Қоршаған ортаның сапасын мемлекеттік реттеу Дәріс Тақырыбы: Кіріспе. Қоршаған ортаға әсер етуді басқару. Экологиялық мөлшерлеу негіздері

Тәжірибелік сабақ 14

Тақырыбы: Табиғи ортаны қорғаудың әлеуметтік – экологиялық мәселелері.

Әлеуметтік экология - бұл «қоғам-табиғат» жүйесіндегі өзара әрекеттесуді қарастыратын күрделі ғылыми пән. Сонымен қатар, әлеуметтік экологияны зерттеудің күрделі пәні - адам қоғамының табиғи ортамен байланысы.

Табиғатты басқару саласындағы әртүрлі әлеуметтік топтардың мүдделері туралы ғылым бола отырып, әлеуметтік экология бірнеше негізгі түрлерге бөлінеді:

• 
  Экономикалық әлеуметтік экология - табиғат пен қоғам арасындағы байланысты, ресурстарды үнемді пайдалану тұрғысынан зерттейді,
  
• 
  Демографиялық әлеуметтік экология - бүкіл әлемде бір уақытта өмір сүретін халықтың әртүрлі топтары мен елді мекендерін зерттейді,
  
• 
  Футурологиялық әлеуметтік экология - ол әлеуметтік салада қоршаған ортаны болжауды оның қызығушылық саласы ретінде қарастырады.
  

• 
  Біріншіден, бұл теориялық функция. Ол экологиялық процестер мен құбылыстар тұрғысынан қоғамның дамуын түсіндіретін маңызды және маңызды тұжырымдамалық парадигмаларды жасауға бағытталған.+
  
• 
  Екіншіден, прагматикалық функция, онда әлеуметтік экология бірнеше экологиялық білімді, сонымен қатар экологиялық жағдай мен қоғамның жай-күйі туралы ақпаратты таратуды жүзеге асырады. Осы функцияның аясында экологияның жай-күйі туралы алаңдаушылық туындайды, оның негізгі проблемаларына назар аударылады.
  

Төртіншіден, экологиялық функция. Оған қоршаған орта факторларының қоршаған ортаға және оның элементтеріне әсері туралы зерттеулер кіреді.

Қоршаған орта факторлары бірнеше түрде болуы мүмкін:

• 
  Абиотикалық экологиялық факторлар - жансыз табиғаттың әсеріне байланысты факторлар,
  
• 
  Биотикалық экологиялық факторлар - тірі организмдердің бір түрінің басқа түрлерге әсері. Мұндай әсер бір түрдің ішінде немесе бірнеше түрлі түрлер арасында пайда болуы мүмкін,
  
• 
  Антропогендік экологиялық факторлар - олардың мәні адамның қоршаған ортаға әсер етуінде жатыр. Мұндай әсер көбінесе жағымсыз проблемаларға әкеледі, мысалы, табиғи ресурстардың шамадан тыс сарқылуы және қоршаған ортаның ластануы.
  

• 
  Біріншіден, бұл планетарлық ауқымдағы экологияның әлеуметтік мәселелері. Олардың мәні халыққа, сондай-ақ өндіріс қарқынды дамып жатқан жағдайда ресурстарға қатысты жаһандық болжамның қажеттілігінде жатыр. Осылайша, табиғи резерваттардың сарқылуы байқалады, бұл өркениеттің одан әрі дамуына күмән тудырады.+
  
• 
  Екіншіден, аймақтық масштабтағы экологияның әлеуметтік мәселелері. Олар облыстық және аудандық деңгейде экожүйенің жекелеген бөліктерінің жай-күйін зерттеуден тұрады. Мұнда «аймақтық экология» маңызды рөл атқарады. Осылайша, жергілікті экожүйелер және олардың жай-күйі туралы ақпарат жинай отырып, қазіргі экологиялық сфераның жай-күйі туралы жалпы түсінік жасауға болады.
  
• 
  Үшіншіден, экологияның әлеуметтік проблемалары шағын масштабта. Мұнда адамның қалалық өмір сүру жағдайының негізгі сипаттамалары мен әртүрлі параметрлерін зерттеуге мән беріледі. Мысалы, бұл қаланың экологиясы немесе қаланың әлеуметтануы. Осылайша, қарқынды дамып келе жатқан қаладағы адамның жағдайы зерттеліп, оның осы дамуына тікелей тікелей әсері болады.