ОқУ-Әдістемелік қҰрал
Антидемократиялық режимдерге тоталитаризм және авторитаризм
жүктеу/скачать 1.54 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Авторитарлық режим
| Антидемократиялық режимдерге тоталитаризм және авторитаризм
жатады. Антидемократиялық режимдер Тоталитарлық (латынның total - бүтін, тұтас деген ұғымын білдіреді) режим деп қоғам, адам ӛмірінің барлық салалары тұтасымен мемлекеттік бақылауға алынған мемлекеттік-саяси құрылымды айтамыз. Онды ӛндіріс, экономика, бұқаралық ақпарат құралдары, білім, мәдениет, адамдардың жеке ӛмірі – бәрі тек мемлекеттің бақылауында болады. Сӛз бостандығы болмайды. Жеке меншік, бәсекелестік, нарықтық қатынастарға жол берілмейді. Азаматтық қоғамның элементтері жұмыс істегенімен, ол тұтасымен мемлекеттің қарамағында. Жеке басқа табынушылық, бір партияның идеялық күштілігі байқалады. Халық дін ретінде бір идеологияға сенеді, бағынады. Барлық іс-әрекеттер алдын ала жоспарланған, жоғарыдан түсетін бұйрық арқылы жүзеге асырылады, жекелікке, даралыққа жол берілмейді. Мемлекеттің идеясына қарсы шыққандарды «халық жауы» деп құртады. Оппозицияны болдырмайды. Тоталитаризмнің үш түрі ХХ ғасырда болған. Ол Италиядағы Муссолини кезіндегі фашизм, Германиядағы Гитлер кезіндегі национал-социализм және Кеңес Одағындағы Сталин негізін салған коммунизм. Бұл мемлекеттегі идеологияның күштілігінен осы елдер ӛз уақытында ірі мемлекеттерге айналды. Авторитарлық режим тоталитарлық қоғамнан демократиялық қоғамға ӛтетін кезең, бұл күшті тәртіпке негізделген, жеке адамның билігі қалыптасқан режим. Авторитарлық режим Иордания, Индонезия, Морокко, Сауд Аравиясында, бұрынғы Кеңес мемлекеттерінде және т.б. елдерде қалыптасқан. Авторитарлық режим кезінде тоталитаризмнің де демократияның да белгілері кездесе береді бұл қоғам ӛзінің қатаң тәртібі мен тұрақтылығымен ерекшеленеді, себебі мұнда қоғамды ӛзгеріске ұшырататын идеялар мен топтарға жол бермейді, заң жүзінде оларға қатаң бақылау жасалынға. Қоғамда сайлау, кӛппартиялық жүйе қалыптасқанымен ол мемлекетке тәуелді. Азаматтар биліктен алшақтатылған, билікті бақылай аламйды. Басқарудың күш кӛрсету құралдарын пайдалана отырып жүргізілетінін кӛруге болады. Мемлекет басында тұрған адам ӛзінің үстемдігін шексіз жүргізе алады. Оны шектейтін демократиялық элементтер, мемлекеттің тармақтарының болуы формалді түрде. Тағы да бір ерекшелік: мемлекет тұтас бақылаудан бас тартқан. Адам саяси жүйеден басқа әлеуметтік, экономикалық, мәдени және тағы да басқа салаларды ӛз таңдауын жүзеге асыра алады. Әрине, әр халық ӛзіне лайық саяси режимді қалыптастыра алады. Бұған тек жоғарыдағы мемлекеттік билік қана емес сонымен бірге халықтың 202 менталитеті де әсерін тигізеді. Сондықтан қай елде қандай режимнің қалыптасып, дамуы үлкен күрделі үрдіс болып табылады. Әдебиет: 1. Балғымбаев А.С. Саясаттану. Оқу құралы. -Алматы, 2003. 2. Жамбылов Д.Ә. Саясаттану. Оқулық. -Алматы: Жеті Жарғы, 2010. 5. Назарбаев Н.Ә. Бейбітшілік кіндігі. -Алматы: «Елорда», 2001. 7. Кокебаев Г. Халықаралық қатынастар тарихы. Хрестоматия. Алматы, РБК, 1997. 2. Қазыбеков Н.А. Саяси процестер:Оқу құралы.-Қарағанды:Болашақ баспа,2004 9. Менлибаев К.Сапернализм және ұлтаралық қатынас мәдениеті. Саясат. №5, 2001 10. Ақтай С.А. Қазақстандағы демократия бары мен жоқ – Қазақстан ӛзін қорғай алатын мемлекет болу керек. /Парасат. №4, 1998. 11. Ерменов К. Демократиялық даму жолы. /Саясат. №1, 10, 1998. 12. Назарбаев Н. Біздің жолымыз – бірлік жолы. /Егемен Қазақтан, 7 қаңтар, 2003 жүктеу/скачать 1.54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|