Баламаларды ұсыну және зерттеу

Әдетте баламаны ұсына алу қабілетін креативті ойлау қабілетімен байланыстырады. Оқушылар ойлаудың немесе бірдеңені орындаудың бір ғана жолы бар деп түсінбеулері керек. Осы жағдайда қолдануға болатын жаттығулар:

• 
  «Көзқарасты» өзгерту. Оқушылар мінездері әртүрлі адамдарға арнап диалог құрады (мысалға, алдымен олар әйелдердің пікірі тұрғысынан диалог құрады, содан кейін осындай диалогты ер адамдардың пікірі бойынша құрады).
  

• 
  Бір проблеманы шешудің әртүрлі әдістерін іздеу. Мысалы, математика немесе жаратылыстану ғылымдары сабағында оқушылар бір тапсырманы, проблеманы шешудің әртүрлі тәсілдерін іздестіреді.
  

Талқылау барысында мұғалімдер оқушыларға:

• 
  өз мәлімдемелері үшін негіздемелер мен дәлелдемелер ұсынуға;
  

• 
  негізделмеген деп санаған мәлімдемелермен келіспеуге;
  
• 
  расталмаған болжамдарға күмән келтіруге;
  
• 
  пікірлер мен көзқарастарының алдын ала пішілмей, дұрыс болуына;
  
• 
  түсініксіз нәрселерді түсіндіруді сұрауға;
  

• 
  басқалардың өз көзқарасын ұстануға құқығын (тіпті онымен келіспесе де) сыйлауға көмектесулері қажет.
  

• 
  Оқушыларыңыздың қандай да бір пікір қалыптастыруына бөгет болмаңыз және тыйым салмаңыз;
  

• 
  Ешқашан жете бағаламауға жол бермеңіз;
  
• 
  Әрқашан оқушыларға, олардың пікірлеріне қызығушылық білдіріңіз;
  

• 
  Егер оқушыларыңызда өз күшіне деген сенімділігі жетіспей жатса, сізге онымен жұмыс істеу қажет.
  

• 
  ғасырдағы британ философы Стефан Тулмин былай деген: «Орынды, тәжірибеге негізделген дәлелдемелер әдетте алты бөліктен тұрады». Аталған бөліктерді сипаттау үшін ғалым мынадай терминдерді пайдаланған: