаметрі труб, дюйм (1 дюйм = 25,4).

Q_В = (1,3 *6)² = 61 л/с

Объект сумен қамтылған.

12. Қажетті өрт машиналар санын анықтау:

N_М = Q/0,8*Q_Н

где Q_Н – расход насоса пожарного автомобиля, л/с.

N_М = 31,5/0,8 * 35 = 2 ПА

13. Определить количество отделений:

N_ОТД = Q/Q_ОТД

мұндағы: Q_ОТД - бір бөлімше бере алатын өрт сөндіру заттарының шығыны, л/с.

N_ОТД = 31,5/14 = 3 отд.

^{Ірі өрттерді сөндірудің практикалық икемділігінен шыға отырып, түтінденген бөлмеде жұмыс жасап жатқан ГТҚҚ жеке құрамын ауыстыруға резерв қарастыру керек. Резерв өрт сөндіруде жұмыс жасап жатқандардың ГТҚҚ буынының санынан 30 % құрауы қажет.}

N_{ЗВ.ГДЗС} = N_ЗВ.РАБ + 30 % = 5 + 1,2 = 6,2 (7 ГТҚҚ буынын қабылдаймыз)

14. Қажетті жеке құрам санын анықтыймыз:

N_ЛС = N*3 + N*2 + N_М + N_ПБ + N_СВ + N_РАЗ =

7*3 + 2*2 + 2 + 6 + 3 + 3 = 39 адам.

мұндағы: N*3 – өрт сөндіру бойынша оқпандар позициясында тұрған адамдар саны, оқпаншыларды қоса (ГТҚҚ буындары да ескеріледі);

15. Негізгі тағайындалған бөлімдердің қажетті санын анықтау және гарнизонды кесете бойынша өртке шақыру номерін анықтау:

N_ОТД = N_ЛС/4

N_ОТД = 39/4 = 10 отд.

16. Өрт сөндіру құралдарын беру бойынша шекті арақашықтықты анықтау:

L_ПР = [H_Н - (H_Р ± Z_М ± Z_СТ)/SQ²]*20

мұндағы: H_Н – сорғыштағы қысым, м.;

H_Р – таратқыштағы қысым, м., (H_Р = H_ПР + 10);

Z_М – шекті арақашықтықтағы жергілікті жердің аса жоғары көтерілу (+) немесе түсу (-), м.;

Z_СТ – таратқышты орнату орынынан немнсе өрттегі жергілікті жердің аса жоғары оқпандардың көтерілуі немесе түсуі, м.;

S – бір өрт жеңінің кедергі келтіруі;

Q – бір аса жүктелген магистралды жең сызығының суммарлы су шығыны, л/с.;

SQ² - бір магистралды жең сызығындағы қысымның жоғалуы, м.

L_ПР = [90 - (50 + 0 + 4)/0,015 * 10,5²]*20 = 208 м.

17. АЦ-да МӨСБ-1 қарауылы екі бөлімше құрамында бере алатын өрт сөндіру құралдарын анықтаймыз. МӨБ-1 қарауылы түтінденген бөлмеге бір оқпаннан бере алатын екі ГТҚҚ буыны ғана бар, сонда:

Q_ф = N_отд * n_отд.ст * q_ст = 3 * 2 * 3,5 = 31,5 л/с,

мұндағы: N_отд – өрт орынына келген АЦ-дағы бөлімше саны;

q_ст – оқпандағы су шығыны, л/с;

n_отд.ст – өрт сөндіруге бір бөлімше бере алатын оқпандар саны (немесе қорғауға);

Q_ф = 21 л/с Q_тр = 31,5 л/с

Сәйкесінше, өртке бірінші келген бөлім өрт сөндіруге қажетті оқпандар санымен қамтамасыз ете алмайды.

Бірінші келген бөлімнің күш пен құралдарды кіргізу сәтіндегі өрттегі жағдай және бірінші ӨСБ қабылданған шешімдер:

1. 
   барлау барысында анықталды:
   

• 
  жанып жатқан бөлмеде адамдар жоқ, бірақ басқа қабаттарда адамдар бар, қауіпті факторлар олардың өміріне қауіп төндіруі мүмкін;
  
• 
  кітапханадағы өрт ауданы 100 м² құрады;
  
• 
  өрттің тарау жылдамдығы 2 м/мин.
  

Бірақ бірінші бөлім күш пен құралдарды өрт сөндіруді қамтамасыз ете алмайды, өртке келгендер:

АЦ-40, АЦ-40, АЦ-7-40, АСА-16 МӨСБ-1.

