Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы

Кафедраның клиникалық оқу базалары көрнекі оқу құралдарымен, жићаздармен жабдықталған.

Созылмалы бронхит – бронх жолдарының, тармақтарының диффузды, қарқынды әрі ұзақ ауадағы бөгде агенттермен тітіркенуі, сол себептіде секреторлы аппараттық шырышты қабатының өзгеруі, гиперсекрециясы, бронх тыныс жолдарының тазалау функциясының төмендеуі, соңында жөтельдің тұрақты немесе ауытқымалы түрінің пайда болуы, қақырық түзілуі, ол кіші бронхтардың зақымдануы кезінде ентікпенің болуы.

БДУ классификациясы бойынша:

Созылмалы бронхит - әрдайым күшейіп отыратын созылмалы немесе қайтламалы түрде қақырықтың бөлінуімен сипатталатын 3 айдан екі жылға дейін ағымды болатын ауру.

• 
  Нәрестенің, әр түрлі жастағы балалардың мүшелері мен жүйелрінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктерін, баланы зерттеу әдістерін және оның көрсеткіштерін бағалау, балалар ата-аналармен жүмыс істеу деонтологиясын үйретуді;
  
• 
  Бронхиальды астма болжауды
  

• 
  Тыныс жолдарындағы бөгде денелерді болжауды
  

• 
  Анасына болмаса балаға қараушыға консультация беруді;
  
• 
  Нәрестені күтудің әдістеріні
  
• 
  Балалардың жедел респираторлы инфекциядағы негізгі симптомдарды бағалауды;
  
• 
  Тыныс жолдарынынң жедел ауруларын диагностикалауды;
  
• 
  Жоғары тыныс жолдарының жедел инфекция, жедел және созылмалы бронхит, балалардағы жедел асқынбаған пневмония, ауруларын емдеуді.
  
• 
  Реанимациялык жумысты аткаруды бағалауды;
  
• 
  Жасанды тыныс, жүрекке тыкелей емес массаж жасауды.
  
• 
  Ауру тарихын өздігінен толтыра білуді, болжамды диагнозды негіздеу, этиология ерекшеліктерін білу, науқастағы аурудың патогенезі, зерттеу мен емдік жоспар, күнделікті бақылау күнделігін кірістіру, температура парағын толтыру, эпикриз жаза білу керек.
  

1. 
   Жас ерекшеліктеріндегі тыныс алу жүйесіндегі функциональдық көрсеткіштер.
   
2. 
   Өкпенің салыстырмалы перкуссиясы өзгерістері.
   

3. 
   Өкпедегі аускультативті өзгерістер, тынысының патологиялық өзгерістері.
   
4. 
   Функциональды жұғындылар және оның тыныс алу жүйесінің жағдайын бағалаудағы көрсеткіш
   

1. 
   Клиникалық көріністер мен негізгі симптомдардың ерекшеліктері
   
2. 
   Диагноз және дифференциальді диагноз жургызу
   

Бірінші топқа жедел тыныс жетіспеушілігімен өкпелік жүрекпен және т.б. аурулардың асқынған түрімен еңбекке жарамсыз болғандар жатады.Бұл науқастар үнемі жүйелі түрде бақылап отыруды керек етеді. Айына бір рет учаскелік дәрігерде бақылауда болып тұрады.

Екінші топқа жиі өршіп отыратын созылмалы бронхитте және тыныс алу функция-ашық бұзылыстары жатады. Жылына 3-4 рет пульмонолог дәрігердің бақылауында болып тұрады, рецедивке және жедел респираторлы ауруларға карсы емдік курстар күзде және көктемде тағайындалады. Ингаляциялды дәрілер әсерлі әрі тиімді болады, бронх талшыктарына трахея ішілік жуу жолы аркалы бронхоскопиялы санация жүргізеді. Активты инфекцияда антибактериальді препарат колданылады.

Ушінші топта – рецидивке карсы болмауы, емнің нәтижелі болуына байланысты 20 жылда бір рет қайталануы.

Ондай науқастарға мезгілді профилактикалық терапия тағайындалады.

Диспансеризация.

Диспансерлік есепте пульмонолог және педиатрда болады. Емделіп болғаннан кейін екі ай көлемінде бір реттілікпен физиотерапия, стимулдаушы терапия, витаминотерапия, аэрозольді терапия және оттекті терапия сияқты курстар жүргізіледі.

Алғашқы ерте диагностика және өткір пневмонияның рациональді емі ағымына клинико-рентгенологиялық қорытындысына қарай, балаларды белсенді диспансерлік бақылау, әсіресе пневмонияның СДК түрін басынан өткізгендер үшін.

Екіншілік профилактика, жоғарыдағы дәстүрлерді орындауы.

Патогенез

Бронх өзектерінде қайтымсыз өзгерістер мен өкпедегі бөліктік зақымдалу пневмо-склероз, созылмалы пневмонияның морфологиялық субстраты болып табылады. Бірінші бронх өткізгіштігі бұзылады, бронхтар қабымен эндобронхит болады. Лимфа түйіндерінің ұлғаюы, бөлек аймақтардың құрғауы, бұлшық еттердің дистония салдарынан цилиндрлердің кеңеюінен (бронхтардың кеңеюі) бронхиялардың деформацияға ұшырауы. Мерцательді эпителидің белсенділігінің төмендеуі және бронхтардың мукоцилярлы клиренсінің қабынуға жақсы қатысуы. Біраз уақыттан кейін, эпителидің атрофиялық және дистрофиялық өзгеруі, сондай-ақ бұлшық ет, нерв, қан, лимфа тамырдың, шеміршектің шырыш бездерінің солай өзгеруі бронхтар атониясына параличыне ,дренажді кызмет бузілуымен бронхоэктазға алып келуші, өтұшы функциясын бұзады.

Бұның соңы иммунитет жетіспеушілігіне, витамин тапшылығына, зат алмасу бұзылысына, ішкі ағзалардың дистрофиялық бұзылысына, эндокриндық , өкпе жүректік жетіспеушілікке алып келеді.

Перкуссияда – перкуторлы дыбыс.

Аускультацияда – ылғалды , жиі ұсақ және орта көпіршікті сырылдар есітіледі .

Созылмалы пневмониясы бар науқас балаларда - полигиповитаминоз, дистрофия, құрғақ бір тегіс емес тері, шаштың тез сынуы, кеуденің деформациясы тез шаршағыштық, аппетит төмендігі, бас ауру белгілері болады.

Өкпе ателектазы, созылмалы өкпелік жұрек , кей кезде амилоидга алып келеды.

Балаларда созылмалы пневмонияны диагностикалау үшын анамнез шағымдары, клиникалық және рентгенологиялық өзгерістер (өкпе суретіндегі деформациялар, өкпе ұлпасының сегментарлы қараюы) тіттік дәлелі есептеледі Созылмалы т пневмонияны м індетті түрде біріншілік туберкулезбен, муковисцидозбен , диффузды пневмофиброзбен , Картагенер синдромы мен , рецедивирующий бронхитпен (әсіресе обструктивты ) дифференсация жасауымыз қажет.

• 
  Өзіндік жұмыс (лабороториялы зерттеу, нуқаспен жұмыс, практикалық дағдыларды үйреніп және бекіту, анамнез жинау, клиникалық қарау және диагностика кабинетімен жұмыс жасау т.б)
  
• 
  Оқытушымен жұмыс жасау (жеке дара және топпен ИӨЖ нәтижелерін талқылау, клиникалық талқылау және т.б)
  
• 
  Қорытынды және бастапқы білім деңгейін бақылау (тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.).
  

1. Балаларды жасына сай тыныс алу ерекшеліктері:

А) тар танау жолдары, мұрын қуысының тар болуы және дамымай қалуы

Б) тыныс жолдарының шырышты қабатының қан тамырларына байланысты әрі нәзік болуы

В) беткейлі үстіртін тыныс

Г) өкпе, кеңірдек, көмейдің жар жеңіл жылжымалы болуы

Д) бәрі дұрыс
2. Тыныс алу органдарының ауруларының алдын-алу мынамен қорытындылмайды:

А) таза ауада серуендеу

Б) бөлмені желдету

В) ауа райына сай келу

Г) вирусты инфекциядан сақтау

Д) алдын-алу егулер

А) үй режимі

Б) жылы ішек-асын

В) турунды көмегімен мұрын жолын тазалау

Г) жылы аяқ ваннасы

Д) кеудеге банкілерді қою

А) құрғақ, үрген жөтел

Б) дауыстың қарлығуын немесе тіптен сөйлей алмауы

В) тұншығу болуы мүмкін

Г) дене температурасы жоғары

Д) өкпеде ылғалды көпіршікті сырылдар

А) бөлмеде ылғалды ауаның жоғары болуы

Б) жылы сулы бумен тыныс алу

В) кортоптың болуы ингаляциясы, содалы ингаляция

Г) аяққа арналған қыша қосылған ыстық ванна, қышамен бүркеу

Д) бәрі дұрыс

А) жұтыну кезіндегі тамақтағы ауырсыну

Б) бас ауруы, бұлшық еттегі ауырсыну

В) 39-40⁰С t-ң жедел басталуы

Г) ұлғаю, қыздыру

Д) кан кету

Бала алғашқы жүктіліктен ауыр токсикозбен, 2600 гр салмақпен туылған. 1 жасында сальмонелезбен ,жел шешекпен , 3 жасында Боткин ауруымен ауырған, жиі ЖРВИ байқалған. Алғаш пневмониямен 1 жасында ауырған, сонымен қатар рахиттің ІІ ауырлықта гипотрофиямен, ауруханада емделіп жағдайы жақсарылып шағарылған, бірақ 1 ай өтісімен «пневмония» диагнозымен қайта гоститализацияланған 3 жасқа дейін 5 рет осы диагнозбен стационарлы ем қабылдаған. Е-қарауынсыз жөтелмен шығарылды. Сол 3 жастан бастап созылмалы пневмония қатері мүмкіндігімен есептеп объективті: Салмағы-15500, бойы-106см. Әлсіз, бозарыңқы. Пульс -118,тыныс алу-32 рет минутына.

Жөтел-ылғалды, жиі шырышты іріңді,қықырықпен. Өкпеде қорапты,перкуторлы тон естіледі. Өкпе қатты тыныс фонында – жауырын бұрышының жоғары паравертебральді аймақта көптеген сырылдар жүрек тондары бәсеңсіген, төстің сол жоқ жиегінде қысқа систолалық шу естіледі. Бауыр қабырға доғасымен 2 см төмен.

Сұрақ: 1. Сіздің болжады диагнозыңыз? 2. Зерттеу жоспары?


1. Тақырыбы: Аурухана жағдайында бронх өкпе патологиясы бар науқас балаларды зертханалық және визуальды диагностика әдістері.

2. Оқу сағат саны:7,2 сағат

3.Тақырып өзектілігі: Тыныс алу жүйесінің аурулар қазіргі таңда балалар арасында басты орында тұр. Ауруханаға келген науқастардың 50% осы ауруымен ауыратын балалар.

Созылмалы бронхит – бронх жолдарының, тармақтарының диффузды, қарқынды әрі ұзақ ауадағы бөгде агенттермен тітіркенуі, сол себептіде секреторлы аппараттық шырышты қабатының өзгеруі, гиперсекрециясы, бронх тыныс жолдарының тазалау функциясының төмендеуі, соңында жөтельдің тұрақты немесе ауытқымалы түрінің пайда болуы, қақырық түзілуі, ол кіші бронхтардың зақымдануы кезінде ентікпенің болуы.

БДУ жіктелуі бойынша:

Созылмалы бронхит - әрдайым күшейіп отыратын созылмалы немесе қайтламалы түрде қақырықтың бөлінуімен сипатталатын 3 айдан екі жылға дейін ағымды болатын ауру.

Балалар арасында созылмалы бронхит тыныс алу ағзаларында кездесетін аурулардың ½-ін құрайды.

Аурушаңдық екі жасар балалар арасында бір жастағы балаларға қарағанда көбірек болады. Мектепке дейінгі жастағы балаларда 3,3 %, ал 7 жастан жоғары балаларда 1% созылмалы бронхит кездеседі.

Дәрігер-интерндердің науқастың бойындағы індетін, оның негізі себептерін анықтап, дифференциальді диагноз қою барысында, алгортим құрып, аурудың сипмтомдарын және лабораторлық – инструментальді зерттеулер нәтижесіне аса мән беріп, негізгі диагнозы қоюы керек. Сондай-ақ науқас жағдайын бағалап. Жалпы тәжрибелік дәрігер дәрежесіне сай, этиологиясына мән бере анықтау. Емдік протокол, профилактика мониторингін құру.

• 
  Нәрестенің, әр түрлі жастағы балалардың мүшелері мен жүйелрінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктерін, баланы зерттеу әдістерін және оның көрсеткіштерін бағалау, балалар ата-аналармен жүмыс істеу деонтологиясын үйретуді;
  
• 
  бронхиальды астманы болжауды
  
• 
  тыныс жолдарындағы бөгде денелерді болжауды
  

• 
  Анасына болмаса балаға қараушыға консультация беру,
  
• 
  нәрестені күтуді. ;
  
• 
  Балалардың жедел респираторлы инфекциядағы негізгі симптомдарды бағалауды;
  
• 
  Тыныс жолдарының жедел ауруларын диагностикалауды;
  
• 
  Жоғары тыныс жолдарының жедел инфекция, жедел және созылмалы бронхит, балалардағы жедел асқынбаған пневмония, ауруларын емдеуді.
  
• 
  Реанимациялык жумысты аткаруды бағалауды;
  

• 
  Ауру тарихын өздігінен толтыра білуді, болжамды диагнозды негіздеу, этиология ерекшеліктерін білу, науқастағы аурудың патогенезі, зерттеу мен емдік жоспар, күнделікті бақылау күнделігін кірістіру, температура парағын толтыру, эпикриз жаза білу керек.
  

5. 
   Жас ерекшеліктеріндегі тыныс алу жүйесіндегі функциональдық көрсеткіштер.
   
6. 
   Өкпенің салыстырмалы перкуссиясы өзгерістері.
   

3.Өкпедегі аускультативті өзгерістер, тынысының

патологиялық өзгерістері.

4.Функциональды жұғындылар және оның тыныс алу

жүйесінің жағдайын бағалаудағы кажеттілігі.

- тақырып бойынша:

3. 
   Клиникалық көріністер мен негізгі симптомдардың ерекшеліктері
   
4. 
   Диагноз және дифференциальді диагноз
   

Бірінші топқа жедел тыныс жетіспеушілігімен өкпелік жүрекпен және т.б. аурулардың асқынған түрімен еңбекке жарамсыз болғандар жатады.Бұл науқастар үнемі жүйелі түрде бақылап отыруды керек етеді. Айына бір рет учаскелік дәрігерде бақылауда болып тұрады.

Екінші топқа жиі өршіп отыратын созылмалы бронхитте және тыныс алу функция-ашық бұзылыстары жатады. Жылына 3-4 рет пульмонолог дәрігердің бақылауында болып тұрады, рецедивке және жедел респираторлы ауруларға карсы емдік курстар күзде және көктемде тағайындалады. Ингаляциялды дәрілер әсерлі әрі тиімді болады, бронх талшыктарына трахея ішілік жуу жолы аркалы бронхоскопиялы санация жүргізеді. Активты инфекцияда антибактериальді препарат колданылады.

Ушінші топта – рецидивке карсы болмауы, емнің нәтижелі болуына байланысты 20 жылда бір рет қайталануы.

Ондай науқастарға мезгілді профилактикалық терапия тағайындалады.