Өрттегі жағдайды және ӨСБ-2 жеке құрамының тактикалық мүмкіндіктерін есекре отырып адамдарды құтқару бойынша шараларды жүргізу үшін үш барлау тобы ұйымдастырылды және ГТҚҚ буынымен өрт сөндіруге бір РС-50 оқпаны берілді. 1-ші ӨСБ ЦОУСС-қа қосымша күш пен құралдардың келуі үшін шақырудың жоғарылатылған номерін хабарлайды.

Адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етумен байланысты мәселелерді шешу, өзінің спецификалары бар болғандықтан үлкен қиындықты тудырады.

Көшірудің қажетті уақыты - өрт кезіндегі жұмыс аймағының деңгейінде өрттің қауіпті факторлары пайда болатын уақыт.

Көшірудің қажетті уақытын анықтау үшін өрттің қауіпті факторларының мағынасын білуі қажет, және одан басқа өрт кезінде осы мағыналардың пайда болу уақытын анықтай білу керек.

Өрттің қауіпті факторларының құрамына қоршаған орта температурасы, сәулелі ағындар, жанудың улы өнімдері және түтіндену саладарынан көрінудің жоғалуы жатады.

Қоршаған орта температурасы. Аса қауіптілікті қыздырылған ауаны жұту болып табылады, ол жоғарғы дем алу жолдарына зиян тигізеді, түншықтырады және өлімге әкеледі. 100⁰С жоғары температура әсері есінен танып қалуына және бірнеше минуттан кейін өлімге әкеліп соғады. Сонымен қатар тері күйіктері қауіпті. Медицинаның күйіктерді емдеуінің үлкен жетістіктеріне қарамастан 2 дәрежелі денесінде 30% күйік алса, тірі қалуға оның мүмкіндігі аз.

Кестеде қоршаған ортадан 2 дәрежелі күйік алған уақыт байланыстылығы келтірілген.

Сәулелі ағындар. Кейбір жағдайларда адамдарға сәулелі ағындар қауіп төндіреді. Зерттеумен анықталғандай, сауда мекемелерінде әртүрлі заттар мен материалдардың көшіру жолында жануы кезінде өрттің 0,5 мин кейін көшіріліп жатқан адамдарға сәулелі ағын қауіп төндіреді. Сәулелі ағындардыі тағы бір үлкен интенсивтілігі әртүрлі технологиялық қондырғылдардың жануы кезінде байқалады. Кейбір жағдайларда арнайы қорғаныс құралдарынсыз адам мұндай қондырғыларға 10 м жақын жықындай алмайды.

Кестеде адам үшін қауіпті сәулелі ағындардың мағыналары келтірілген.

Жылулық радияцияның интенсивтілігі Вт/м2	840	1400	2100	2800	3500	7000	8750
Орын ауыстыру уақыты,с	360	150	40-60	30-40	10-30	5-11	3-8

Жанудың улы өнімдері. Полимерлі және синтетикалық өнімдері көп сауда мекемелеріндегі өрт адам өміріне жанудың улы өнімдері қатты әсер етуі мүмкін. Жану өнімдерінің құрамында уландыру әсері бар 50-100 химиялық қоспалар түрі бар болады, әртүрлі мемлекеттің ғалымдарының айтуы бойынша өрт кезіндегі адамдардың өлімінің негізгі себебі көміртегі тотығынан улану болып табылады.

Көміртегі тотығы қан гемоглобинімен оттегінен гөрі 200-300 есе жақсы әсер етеді, артынша адам ағзасы оттегімен қамтылуынан айырылады. Оттегі жетіспеушілігі, ойлау қабілетін жоғалтады, адам ештеңе сезбейді, қаутіліктен қашуға тырыспайды, басы айналады, қозғалыс координациясы бұзылады, ал тыныс алуы тоқтаған кезде - өлім келеді.

Кестеде өрттің қауіпті факторларының жобалы критикалық мағыналары келтірілген.

Өрттің қауіпті факторлары	Өлшемі	Критикалық мағынас
Қоршағанс орта температурасы Сәулелі ағындар орта әлсіреуі коэфф. Ауадағы заттар концентр.: цианистті сутегі фосген азот тотығы күкірт сутегі хлорлы сутегі көміртегі тотығы күкірт ангидриді көміртегі екітотығы оттегі	0С Вт/м2 м-1 г/м3	70 3000 0,46 0,2 0,2 1 1,1 3 3,6 8 162 214 (немесе 15%)

№ 2 жоғарылатылған шақыру бойынша күш пен құралдарды енгізу сәтіне дейінгі өрттегі жағдайды анықтау.

1. №2 шақыру бойынша келген өрттің пайда болуынан соңғы бөлім оқпандарын бергенге дейінгі өрттің даму уақытын анықтаймыз: